Yeni Anayasa Hazırlama Sürecinde STÖ’ler Ankara’dan Seslendi;
“Bizsiz olmaz, biz de varız”

Sivil Toplum Geliştirme Merkezi-STGM 10. Danışma Kurulu’na katılan sivil toplum örgütleri 12 Haziran genel seçimlerinden sonra oluşacak meclisten yeni anayasa hazırlık sürecine oluşturulacak mekanizmaya “ayrımsız muhataplık” talebini iletti. Sivil toplum örgütleri yeni anayasa hazırlık sürecinde tüm toplumsal kesimlerin farklılıkları gözetilmeksizin rol almalarının sağlanmasını istediler.

STGM 10. Danışma Kurulu “Sivil Toplumun Yönetime Katılımı ve Yeni Anayasa” gündemiyle 4 Haziran Cumartesi günü Ankara’da Midi Otel’de yapıldı. Kurula bütün bölgelerden yaklaşık 70 sivil toplum örgütü katıldı. Toplantıda ilk sözü STGM yöneticilerinden Levent Korkut aldı. Korkut, yeni anayasa hazırlama sürecinde STÖ’lerin daha etkin olmaları, yasama süreçlerinde rol almaları gerektiğini belirtti. STÖ’lerin şimdiye kadar yasama ve yürütme süreçlerinde devre dışı bırakıldıklarını ve bunun da Osmanlıdan bu yana süren aşırı merkeziyetçi yapıdan kaynaklandığını söyleyen Kokut; “Şimdiye kadar daha çok meslek örgütleri söz sahibiydi. STÖ’ler süreçlerin dışında bırakılıyordu. Ancak bizler bundan sonra yeni anayasa hazırlama sürecinde STÖ’lerin de söz sahibi olmasını istiyoruz.” dedi. Daha sonra iki gruba ayrılan örgütler daha önce hazırlanmış çağrı metnini ortaklaştırılmak için tartışmalara başladılar.

Gruplarda yapılan çalışmalar sonucunda ayrı ayrı hazırlanan metinler son oturumda birleştirilmeye çalışıldı. Ancak yeni anayasanın yapım sürecinde II. grubun metninde “Tüm farklı kesimlerin sürece katılım için eşit fırsatlar sunulması” şeklinde formüle edilen talep I. grubun metninde din, dil, ırk, etnik köken, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, cinsiyet kimliği, politik, ekonomik, felsefi, bedensel farklılık ve benzeri hiçbir ayrım gözetmeksizin toplumun  her kesiminin katılımda fırsat eşitliğine sahip olması  toplumsal “ortaklaşmayı” yakalayabilmenin anahtarı olacaktır, şeklinde detaylarıyla verilmesi tartışmalara neden oldu. Tartışmalar daha çok Mazlum-Der ile LGBT örgütleri arasında cinsel yönelim kavramının üzerinden yapıldı. Uzun tartışmalar sonuç vermeyince metin tamamlanamadı.

24 Haziran’a kadar tamamlanması planlan metnin medya kuruluşlarında yayınlanması, 12 Haziran seçimleri sonrasında oluşacak yeni mecliste grubu olan partilere, cumhurbaşkanına ve 27 Haziran’da meclis başkanlığı görevini yapacak olan meclisin en yaşlı üyesine götürülmesi düşünülüyor. STÖ’ler ayrıca 25-27 Haziran tarihleri arasında Ankara’da yapılacak “Sivil Sesler Festivali”nde de metni kamuoyu ile paylaşacak ve ülkedeki tüm STÖ’lerin imzasına açacak.

Üzerinde mutabakat sağlanamayan paragrafın dışında ortaklaştırılan metin aşağıdaki gibidir.

“Bizsiz Sivil Anayasa olmaz: Türkiye’nin sivil toplumun katılımıyla hazırlanacak yeni bir anayasaya ihtiyacı var”

Demokratik bir Türkiye için, çoğulcu, eşitlikçi, özgürlükçü, katılımcı ve ekolojik yeni bir anayasanın gerekliliği konusunda artık tüm toplumsal kesimler uzlaşıyor.

Birey-Devlet ilişkisinde, bireyin özgürlüğünü esas alan, uluslararası insan hakları normlarına dayanan, insan ve doğanın sömürüsüne karşı bir yaklaşımın ortaya konmasında yeni anayasanın içeriği belirleyici rol oynayacaktır.

Ancak, yeni anayasanın içeriği kadar hazırlanma süreci de kilit önem taşıyor.

