“Dewleta Kurd Sedemê Şer e..”

Çend roj berê, 16’ê Gulanê, di rojnama Tirk “Hurrîyet”ê da xeberek derket li ser nivîseke serokwezîr Ecevît. Gor vê xeberê nivîs “dizî” (nehînî) bû û tê da, avabûna dewleteke Kurd li Kurdistana Başûr wek sedemê şer dihate nîşandan!

Berî hemûyan, tiştê ku bala merivan dikişîne, çawa dibe ku nivîseke serokwezîr a dizî di rojnaman da eşkere tê weşandin?. Him jî di rojnameyeke mezin da ku di xizmeta dewletê da ye. Ev yek cara pêşîn jî nabe. Divê bê bîra xwendevanan, çend meh berê, “Plana Dizî” ya dewleta Tirk li ser Kurdistana Bakûr jî dîsa bi vî şiklî, di rojnameyên Tirkan yên mezin da hatibû eşkerekirin. Tê gotin ku, ev nivîsa Eco ji heyşt sazîyên dewletê yên “stratejîk”ra hatîye şandin, ku Serfermandarîya Leşkerî, Sekriterîya Sazîya Parastinê ya Netewî (MGK) û Sazîya İstîhbaratê a Netewî (MİT) jî di nav da ne.   

Gelo bi vî şıklî vana kê dixapînin? Ma rojnamên Tirkan kirine adet ku sirê dewleta xwe eşkere bikin, yan van “sazîyên stratejîk” yên dewleta Tirk jî wek laşê serokwezîr Eco êdî hay ji xwe tunin, ango nikarin xwe qontrol bikin?. Malûm e Eco, hin tiştên ku meriv dikare tenê di avdestxaneyan da eşkere bike, lê ew li vir û wê eşkere dike û bona vê yekê jî jina wî Reşê, bi çenteyekî mezin bi dû wî dibeze. Di çente da paçê zarokan hene… Xuya ye, ew pelgên dizî jî bi vî awayî ji hin derî û paceyên sist direvin der!..

Lê herçi be jî bo me ne xem e. Ger bi rastî plan û dezgeyên usa dizî hene, eşkerebin çêtir e. Lê xuya ye, ew bi xwe bi zaneyî van tiştan eşkere dikin ji bo raya giştî.. Bi vî awayî dixwazin mesaja xwe ji hin alîyan ra bidin bihîstin û bi taybetî çavê Kurdan bitirsînin.

Em bên ser naveroka nivîsa Eco.. Di vê nivîsa “dizî” û “bi lez” da, di bin serenavê “Esasên Sîyaseta Me di Derheqa Iraqê da” usa tê gotin:

·        Amanca me ya esasî ev e ku em teşwîq bikin Iraqeke demokrat ava be da ku ji bo Rêxistina Milletên Yekbûyî (RMY yan jî UNO) û ji bo cîranên xwe tu serêşî dernexe, ji  bo wan xeterbar nebe;

·        Divê yekitîya Iraqê bê parastin;

·        Divê hukma Hukumeta merkezî li temamîya welat (Iraqê) bê avakirin;

·        Divê heqê Tirkmenên Iraqê wek welatîyên Iraqê ên dinê bên parastin;

·        Divê gelên hindikayî (mînorîtet) ên Iraqê xwedî hukumeteke taybetî nebin;

·        Divê Iraq di warê eskerî da ji bo Tirkîyê xeterbar nebe;

·        Divê em xebat bikin ku hêzên dervayî heremê têkıli karên Iraqê nebın, her usa jî li heremê serêşî û bûyerên nebaş çênebin ku rê bide têkilbûnên han;

·        Divê çiqa ji dest me bê, emê Iraqê di warê aborî da bi Tirkîyê ra girêdin.

 De kerem kin, li xem û teşqeleya vana binêrin! Dilê wan ji bo “Iraqeke demokrat, unîter (merkezî) û bi RMY û cîranên xwe re bê pirs û problem” lê dixe!

 Divê meriv ji vana bipirse: Hûn çima berê li xwe nanihêrin, gelo hûn bi xwe çiqas demokrat in? Hûn çiqas bi cîranên xwe ra baş in?. Ger melema gurî hebe, ewê berî herkesî li serê xwe bike.

Lê belê, derdê vana ne yekitîya Iraqê ye, ne demokratbûna wê ye, ne jî tiştekî din; derdê wan pirsa Kurd e. Dibêjin nebe ku Kurd li parçên dinê, li Iraq yan Îranê bibin dewlet. Dibêjin Kurd heya xumuxtarî jî nestînin! Ew daxwaza wan ku “gelên hindikayî yên Iraqê nebin xwedî hukumeteke taybetî (heremî)” ji bo vê yekê ye.

