Kürdistan Dernekleri Birliği-KOMKAR bu yıl 30. mücadele yılını tamamladı. Komkar’ın bu  30 yılda yaptığı çalışmalar hakkında özelikle genç kuşak yeterli bilgiye sahip değil. Bu yazı dizisiyle az da olsa KOMKAR’ın yaptığı çalısmaları  kauoyuyla paylaşmanın yararlı olacağını düşünerek böylesi bir yazı dizisini  yayınlamayı düşündük. Umarız genç kuşağın ilgisini çeker. 30. Yilında Kararlı bir duruş ve saygın bir çalısma. 

KOMKAR'ın Geçmişine Kısa Bir Bakış
KOMKAR Kürtler İçin Ne Yaptı
Ne Yapıyor?

Bekir Topgider

Bölüm 1

Yurtdışında yaşayan Kürt işçi ve aydınlarının biraraya gelerek oluşturdukları Kürdistan Dernekleri Birliği-KOMKAR, diyasporadaki ilk Kürt çatı örgütüdür. KOMKAR'ın kuruluşu resmi olarak 1979 yılında gerçekleşmiş olsa da, örgütlenmesi daha eskilere, 1970´li yılların başına dayanmaktadır. Federal Almanya'daki Kürt işçi ve aydınları Kürtleri uluslararası kamuoyuna tanıtmak ve ulusal mücadeleye destek kazandırmak için o dönemden itibaren hızlı bir örgütlenme içine girdiler. İlk olarak 1974 yılında Münih, Berlin ve Frankfurt gibi kentlerde dernekler oluşturmaya başlandı.

Sonraki yıllarda bu çalışmalar daha da gelişti. Federel Almanya'nın diğer kentlerinde de dernek ve komiteler oluşturuldu. Oluşturulan bu dernekler bir çatı örgütlenmesinin gerekli olduğu kararına vardılar. 1979 yılı başlarında Kürt işçi, dayanışma ve kültür dernekleri Frankfurt´ta bir kongre yaparak, o dönemdeki ismiyle Kürdistan İşçi Dernekleri Federasyonu-KOMKAR'ı kurdular.

Kuruluş süreci ve sonraki dönemde yapılan uzun tartışmalar sonucunda KOMKAR'ın önemli iki temel görevi olduğu görüşüne varıldı. Bu çalışma alanlarından biri ülkede yürütülen ulusal-demokratik mücadeleye destek olmak, Kürt ulusal mücadelesine uluslarası alanda dayanışma sağlamak; ikinci görev alanı ise Federal Almanya'daki Kürt göçmenlerin sosyal, hukuksal ve kültürel haklarının korunması ve geliştirilmesi için çalışma yapmaktır.

KOMKAR, bir taraftan bu çalışmaları sürdürürken diğer taraftan yurdışındaki Kürt kitlesinin yığınsal örgütlenmesini yaratmak için önemli faaliyetler yürüttü. Bu çalışmalar sonucunda, Federal Almanya'nın Berlin, Hamburg, Bremen, Dortmund, Duisburg, Bottrop, Köln, Troisdorf, Wuppertal, Frankfurt, Mannheim, Stuttgart, Nürnberg, München vb. kentlerinde KOMKAR'a bağlı dernekler açıldı. Derneklerin olmadığı diğer birçok kentte komite ve çalışma grupları oluşturuldu. KOMKAR’ın bu çalışmaları diğer Avrupa ülkelerine de örnek teşkil etti ve birçok Avrupa ülkesinde KOMKAR dernekleri kuruldu . Bu dernekler bugün de çalışmalarını yürütüyorlar

KOMKAR'ın yaptığı önemli birkaç çalışma

KOMKAR'ın hem ulusal ve hem de uluslararası alanda en etkili eylemlerinden biri, 1981 yılında Frankfurt´ta gerçekleştirdiği açlık grevi eylemidir. 23 Kürt yurtseverinin katıldığı bu açlık grevi, 41 gün sürdü. Greve o dönem var olan Kürt, sol Türk örgütleri ve Alman örgütlerinin yoğun dayanışması ve ilgisi oldu.