Sivil toplum örgütleri, toplumun tüm farklı kesimlerinin temsil edilebildiği ve bu farklı kesimlerin birbirleriyle ilişkilenebildiği özneler olarak, yeni anayasanın oluşturulması sürecinin aktif bileşenlerinden biri olmalıdır.

“Anayasa için söyleyecek sözüm var” diyen tüm kesimlerin katılımını güvence altına alacak mekanizmaların oluşturulması ve etkin biçimde işletilmesinin, yeni anayasanın meşruiyet zeminini oluşturacağına inanıyoruz. Bu katılımı sağlayacak mekanizmalar, sivil toplumun da katkısıyla oluşturulmalıdır.

Sivil toplum örgütleri olarak, farklılıklarımıza rağmen sivil alanda oluşturduğumuz eşitlik temelli ilişkiler bütününün, Türkiye’de  eşitlik eksenli yaklaşımların güçlendirilmesinde ve birey-devlet ilişkisinde rehber olmasını istiyoruz.

Taleplerimizi seslendirmek ve birlikte müzakere etmek için yeni anayasanın hazırlık sürecinde “Biz varız, bizsiz olmaz” diyoruz. 

Bu düşüncelerimizden hareketle de, yeni anayasanın yapım sürecinde, sivil toplum örgütleri olarak, “ayrımsız muhataplık” talebimizi  karar alıcılara beyan ediyor;

Türkiye Büyük Millet Meclisini anayasa hazırlık sürecine sivil toplumun tüm farklı kesimlerinin eşit ve etkin katılımı için mekanizmaları birlikte oluşturmaya,

Tüm Siyasi Partileri, çoğunluğun hegemonyasına dayalı olmayan  çoğulculuk eksenli pratikler geliştirmeye,

Toplumun tüm kesimlerini, anayasa hazırlama sürecine etkin bir biçimde katılmayı talep etmeye çağırıyoruz.

STGM’nin 10. Danışma Kurulu’na Katılan Kurumlar:

Diyarbakır ÇIRA Kültür Sanat Derneği, İnsan Hakları Derneği Diyarbakır-Diyarbakır, Elazığ, Van, Hatay Şubeleri, Eskişehir Sivil Yerel Oluşumu-ESYO, Pozitif Yaşam Derneği İzmir, GÖZDER, TACSO, Pembe Hayat, Lambdaistanbul, EDROM, İm Atölyesi, Dom Derneği, Çanakkale Kent Konseyi, Avrupa Gençlik Derneği, Kurdi-Der Diyarbakır-İzmir Şubeleri, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, Ş.Urfa Yaşamevi Kadın Dayanışma Derneği, Gündem Çocuk Derneği, Afyon Güzel Yarınlar Derneği, Yaşam Kadın Merkezi Derneği,Yeryüzü derneği / Ekolojik Anayasa, Engel Siz Yaşam Derneği, AB Politikaları Enstitüsü, Buca Evka-1 Kadın Kültür ve Dayanışma Evi Derneği-BEKEV, Akdeniz Göç-Der, Van ERDEM-DER, Türkiye Arap Meclisi, Eskişehir Kent Konseyi, Mazlum-Der İzmir, Van ve Gaziantep Şubeleri, Buca Engelliler Derneği, Özürlüler Vakfı, Ekoloji Kolektifi Derneği, ÇEKEV, Engelli Kadın İnisiyatifi, Mıhallemililer Derneği, Çevre Hukuku Derneği, Pozitif Yaşam Derneği, Mersin Engelli Platformu, Yaşlılarla Dayanışma Derneği, Toplumsal İnisiyatifi Oluşturma Derneği, Türk Kadınlar Birliği , Çukurova Kalkınma Enstitüsü Derneği, Çevre Ekolji ve Yaban Yaşami Destekleme Derneği, Girişimci Gençlik ve Eğitim Derneği, Kadın Platformu ve  Kadın Mimar ve Mühendisler Derneği, Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma D.

Kafkas Federasyonu, Günebakan Kadın Derneği, Spina Bifida Derneği, Van Kadın Derneği, Selis Diyarbakır, Dengê Zarokan- Çocuk Sesi Gazetesi, Akyaka Kent Konseyi, TÜRÇEK, Pembe Siyah Üçgen,

Femin&Art Kadın Sanatçılar Derneği, Mülteci-Der, Kadın Platformu ve  Kadın Mimar ve Mühendisler Derneği, Kaos GL, Dikmen Deresi Kentsel Dönüşüm Mağdurları Dayanışma Derneği, Fiziksel Engelliler Spor Kulübü, CİSST, Eskişehir Gelişim Vakfı,