Bimînin di xweşîyê da..

Ferhad CAN

Xwendevanên delal, ev nivîsa min a dawî ye bi navê Ferhad Can.

Min di jîyana xwe ya sîyasî û ya nivîskarîyê da gelek nav bi kar anîn. Heya kitêbên min jî bi gelek navan derketin.. Wek Baran, C. Aladag, Alî Dîclelî, Ferhad Can û hwd...

Yek ji sedemên vê, karê me yê sîyasî yê veşartî bû. Lê sedemên dinê jî hebûn. Di kovar û rojnameyan da, di eynî hejmarê da, gelek caran ji yekî zêdedir nivîsên min derdiketin. Ji ber vê, min jî navên cuda cuda bi kar dianîn. Carina kovar û rojname dihatin girtin û yên teze derdiketin; divîyabû em jî navên xwe biguhurin, da ku zulma li ser wan kêm be..

Min navê Ferhad Can cara pêşîn kîngê bi kar anî, nayê bîra min. Herhal kovara Ozgur Gelecek (Dahatûya Azad) bû, ku di salên 1988-89 da li Enqerê, bi zmanê Tirkî derdiket. Min li wir bi taybetî li ser çanda Kurd, li ser jîyan û berhemên hin nivîskarên Kurd wek Ereb Şemo, Hecîyê Cindî, Casimê Celîl û Cîgerxwîn nivîsand.

Dema Rojnama Azadî di sala 1992 da li Îstembolê dest bi weşanê kir, min jî tê da bi Kurdî û Tirkî nivîsand. Nivîsên rojnamê piranî bi Tirkî, beşekî piçûk jî bi Kurdî bû. Piştî çend hejmaran, min bi navê Ferhad Can di quncika "Aso" da êdî her hefte nivîsand.

Lê wekî xwendevan dizanin li ser rojnamê zulm û zordestîyeke mezin hebû. Polêz û mehkema Tirk firsend ne dida ku rojname bi serbestî bê belavkirin. Dest dane ser piranîya hejmarên wê. Dawe bi dû dawe vekirin û ceza barandin. Ji ber vê , piştî weşana du salan Azadî hate girtin.

Piştî wê "Dengê Azadî" derket. Salek temam nebû, ew jî hate girtin. Piştî wê "Ronahî", "Hêvî", "Roja Teze" bi dû hev derketin û nuha jî dora rojnameya panzdeh rojî Dema Nû ye..

Min di van hemû rojnameyan da nivîsand. Di Dengê Azadî da navê quncikê dîsa "Aso" bû, di Rohanî da "Baxçe", Di Hêvî da "Avzem", di Roja Teze da "Nivîsên Şemîyê.." Nuha jî, di Dema Nû da dîsa "Baxçe" ye..

Di destpêkê da ne hat bîra min ku ev nivîsên quncikan ewqas sal dirêj bikin. Va ye ji derketina Azadî vir da 11 salî zêdetir derbaz bû.

Di destpêkê da bi rîya vê quncikê armanca min ew bû ku him mesaja xwe bigihînim Kurdên ku Tirkî nizanin, him jî para Kurdî di rojnamê da zêde be. Ango jî zmanê Kurdî ra xizmetekê bikim. Bi gotineke din, ew kar jî di destpêkê da wek wezîfeyek bû, giranîyeke teze bû li ser mil.

Lê piştra her ku çû nivîsên vê quncikê ji min ra bûne kêfxweşîyeke mezin. Ew bû pireke teze di navbera min û xwendevanan da.

Carina ji nivîskaran dipirsin, tu zêdetir ji kîjan berhemê xwe hez dikî? Bersîva vê pirsê gelek zehmet e. Ji ber ku berhemên nivîskarekî wek zarokên wî ne. Ji bo dê û bavekî zehmet e dubendî bike navbera zarokên xwe û bêje ez ji filanî zêdetir hez dikim.. Lê bi rastî, ez dikarim bêjim ku di nav nivîsên min ên ne manzûm, ango nivîsên nesir da zêdetir ji yên Kurdî û bi taybetî ji nivîsên van quncikan hez dikim. Çawa ku çarînên min ên Kurdî jî bo min usa germ in. Ji ber ku ew bi zmanê dayik in, wek ji zarotîya min, ji axa min in; ji bo min gelek şîrîn in.

Ew quncik wek cîyê suhbetê bû di navbera min û xwendevanan da. Heya dikarim bêjim, carina bi xwe û xwe ra.. Babet cure cure bûn. Ne tenê sîyaset, lê pirsên civakî, çandî û felsefî bûn. Carina henek, carina çîrok bûn...

Lê êdî dixwazim nivîsên vê quncikê jî, karê "Ferhad Can" jî li vir bigihînim dawî.

Sedemek ji vê ev e ku, her çiqas panzdeh rojî ye, lê dîsa jî di rojnamê da du nivîs ji bo min zêde ne, ji ber ku karê min ên dinê jî gelek in. Beyan, civîn û nivîsên dinê jî waxt digrin. Her usa, dixwazim qe nebe beşek ji nivîsên xwe yên Kurdî û Tirkî ji bo çapê hazir bikim û êdî li ser kitêban navê xwe yê eslî bi kar bînim. Her usa ji min ra waxt lazim e, da ku cîldê 2. ya Tarîxa Kurdistanê binivîsim, ku ev kar gelek dereng ket.

Ango ne ji bêzarîyê ye, lê kar pir e.

Her usa jî di vî warî da rewş ne wek 11 sal berê ye. Nuha şukur yê ku bi Kurdî dinivîsin gelek in û di rojnamê da gelek quncik hene. Yek jê kêm be jî kêmasîyeke mezin nabe. Heya ji civanan ra zêdetir cî û rê vedibe..

Kovar û rojname jî, nivîsên quncikan jî, wek me mirovan, wek dar û kulîlkan emrê xwe hene, roj tê dighêne dawî.

Payîz e, li sêvdarê êdî fêkî kêm in
Tevî salan nas û dost jî diweşin diçin
Xem neke hevalo, tama jîyanê ev e
Ew bi dor e, divê tu biçî ku bên yê din

Bi navê xwe yê eslî (Kemal Burkay) ji xwe, bi Tirkî di rojnamê da dinivîsim. Ew têrê dike û zêde ye jî. Dema hewce bike beyanên min bi Kurdî jî derdikevin û di rojnamê da cî digrin.

Bona vê yekê jî, xwendevanên delal, divê ez êdî wek Ferhad Can xatirê xwe ji we bixwazim.

Beşek ji van nivîsên min ên quncikan yên ku di rojnama Azadî da derketin, sala 1995 li Îstembolê di nav weşanên Deng da, bi navê "Gula Çile" çap bûbûn. Nuha jî yên dinê ji bo çapê hazir dikim. Kitêba pêşîn "Aso" ji bo çapê hazir e.

Bimînin di xweşîyê da.