Açlık grevi, 1980 yılında Türkiye'de bir darbeyle iktidarı ele geçiren faşist cuntanın Kürt halkı başta olmak üzere Türkiye'deki sola ve demokrasi güçlerine yönelik baskı, işkence ve katliamlarını protesto etmek için yapıldı.

Faşist cuntanın baskı ve vahşetine karşı kamuoyu oluşturmak, diğer taraftan Kürt sorununu uluslararası kamuoyuna duyurmak için, açlık grevinden bir heyet Strasbourg´a giderek Avrupa Konseyi yetkilileriyle görüşmelerde bulundu. Kürt sorununun Avrupa'ya duyurulmasında açlık grevinin çok önemli bir etkisi oldu. ZDF televizyonunun yanı sıra birçok Alman gazetesi bu eyleme geniş yer verdi. Merkezi düzeyde yapılan bu açlık grevi eylemine destek olmak için KOMKAR'ın şubelerinin bulunduğu şehirlerde üçer günlük dayanışma açlık grevi yapıldı. 41 gün boyunca eylemciler her gün diğer yurtsever Kürt kurumları ve Türk sol güçlerince ziyaret edildi ve kendilerine destek sunuldu.

KOMKAR’ın, Kürdistan’ın Diğer Parçalarına Yönelik Çalışmalarına İlişkin Birkaç Örnek

Kürdistan Dernekler Birliği- KOMKAR,’ı kuran kitlenin büyük çoğunluğu kuzey Kürtlerinden olmasına rağmen, KOMKAR’ın çalışmaları salt Kuzey Kürdistan ile sınırlı kalmadı. O,  Kürdistan’nın dört parçasındaki ulusal  mücadeleye her zaman destek verdi ve  dayanışma içinde oldu. Özellikle İran Kürdistan Demokrat Partisi´ne çok yönlü destek oldu.

İran Mollalar Rejimi, İran Kürdistan Demokrat Partisi´ni öndersiz bırakmak ve hareketi geriletmek için 1989  yılnda Viyana’da  İran Kürdistanı Demokrat Partisi  Genel Sekreteri Dr. Abdurrahman Kasımlo’yu, 1992 yılında Berlin’de yine partinin Genel Sekreteri Şerefkendi ve arkadaşlarını katletti. KOMKAR, faillerin yakalanması ve İran rejiminin uluslarası camiadan tecrit edilmesi için çok yoğun bir çalışma yürüttü.

Kanlı Saddam diktatörünün 1988 yılında Güney Kürdistan’ın Halepçe kentine attığı kimyasal bombalar nedeniyle çoğu çocuk, kadın ve yaşlılardan oluşan 5000´in üzerinde  Kürt katledildi. 7000 civarında insan ise yaralandı.

Saadam’ın bu vahşeti duyulur duyulmaz, KOMKAR bir bildiri yayınlayarak olayı dünya kamuoyuna duyurdu ve Almanya’da  yürüyüşler, açlık grevleri vb. eylemlerle olayı protesto etti, Almanya’da yapılan eylemlere öncülük yaptı.

Yine Saddam diktatörünün 1991 yılındaki saldırısı sonucu yüzbinlerce insanımızın Kuzey Kürdistan sınırına yığılması ve Türkiye´nin sınıra yığılan Kürtleri içeri almaması üzerine, Almanya’nın Bonn kentindeki Birleşmiş Milletler binası önünde günlerce süren merkezi bir açlık grevi düzenledi. Bu eylemle Güney Kürdistan halkımıza destek oldu. Yine bu göç döneminde Kuzey Kürdistan'a sığınan güneyli kardeşlerimize maddi destek sağlamak için birçok kent merkezinde haftalarca süren standlar açıldı ve maddi destek kampanyaları yürütüldü.

KOMKAR, Suriye Kürdistanı´ndaki halkımızla da sürekli dayanışma içinde oldu. Kamışlı ve diğer kentlerde halkımızın serhıldanlarına yurtdışından destekte bulundu, yapılan eylemlerin örgütlemesinde aktif bir çalışma içinde oldu.

Newroz Kutlamaları

KOMKAR, Kürt kültürünün gelişmesi ve serpilmesi konusunda aktif bir çalışma içinde oldu. Bu alanda da varolan büyük bir boşluğu doldurdu. Kürt halkının ulusal bayramı Newroz'u ilk olarak 1976 yılında kutladı. O tarihten bu yana içeriğine uygun bir şekilde o geleneği kararlıca sürdürdürmektedir.

