Parlamentoya Kurdistan

Casim Rênas

Eger astengek neyê pêşî, Dewrê Duhem ya Parlamentoya Kurdistanê, bi civandina yekemin kombûnê xwe va, ku biryar e, di 30’e meha Avrîlê sala 2005’an da li Hewlerê Paytext bê çêkirinê, dest pê dike.  .

Li Başurê, Damezrandina Parlamantoya Kurdistanê bûyereka gelek giring bû. Parlamento bi hebûna xwe, bi kar û barê xwe va tesîreka mezin kir li ser xebata netewiyê li vê beşê welatê me, bûye faktoreka bi hez di destnişan kirina rêbaz, rûdav û pêşveçûnên Kurdistana Başurê.

Tesîra Parlamentoyê tenê di tixuba Heremê Başurê Kurdistanê nema. Damezrandina Parlamentoyek, ku yek ji mezintir û giringtirin fenomenê sîstema demokrasiyê ye, di warê navnetewî da nav, qedir û prestija gelê me bilindtir kir.

Ava kirina Parlamentoya Kurdistanê, ku yekemin Meclisa Kurdan bû, ya bi dengê gel hatiye hilbijartinê, dilê gelê me şad û ya dijminê me jî reş kir. Dewletên dagirkerên welatê me ne tenê vê Parlamentoyê nasnekirin, her usa bona ruxandin û belavkirina wê gelek hewl dan.

Dikarin bêjin ku, Parlamanto di seranserê Kurdistanê da bûyê “sengê miheng”ê (pêver, pîvanok) welatparêziyê. Bilî ji PKK, hemû hêz, sazî, dezgeyên neteweyî yên Kurd,  kesên welatparêz yên bi nav û deng, bi avakirina Parlamentoyê serbilind bûn. Hêviya wan li ser dewarojê xebata azadiyê bi heztir bû.

PKK jî dest bi propagandayeka ne bixer û gelek xirab kir. Parlamentoyê wekî dezgeyeka nokerê emperyalîzm nişan da. PKK ne tenê rêz li biryarên Parlamentoya Kurdistanê negirt, her usa dijî Parlamentoyê şer kir.

Gelek asteng hebû li pêşiya Parlamentoya Kurdistanê, ku ji wana hewlê dewletên degirker, dijayetiya PKK û şerê birakujî di nava herdu hêzên sereke da, yên here mezin in. Lê dîsa jî Parlamento dikarî gelek biryarên giring bide, ku çarenusî gelê me di vî başê da destnişan kirine.

Amade kirin û qebul kirina Qanuna Esasî ya Heremê Kurdistanê, qebul û bilind kirina Alayê Kurdistanê, regihandina Federasyona Kurdistanê, danîna zagonên partî û çapemenî, danîna qanunan, ku mafên mirov û azadiyên demokratîkî desteber dikin, hinek ji serketinên Parlamento ne.

Dibe, ku qanunên ku hatine danîn, bê qisur nebin, rexneyên bi reva li ser wana hebe. Lê belê guman têda nine, ku qanunên Parlamentoya Kurdistanê, ji zagonên Dewleta Tirk, ku bo endametiyê li ber deriya Yekitiya Ewropa sakiniye, demokratiktir e. Li Kurdistana Başurê, hemu çîn, netewe û ol dikarin bi nasnama xwe partî damezrinin, rojnama derxin, radyo û televîzyonê ava bikin. İro li Kurdistanê rojnavevanên gîrtî nîne.

Gelo rewş li Tirkiyê jî usa ye? Hemû ol û netewe dikarin bi nasnama xwe kar û xebata siyasî bikin, rojnama derxin, radyo û televîzyon ava bikin? Gelo welateka din heye, tu têda ji Tirkiyê zêdetir girtiyên siyasî û rojnamevan hebe?

Bersiv eşkere ye û ne hewce ye em dur û dirêj bahs bikin.         

Di Dewrê duhem da erk, û kar û barên gelek giring hene li ber Parlamentoya Kurdistanê. Ku danîn û qebul kirina Zagona Serokatiya Heremê, yekxistina herdu hikumet, yekxistin û parastina hêzên pêşmerge û aşayiş, avakirina welat, baştir kirina rewşa aborî û civakiya gelê Kurd, hinek ji wana ne.

Ligel wan erk, kar û baran, erkeke giringê din ya Parlamentoyê heye. Ew jî hevahangî ligel Fraksiyona Kurd li Parlamentoya Iraqê ye.

Wekî tê zanin piştî hilbijartinê, di Parlamentoya Iraqê da fraksiyona Kurd ava bû û Kurd di îdareya Iraqê da wê pirtir pişkdar be. Bona çespandina federasyon di Qanuna Esasiya Iraqa nu da, bona parastina hêzên peşmerge, vegerandina navçeyên nu azad bûyî wekî Kerkuk, Musil, Xaniqin, Maxmur û hwd. bo ser Kurdistanê, divê hevahegiyeka bi hez di navbera Parlamento û Fraksiyona Kurd da hebe.

Yekitiya hezên Kurdistana Başurê li ser bingeha netewî, yekdengî û yekhelwestiya wan derbareyê parastin û çespandina deskevtiyên netewî, di vî warî da zamineke bi hêz e û dilê hemû Kurd xweş dike.

Yên ku li ser Kurdên beşên din ferz e, piştgirî kirin e li birayên xwe yêen Kurdistana Başurê.

Eger PKK nikare bibe piştgir, bila guhê xwe nede Îmraliyê û nebe pêşîgir.

Ji ber ku ducar, secar kirina xeletî, dibe “ken û girî”!..