Baş e, ma van efendîyana nizanin ku di qanûna esasî ya Iraqê da tê gotin ku Iraq ji du gelên esasî, ji Ereb û Kurdan pêk tê”? Ango, bila “hindikayî” li wir bimîne, Kurdan jî wek Ereban milletek û xwedîyê Iraqê dihesibîne. Dîsa, ma hayê van efendîyana tune ku, 11 Adara sala 1970 di navbera hukumeta Bexdayê û Kurdan da peymanek hat morkirin û Kurdan heqê xwemuxtarî stendin? Gelo hayê wan tune ku gor vê peymanê bajarê Hewlêrê bû payîtextê Kurdistana Xwemuxtar (otonom) û li wir bi destê hukumeta Bexdayê avahîyên ji bo parlamen û hukumeta heremî hatin çêkirin? Dema Kurd û Ereb, ango xwedîyên Iraqê bi vî şiklî li hevbên, ma derd û xema bîyanîyan çi ye?  

Gelo çi heqê serok û serkarên dewleta Tirk heye ku têkilî karê welatekî din bibin û bixwazin sazîya wê derê gor dilê xwe bi rêz bikin, ew dewlet federal be yan merkezî be, heqê hindikayîyan çi be çi nebe, derheqa vê yekê da bi xwe biryar bidin û rê ji wan ra rast bikin?. Çi îşê wan pê ketîye? Evana xwe dikin cîyê RMY, yan ev cendirmeyên dinyayê ne?.

Lê tirs û xofa van efendîyan ji avabûna dewleteke Kurd, heya hukumeteke Kurd a heremî (otonom) ewqas mezin e ku, ji bo ku nebe “nimûneya xirab”, dijî heqên hindikayî ji bo Tirkmenên Iraqê jî derdikevin û ji bo wan tenê behsa heqê himwelatîyê dikin. Ango Kurdên Bakûr li Tirkîyê çiqas xwedî heq in, Tirkmen jî li Iraqê ewqas xwedî heq bin! Lê Hukumeta heremî li Kurdistana Başûr ji nuha va heqên hindikayî ji Tirkmen û Aşûrîyan ra naskirîye, bila berpirsîyarên dewleta Tirk bîlesewe xwe neêşînin!.

Belê, ji ber pirsa Kurd hişê van efendîyan ji serê wan diçe û wek bom û bodeleyan qise dikin. Ew ji bo sedhezar Tirkê Qibrisê heya federasyonê jî kêm dibînin û konfederasyonê dixwazin. Ew ji bo Çeçenan heya konfederasyonê jî kêm dibînin û dewleteke serbixwe û cuda dixwazin. Ji bo Boşnakan û Kosowîyan jî ew tişt xwestin.

Serok û serkarên Tirk, ji Kurdan pêve, ji bo hemû millet, gel û hindikayîyên dinyayê azadî û serbestî dixwazin. Ew tenê dijî azadî û serbestîya Kurdan in. Bi serda jî qet fedî nakin, bi durûtîyeke mezin ji me ra dibêjin “bra!” Way ez di….bra û bratîya hanê…!

Belê, dema dor tê heq û daxwazên Kurdan van efendîyana dîn dibin. Dibêjin dewlet,  xwemuxtarî, heya mekteb, radyo û têlevîzyon (bi zmanê dayîk) ji bo Kurdan nabe! Dema Kurd li Kurdistana Başûr dewletê êlan bikin, ewê bibe sedemê şer!..

Ango Tirkan heya îro bi Kurdên Bakûr ra şer dikirin, nah şunda bi Kurdên Başûr ra jî bikin..  

Di belgê hanê da, di bin serenavê “Amancên Sîyaseta Me ji bo Iraqê” da usa tê gotin:

“Divê kar û xebata me berdewam be, da ku Iraq di dahatû da jî (piştî Saddam Huseyn) bikaribe wek dewleteke unîter xwe biparêze. Lê helbet divê em ji bîr nekin ku, Bakûrê Iraqê cardin nikare vegere rewşa berî 1992’yan, ev yek tucar nabe…”

De keremkin, bi van gotinên bê serû ber binêrin! Ji bo Iraqê jî, ji dewleta unîter pêve tiştekî naxwazin û nafikirin, wekî hayê wan ji  peymana 11 Adarê ya otonomîyê tune. Li alî din, bi devê xwe dibêjin ku, piştî 1992 li Bakûrê Iraqê (ango Kurdistana Başûr) rewşeke teze çêbûye û cardin nikare bibe wek berê.. Baş e, ev rewşa teze çi ye? Xuya ye ku, ger ew ne serxwebûneke de facto ye û dîsa, çawa Parlamena Heremî di sala 1992’yan da êlan kir, ne şiklekî federal e, bi kêmayî xwemuxtarî (otonomî) ye ku hukumeta Bexdayê, ango Hukumeta meşrû ya Iraqê bi fermî qebûl kirîye û ji bo kurdan heqekî destkewtî ye.