Kürt halkı adına yola çıktığını iddia eden ve KOMKAR’ın yaptığı bu çalışmaları hazmedemeyen kimi çevreler 1987 yılında Münih´te Newroz gecesine saldırdılar.

Bu saldırılar Newroz’la da sınırlı kalmadı. O dönem KOMKAR Genel Merkezi başta olmak üzere birçok dernek bu çevrelerce yakıldı.  KOMKAR Genel Merkezi´nin yakılması sonucu onbinlerce DM’lik kitap ve KOMKAR’ın arşivi kullanılamaz hale geldi.

Kısa bir süre sonra aynı çevreler KOMKAR GYK Üyesi Ramazan Adıgüzel’i Hannover kentinde, Fransa  KOMKAR Başkanı Hüseyin Ali Akagündüz’ü ise Paris’te silahlı saldırı sonucu katlettiler.

Tüm bu provokasyon ve saldırılar karşısında, başta KOMKAR’ın üye ve taraftarları olmak üzere yurtsever kitleler KOMKAR’a  kararlı bir şekilde sahip çıktılar. Daha sonraki yıllarda da KOMKAR’ın düzenlediği birçok Newroz etkinlikleri ve eylemleri bu çevrelerinin hedefi oldu. KOMKAR, bu yıl hem Newroz kutlamasını ve hem de kuruluşunun 30. yılını 7 Mart 2009 tarihinde Wuppertal kentinde kitlesel olarak  kutluyor. Tüm yurtsever halkımız bu kutlamalara davetlidir. Gelin diriliş ve başkaldırı bayramı Newroz’u ve KOMKAR’ın 30. yılını hep birlikte kutlayalım.

KOMKAR’ın yaptığı konferanslar ve kültürel-sosyal çalışmalardan birkaçı

Ana dilde ders hakkı, radyo ve televizyonda yayın, sosyal danışmanlık vb...

KOMKAR,  Federal Almanya’da yaşayan Kürtlere anadilde ders hakkı, radyo ve TV’de yayın ve sosyal danışmanlık hakkının verilmesi için de önemli çalışmalar yaptı. Bu taleplerin elde edilmesi için kampanyalar yürüttü.Yapılan bu kampanyalarda onbinlerce imza toplanarak Federal Almanya resmi makamlarına iletildi. Yine okullarda Kürt çocuklarına anadilde ders hakkı verilmesi için eyaletlerin kültür bakanlıkları önünde eylem ve mitingler örgütledi.

TC,  Kürtçe üzerindeki yasağı yurdışında da sürdürüyordu. Bu yasağı konsolosluklar vasıtasıyla uyguluyordu. Bu nedenle konsolosluklara isim listeleri gönderilmişti. Kürt aileler doğan çocuklarına Kürçe isim verdiklerinde konsolosluklar bu listeye bakarak, Türk ismi olmadığı gerekçesiyle Kürtçe isim konmasına izin vermiyordu. Aynı isim listesi Alman nüfus dairelerine de verilmişti. Onlar da aynı gerekçe ile Kürt ailelerine sorun çıkarmaktaydılar. KOMKAR bu alanda yaptığı çalışmalarla bu uygulamayı da kırdı. Çıkardığı Kürçe isim kitabını bir ek mektupla tüm Federel Almanya nüfus dairelerine gönderek bu isimlerin Kürt isimleri olduğunu vurguladı ve kayıt yapmaya gelen ailelere zorluk çıkarmamalarını talep etti. Kimi yerlerde eski uygulama hala devam etse de, süreç içerisinde bu yasak önemli oranda kaldırıldı. Bugün eğer Kürt isimleri yaygın bir şekilde çocuklara verilebiliyorsa bunda KOMKAR’ın çalışmalarının büyük etkisi olmuştur.

KOMKAR, Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı´na katılıldı. Böylelikle Kürt dili ve edebiyatının uluslararası arenada tanınması için büyük çaba içinde oldu.

