Askeri harcamada
dünya birincisiyiz
2000 yilinda
Türkiye 11.2 milyar dolar askeri harcama yapmis.
Askeri harcamanin milli gelire oraninin büyüklügü
ile Türkiye dünya birincisi, toplam harcama siralamasinda
ise dünya altincisi durumunda.
The New Yok Times gazetesinde 16 Mart 2002 tarihinde
askeri konular uzmani Steven Erlanger'in bir yazisi
yayimlandi.
Erlanger, zengin Avrupa ülkelerinin askeri harcamalara
yeterli kaynak ayirmamalarindan duyulan rahatsizligi
açikliyor. Almanya milli gelirinin yüzde 1.5'unu,
Ingiltere yüzde 2.5'unu, Fransa yüzde 2.6'sini,
Italya yüzde 2.1'ini, Ispanya yüzde 1.3'ünü, Portekiz
yüzde 2.1'ini askeri harcamaya ayiriyor.
Avrupa'nin namusunu, milli gelirinin yüzde 5'ini
askeri harcamaya ayiran Türkiye kurtariyor.
Her ne kadar ABD milli gelirin sadece yüzde 3'ünü
askeri harcamaya ayiriyor ise de, milli gelirinin
büyüklügü nedeniyle toplam askeri harcamasi 2000
yilinda 296 milyar dolara ulasmis durumda.
Türkiye ekonomisinin güç durumda olmasina ragmen
2000 yilinda Ingiltere, Fransa ve Almanya'nin yaklasik
3'te biri ölçüsünde askeri harcama yapmis. Türkiye'nin
2000 yilindaki askeri harcamasi Yunanistan'in yaptigi
harcamanin iki kati büyüklügünde.
Erlanger yazisinda, ABD'nin askeri harcamalarinin
büyüklügü karsisinda dünyada yeni bir durumun ortaya
çiktigina deginiyor. Artik savasi ABD ordusu yapacak,
diger ülkeler ABD'nin verecegi "savas sonu
görevleri" üstlenecek. 1999 Kosova Savasi sonunda
oldugu gibi... 2002'de Afganistan müdahalesi sonunda
oldugu gibi...
Baskan Bush askeri harcamalar için bütçeyi 48 milyar
dolar artirmaya karar verdikten sonra askeri harcama
bütçesi 379 milyar dolara ulasti. Bu rakam ABD'den
sonra en fazla askeri harcama yapan 14 ülkenin toplam
harcamalarindan fazla.
Avrupa ülkelerinin toplam olarak yilda 140 milyar
dolar askeri harcama yaptiklari belirtiliyor. Açiklamalara
göre ABD'de bir asker için yapilan yillik harcama
28.000 dolar iken, Avrupa ülkelerinde ortalama 7.000
dolar harcama yapiliyor.
Erlanger, Almanya, Ingiltere ve Fransa'nin ordularini
modernize etmeye ve ordularinin hareket kabiliyetini
artirmaya önem vermelerine ragmen, ABD ordusu ile
isbirligi yapabilecek çizgiden çok uzak olduklarina
isaret ediyor. Bu ülkelerin askerlerini havadan
istenilen bölgeye tasima güçlüklerine deginiyor.
Afganistan'da baris gücü olarak görevlendirilecek
az sayidaki askeri tasiyacak uçak bulamamalarinin
"komediye" dönüstügünü belirttikten sonra,
adi açiklanmayan bir NATO ülkesinin "Uçak bulamadik,
askerleri tren ile yollasak mi?" seklindeki
tekliflerinin günümüz sartlariyla çeliskisini sergiliyor.
Sonuç olarak su ortaya çikiyor: "Bundan böyle
ABD düsmani belirleyecek... Savasacak. Avrupa ortaligi
temizleyecek. Barisi koruyacak..."
2000 yilinda askeri harcamalar
Milli gelirin
(GSMH)
yüzdesi olarak
Milyar dolar olarak
ABD 3.0 296.4
Ingiltere 2.5
36.2
Fransa 2.6 34.5
Almanya 1.5 28.4
Italya 2.1 20.7
Türkiye 5.0 11.2
Kanada 1.2 8.1
Ispanya 1.3 7.1
Hollanda 1.6 6.0
Yunanistan 4.9 5.5
Belçika 1.4 3.2
Polonya 1.9 3.2
Norveç 1.8 2.9
Danimarka 1.5 2.4
Portekiz 2.1 2.2
Çek Cumhuriyeti 2.3 1.1
Macaristan 1.7 0.8
Lüksemburg 0.7 0.1
Kaynak: NATO ve ABD Savunma Bakanligi
Milliyet Gazetesi
|