Belê, di belgê hanê da tê gotin ku “êdî rewşa heyî nikare vegere berî 1992” (bi rastî jî usa ye!) û pê da diçe û dibêje:

“Senaryoya ku em ji bo Başûrê Iraqê tucar qebûl nakin ew jî êlankirina dewleteke Kurd ya serbixwe ye. Êlaneke han ji bo me sedemê têkilbûn û şer e.”

Xuya ye, berpirsîyarên dewleta Tirk herçiqas gotinê dirêj dikin, laf û gefan dixwin jî, ew jî baş dizanin ku, piştî Şerê Kendavê li Kurdistana Başûr rewşeke taybetî, statûyeke de facto çêbûye ku ji otonomîyê jî zêdetir e û kes nikare vê rewşê cardin vegerîne berî sala1992. Tirk jî bê çare vê rastîyê qebûl dikin. Tiştê ku ew pê razî nabin êlankirina dewleteke Kurd a serbixwe ye..

Lê kesî heya nuha êlaneke usa ne kirîye û tu îşaret jî tunin ku wê bê kirin. Ji ber ku, rewş ji bo vê yekê ne misaîd e. Lê dema rewş kamil be kesek jî nikare pêşî lê bigre. Dema dîrok ji bo zayîneke teze hazir be tu zordest jî nikare bibe asteng. Kesê ku bixwaze pêşî li lehîyeke mezin bigre û xwe bide ber, pirî caran, tevî malê xwe canê xwe jî winda dike. Ew zordestên ku Tirkîyê îdare dikin û dijî heq û azadîyên Kurdan xwe ewqas diwestînin û diêşînin, ew nikarin pêşî li azadbûna Kurdistana Başûr bigrin. Sebebê ewqas tirs û teşqeleya wan helbet Kurdistana Bakûr e; lê ewê rojekî şadê azadîya vî parçeyî jî bibin, bi çavê xwe bibînin; ger emrê wan têr bike..

Ev xeber di rojeke hanê da di rojnameyên Tirk da cî girt ku, serokê Partî Demokratî Kurdistan, birêz Mesût Barzanî wek mêvanekî dawetkirî li Tirkîyê Serokwezîr Ecevît û berpirsîyarên dewleta Tirk ên dinê didît. Ev yek balkêş e. Xuya ye, wan li ser vê yekê bi Mesût Barzanî ra jî qisekirin. Lê belê, sebebê vê “lez”a wan çi ye? Gelo hazirîyeke Kurdan heye ji bo êlankirina dewleteke serbixwe?. Na, tiştekî han tune. Lê ne cara pêşîn e ku berpirsîyarên dewleta Tirk di vî warî da teşqele derdixin, laf û gefan dixwin, dikine qîrîn û dibêjin: "Em dewleta Kurd tucar qebûl nakin!..” Ev nexweşîya bê derman, ev paranoya, salê carê-du caran bi pêsîra wan digre.

Xwedê dermanekî bide van paranoyakan!

Têbinî: Me li jorê behsa lehîyê kir, lê Serokwezîr Eco lehî û zilzilê (erdhêjan) jî êdî tevî hev dike. Wê rojê çûbû bajarê Hatayê ku lehîyê ser û bin kiribû. Eco li wir di miqamê walî da dûr û dirêj behsa xirabîyên zilzilê kir û got: “Emê birînên ku vê zilzilê çêkirîye, derman bikin..” Piştra yên cem bi zor û zehmetek mezin dane fêmkirin ku zilzile nîn e, lehî ye!.

Ev rewşa hanê him ji bo Eco, him jî bo gel û welatê wî trajîkomîk e. Lê ev Eco ku sibe otonomî û serxwebûnê tevî hev bike, hukumet û parlamena Kurd a heremî wek dewleteke serbixwe bibîne û şer derxe, berê leşkerê xwe bide Kurdistanê?!.

Ji bo Eco ne xerîb e. Wî, di sala 1974 da êriş bire ser Qibrisê, bi xwe bû qereman û navê êrîşê jî danî “Hereketa Aşitîyê!..” Dibe ku di axirîya emrê xwe da “Hereketa Aşitîyê” û qeremanîya xwe ducar bike..