Bunun yanısıra KOMKAR, Kürt yazarları ve Kürtçe yazılı edebiyatını Kürt okuyucularla buluşturmak için kendisi de Kürt kitap fuarları organize etti. Bu fuarların ilk ikisini Federal Almanya’nın Köln kentinde, üçüncüsünü Münih, Hamburg, Berlin ve Duisburg’da, dördüncüsünü ise Wuppertal kentinde düzenledi.

Bu fuarlarda değerli Kürt yazarlarından M. Emin Bozarslan, Kemal Burkay, Eskerê Boyîk, Yılmaz Çamlibel, Mehmet Bayrak, Munzur Çem, Yaşar Kaya, Şükrü Gülmüş kitaplarını  imzalama imkanı buldular.

soldan sağa: Mehmet Bayrak, Haşim Saydan, Malmisanij, Şıvan Perwer

KOMKAR, Kürt kültürüne ve diline yaptıkları katkılardan ötürü, Kürt sanatçı, yazar ve yayınevlerine ödüller verdi. Ödül verilen yazar ve sanatçılar şunlardır: M. Emin Bozarslan, Prof. Şakirê Xudo, Dr. Eskerê Boyîk, Şivan Perwer, Malmîsanij, Munzur Çem, Mehmet Bayrak, Haşim Saydam. Ödül verilen yayınevleri ise  ARAS Yayınevi-Hewlêr, DENG Yayınevi-Diyarbakır, APEC Yayınevi-Stokholm´dur.

KOMKAR ayrıca, Kürt kültürü ve yazılı edebiyatında önemli bir yer tutan büyük Kürt düşünürü Ehmedê Xanî'nin Mem û Zin adlı eserinin yazılışının 300. yılında uluslararası bir konferans düzenledi. Bu konferansa Kürdistan’ın dört parçasında, Avrupa'da ve Rusya´da yaşayan Kürt bilim adamları ve yazarlar katıldı.

KOMKAR, Kürt tarihinin doğru kavranması ve bilince çıkarılması için de çok yönlü çalışmalar yaptı. Bu alanda da yüzlerce panel, konferans, toplantı ve etkinlik düzenledi. Geçmiş başkaldırıların halkımız ve yeni nesil tarafından da öğrenilmesi için, Kürt direnişleri hakkında onlarca konferans ve panel düzenledi. Şêx Seîd, Dersîm, Ağrı ayaklanmaları bunlardan bazılarıdır. Bu konferaslarla Kürt kitlesi aydınlatıldı ve bilgilendirildi.

Bilindiği gibi, sömürgeci Türk devleti, 1925 ve 1938 Kürt halk hareketlerini bastırdıktan sonra, her iki hareketin liderlerinden Şêx Seîd, Seyîd Riza ve onlarca önder kadroyu idam etti. Sözkonusu Kürt önderlerinin mezarlarının nerede olduğu bugün dahi bilinmiyor. Yine Saîdê Kurdî de öldükten sonra, mezarı bilinmeyen bir yere götürüldü. KOMKAR, bu iki Kürt liderinin ve Saîdê Kurdî’nin mezarlarının yerlerini öğrenme talebiyle bir kampanya yürüttü.

Kampanyanın ilk imzacıları şu isimlerden oluşuyordu: Melik Fırat, Ahmet Kahraman, Bayram Ayaz, Celîlê Celîl, Dewrêşê Ferho, Eskerê Boyik, Hasan Kılavuz, Kasım Fırat, Kemal Burkay, Keya İzol, M. Said Dündar, Mahmut Kılınç, Mehemed Malmîsanij, Musa Kaval, Munzur Çem, Nejdet Buldan, Osman Aydın, Recep Maraşlı, Siraç Bilgin, Şermin Bozarslan, Şivan Perwer, Yaşar Kaya, Yılmaz Çamlıbel, Ziya Acar.

Soldan sağa: Şex Said, Seyid Rıza, Saide Kurdi

Avrupa ve Rusya´daki üniversitelerde okuyan Kürt gençleri, KOMKAR ve çalışmaları üzerine doktora tezleri hazırladılar. Bugün bu gençlerin çoğu önemli kariyerlerde bulunmaktadırlar.

