Di Zirufê Heyî Da Kîjan Giringtir e?

Casim Rênas

Di encama êrîşekê terorîstî bo ser bıngeheka Partiya Demokrata Kurdistan-PDK li Hewlerê da, dehan xortên Kurd hat kuştin û birîndar bûn. Neçîrvan Barzanî Serokê Hikumeta Kurdistan li Hewlerê, li ser vê karesatê daxuyaniyek derxist û têda behsa yekxistina herdu hikumet û hêzên aşayiş kir. Her usa Serokê Hikumeta Kurdistan li Silêymanî Omer Fettah jî di belavokê xwe da behsa vê tiştê kir.

Rast e, bona pêşî lê girtina karên terorîstiyê, yekxistina hezên asayiş û zanyariyên îstîxbaratî pewîst e û gelek giring e. Lê belê bona cî be cî kirina van karan jî berê her tiştê divê herdu îdare, ango herdu hikumet bibe yek.

Û bona yekxistina herdu hikumetê jî, pewîst e Parlamentoya Kurdistanê bicive, serokê xwe hilbijere, bona avakirina hikumeta nu ya yekgirtî, serokê hikumatê destnişan bike. Erkeke din ya gelek giring heye li ber Parlamentoyê. Ev jî qebul kirina Qanuna Serokatiya Herêm û hilbijartina Serokê Herêm e.

PDK û Yekîti Niştimanî Kurdistan-YNK bi hevra eşkere kirin, ku li ser Serokê Parlamentoyê (ji YNK Ednan Muftî), Serokê Hikumatê (ji PDK Neçîrvan Barzanî) û Serokê Herêmî (Mesud Barzanî) li hev hatine.

Lê, ji ber ku herdu hêzên sereke li ser Qanuna Serokatiyê, ango li ser babatên desthilatiya Serokê Heremê, pêyvendiya Serokê Heremê ligel Hikumeta Merkezî û Hikumeta Kurdistanê, cigîrê serok û desthilatiya wî li hev ne hatine, Parlamento nacive. Ku Parlamento nacive, pirs û pirsgirekên, ku bi vî ra girêdayî ne, her wekî xwe dimînin.

İro li Kurdistana Başurê gengeşiyek heye li ser Qanuna Serokatiya Heremê. Gelo Serokê Herêm ji aliyê gel va bê hilbijartin an ji aliyê Parlamentoyê va? Gelo hewce ye, ku cigîrê Serokê Herêm hebe? Ger hewce ye, mafê veto kirina wî hebe an na? Serokê Herêm bona çend sal bê hilbijartin? Pêyvendiya wî ligel hikumet û parlamento wê çawa be?

Bê guman eger rewşa siyasiya Kurdistanê normal baya, minaqaşeyeke hanê bi sûd dibû.

Gengeşî kirin li ser van babetan bi beşdariya hemu hêz û rexistinên siyasî û pisporan, di warê demokratîze kirina welatê da hewce ye, giring e. Her usa gengeşiyên usa ku bona diyar kirina sîstema bi rêvabirina Kurdistana Başurê jî pêwîst e.

Lê belê ger zirufê Kurdistana Başurê li ber çav bigrin, hingê bo me derdikeve, ku waxtê gengeşiyên usa hê ne hatiye. Ji ber ku ev çend mehên pêşiya me him ji bo Iraqê him jî bona Kurdistana Başûrê gelek giring e. Di van çend mehan da Qanuna Esasî ya nu a Iraqê tê amade kirin û pejîrandin.

Gelo ev Qanuna Esasî wê demokratik be an na? Gelo Feredasyon tê da cî bigre an na? Eşkere ye bersiva van pirsan ne tenê çarenusa Iraq û Kurdistana Başurê diyar dike, her usa bandora xwe datine li ser pêşveçûn û demokratîze kirina navçeyê Rojhilata Navîn.

Tişteke veşartî nine, ku hilbijartina Mam Celal Talabanî bo postê Serokkomariyê, bandor û tesîra Kurdan li Iraqê, berhema yekîtiya hêzên Kurdistana Başurê ye.

Ev yekîti bona parastin û çespandina federasyonê pêwîst e. Bona çareser  kirina pirsa Kerkukê, bona, ku navçeyên nu rizgar bûyi bi Herêmê Kurdistanê ra bê girêdan, divê yekîti û hevahengiya hezên Kurdistanê were parastin.

Bona cigîr bûna aramî û asayişê, bona demokratîze kirina welatê, bona paqiş kirina bermayiya siyaseta Erepkirinê jî ev yekîti pêwist e. Ji bo avadan kirinê, bona baştir kirina rewşa siyasî, aborî û çandî ya gel, hewce ye ku ev yekdengî û yekhelwestî ya hezên Kurdistana Başurê berdewam be.    

Rast e, Serokatiya Herêmî, Qanuna Serokatiya Herêmî, ku desthilatdariya Serokê û peyvendiya wî ligel hikumet û parlamentoyê destnişan dike, giring in. Lê belê  çespandina federasyonê, yekxistina herdu hikumet û cigir kirina aramî asayişê jî qasê vê giring in.

Bê guman herdu hêzên sereke jî vê rastiyê dizanin û bona vê yekê jî projeyên xwe derbareyê qanuna Serokatiya Herêmê pêşkeşê hevdu kirine û li ser van gengeşî dikin.

Ez pişt rast im, ku berhema minaqeşeya YNK û PDK li hev hatin dibe. Lê belê pêwist e, ku yek ji wan bona li hev hatinê pêşgav be.

Divê rêxistin, partiyên siyasî û dezgeyen netewî yên parçeyên dinê Kurdistanê, herdu alî jî tesvîk bike, daku pêşgav bin bona li hev hatinê.