KOMKAR, kuruluşu ile birlikte, KOMKAR’ın Sesi (Dengê KOMKAR) isminde aylık bir gazete çıkardı. Gazetede, KOMKAR’ın eylem ve etkinliklerinin yanı sıra Kürt kültürü, tarihi ve dili ile ilgili makale ve yazılar da geniş şekilde yer aldı. Kürtçe ve Türkçe dillerinde yayın yapan Dengê KOMKAR, toplam 129 sayı çıktı. Ayrıca Kürt ve Kürdistan konusunda Alman kamuoyunu bilgilendirmek için önce KOMKAR-Info, daha sonra ise Bulletin Kurdistan isminde Almanca bir dergi çıkardı.

Bu periyodik yayınların yanı sıra KOMKAR, onlarca kitap ve broşür yayınladı. Bunlardan bazıları şunlardır: Kürdistan Tarihinde Dersim-Baytar Nurî Dersimî, Zimanê Kurdî-Prof. Qanadê Kurdo, Milli Mesele ve Kürdistan’da Feodalite-Aşiret-C. Aladağ (Kemal Burkay), Mehabat Kürt Cumhuriyeti, Mervani Kürtleri Tarihi-M. Emin Bozarslan (çeviri) Bu kitap ve broşürler yaygın bir şeklilde Avrupa´da yaşayan Kürtlere ulaştırıldı. Kitapların dışında onlarca müzik kaseti ve CD de çıkardı.

KOMKAR, bu gurur verici çalışmaların yanı sıra, yüzlerce yürüyüş, miting, uluslararası festival, gece, etkinliklere katılmış, onlarcasını bizzat düzenlemiş ve örgütlemiştir. Bu çalışmaların tümünü bu tanıtıma sığdırmak mümkün değil. Biz sadece yapılan kimi çalışmaların çok az bir kısmını buraya aldık.

Hasankeyf´deki Doğa ve Kültür Katliamına Dur Diyelim!

KOMKAR; Ilısu barajının yapılması ile sular altında kalacak olan 12 bin yıllık tarihi miras Hasankeyf’in kurtarılması ve bu doğa harikası mirasa sahip çıkılması için de çalışmalar yaptı. Avrupa´daki 27 Kürt kurumu ile birlikte Dünya Doğayı Koruma Örgütü´ne bir mektup gönderdi. Mektupta bu tarihi mirasa sahip çıkılması ve Ilısu barajının yapımından vazgeçmesi için Türkiye´ye baskı yapılması çağrısında bulundu. Konuya ilişkin Almanca bir broşür bastırıp dağıttı. Gerek KOMKAR’ın ve gerekse de diğer kimi kurum ve örgütlerin bu çabaları sonucu, barajın yapımı konusunda Türkiye’ye mali güvence veren Almanya, Avusturya ve İsviçre bu kararlarını geri çektiler.

Kürt kurumlarından Sosyalist Enternasyonale:
“CHP´nin üyeliğini gözden geçirin”

KOMKAR´ın girişimiyle Avrupa´daki 30 dolayında Kürt kurumu, faşistleri aratmayan Kürt düşmanı politikaları ve saldırgan tutumundan dolayı CHP ´yi Sosyalist Enternasyonal´e şikayet eden bir mektup yazdı. Sosyalist Enternasyonal üyesi kimi partilerin milletvekilleri ve yetkilileri mektuba verdikleri cevapta, CHP´yi izlediklerini ve partilerinin bu konuyu ilk Sosyalist Enternasyonal toplantısında gündeme getireceğini dile getirdiler.

Söz konusu mektuptan bir bölüm:

Sizlerin de bildiği gibi Kürtler, Ortadoğu’nun en eski halklarından biridir. 40 milyonluk bir nüfusa sahip olan bu halkın kaderi Kürdistan’ı işgal altında tutan devletlerin insafına terk edilmiş bulunmaktadır. Kürt sorunu artık çağdaş-uygar dünyanın da bir sorunu haline gelmiş bulunmaktadır. Bu sorun çözülmedikçe, Ortadoğu’ya barış ve istikrarın gelmesi mümkün değildir.

Biz aşağıda imzası bulunan, Avrupa ülkelerinde kurulmuş demokratik Kürt örgütleri ve Kürtler için çalışan kurumlar olarak, bu kabul edilmez ve onur kırıcı durumu sizlerin bilgisine sunmayı tarihi bir görev biliyoruz. Yukarıda saydığımız nedenlerle, CHP´nin Sosyalist Enternasyonal´e üyeliği konusunu gözden geçireceğinizi ve gereğini yapacağınızı umut ediyoruz.

En derin saygılarımızla...                                                                                

Mektubu imzalayan kurumlar:

DEM-KURD (Kürdistan Dernekleri Birliği-KOMKAR-Almanya, Kürdistan Dernekleri Federasyonu-İsveç, HEVKAR-Hamburg, Kürt Topluluğu-Gissen, Kürt Topluluğu-Köln, Kürtlerin Sesi-Duisburg, IVK-(Mainz), Kürt-Sanat Kültür Merkezi-Hoybun-Berlin, Kürt Kütüphanesi-Stockholm, Kürt Topluluğu-Fulda, Kürt Evi-Lübeck, Kürdistan İşçi Kültür Derneği-KOÇ-KAK-Hollanda, IMK-Bonn, Kürt Derneği-Norveç, Kürt Enstitüsü-Brüksel, HAK-PAR´la Dayanışma Derneği-Almanya,  Kürt Kadın Bürosu-KOMJIN-Almanya, Kürdistanlı Gençler Birliği-KOMCIWAN-Almanya,  KOMKAR-İsviçre, KOMKAR-İsveç, Kürdistan İşçiler Birliği Derneği-Den-Haag, KOMKAR-Danimarka, KOMKAR-İngiltere, KOMKAR-Avusturya, Kürdistan Gençler Birliği-KOMCIWAN-İsveç, Kürdistan Kadınlar Birliği-KOMJIN-İsveç, KOMKAR-Belçika.

Kürt kurumların yaptıkları bu çalışmalar kısa süre sonra etkisini gösterdi. Geçtiğimiz yıl yapılan Sosyalist Enternasyonal kongresinde konu gündeme alındı ve CHP zor durumda kaldı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, kongreye katılma ceseretini gösteremedi. Kürtler açısından bir diğer önemli gelişme de son kongrede Federal Irak Cumhurbaşkanı ve YNK Genel Sekreteri Mam Celal Talabani´nin Sosyalist Enternasyonal Başkan Yardımcılığı´na seçilmesi oldu.

Diğer çalışmalar

KOMKAR, Kürt ulusal değerlerinin gelişip serpilmesi ve bu değerlerin tanıtımı için de önemli çalışmalar yaptı. Bunlardan en önemlilerinden biri; Kürt ulusal bayrağının tanıtımı ve ona sahip çıkılmasıdır. Bugün her Kürt yurtseverinin evinde var olan Kürt bayraklarının büyük bir bölümü KOMKAR´ın çabasıyla elde edilmiştir. Bu, her Kürt yurtseverinin gurur duyacağı bir çalışmadır. Kürt Ulusal Marşı Ey Reqip ve Kürdistan haritasının tanıtılması da KOMKAR´ın çalışmaları arasında sayılabilir.

Ey Reqîb

Ey reqîb her maye qewmê Kurd ziman,
Naşikê û danayê topê zeman.
Kes nebê Kurd dimirin,
Kurd jîn dibin.
Jîn dibin, qet nakevê ala Kurdan

Em xortên rengê sor û soreş in,
Seyr bike xwîna tiya me da rijand.
Kes nebê Kurd dimirin,
Kurd jîn dibin.
Jîn dibin, qet nakevê ala Kurdan

Em xortên Medya û Keyxisrev in.
Dîn îman û ayînman, her niştiman
Dîn, îman û ayînman, Kurd û Kurdistan 
Kes nebê Kurd dimirin,
Kurd jîn dibin.
Jîn dibin, qet nakevê ala Kurdan

Lawê Kurd rabûye ser pê, wek şêran.
Ta bi xwin, nexşîn bike tajî jiyan
Kes nebê Kurd dimirin,
Kurd jîn dibin.
Jîn dibin, qet nakevê ala Kurdan

Xortên nuh tev hazîr û amade ne,
Can fîda ne, can fîda, her can fîda
Kes nebê Kurd dimirin,
Kurd jîn dibin.
Jîn dibin, qet nakevê ala Kurdan