Îsraîl û hinên din.. (*)

Ferhad CAN

Vê dawîyê pirsa Filistînê careke din germ bû û kete pêşîya hemû pirsên dinê..

Ev germbûn bi bûyerên 11 Îlonê, ango bi êrîşa ser Waşîngton û New Yorkê dest pê kir. Piştî van bûyeran Serokê Amerîkê Bush gelek bi hêrs ket û dest bi “şerê dijî terorê” kir. Dinya wek du refên “dost û dijminan” nîşan da û ji dinya alemê ra got: "Helwesta xwe dîyar bikin; hûn yan li cem me ne, yan jî li cem dijminê me!"

Serokwezîrê Îsraîl Şaron, ev yek ji xwe ra wek firsendeke zêrîn dît û dest bi şerê xwe yê "dijî terorê” kir. Ji xwe, gor wî teror tevgera Filistînê bû.. Şaron bi tank û topên xwe, bi balafirên ceng êrîş bire ser Filistînîyan û li vê dawîyê jî erdê Filistînê bi tevayî dagirt. Amêrikayê jî jê ra lampa kesk vêxist û pişt dayê.. Filistînî ber xwe didin, leşkerê Îsraîl jî bajarê wan ser û bin dike û xwîn dirijîne.

Hêza herdu alîyan ne yek e. Îsraîl xwedî leşkerekî xurt e, bi silahên herî modern, tank û top, keştî û balafirên ceng e. Lê Filistînî bi tifing û bombeyên destan, bi keviran ber xwe didin. Carina jî bombeyan li bedena xwe girê didin, ango xwe dikin "bombeyên jîndar" û diteqînin..

Dinya alem nuha bi vê yekê mijûl e. Mirovên aşitîxwaz û xwedî vîcdan dijî dagirkerî û zor û zulma Îsraîlê derdikevin. Li himber vî şerî him li welatên Ereb, him jî li çarkoşeyên dinyayê xelk dadikeve kolan û kûçeyan, kirinên dewleta Îsraîl protesto dike.

Lê Şaron guh nade kesî û ji erda Filistînê dernakeve.

Cuhî waxtekî rebenê dinyayê bûn. Li çarkoşeyê dinyayê belavbûyî bûn û li wan gelek zor û zulm û teda dibû. Bi taybetî jî li welatên Xaçparêzan. Ji wan ra digotin: "We Êsa li çarmixê kuştîye!” Navê wan derketibû "Cuhîyê tirsonek..” Li Rusîya, di dema Çarîyê da dijî wan “pogrom” (êrîş û qetlîam) çêdibûn. Lê zulma herî mezin ji Nazîyên Alman dîtin.

Nazîyan dijî wan jenosîd bi kar anîn. Jin û mêr, piçûk û mezin ne gotin, hemû komkirin şandin kampên civandinê. Hinek bi rîya şuxulandinê di karên giran da, gelek jî bi rîya şewitandinê di firneyan da qirkirin. Dora 6 mîlyon Cuhî bi vî awayî hat kuştin. Hinekê ku karîn birevin ji dest wan xilas bûn.

Ji ber vê zor û zulma mezin, dilê gelek kesan bi Cuhîyan şewitî. Piştî şer dewletên ku zora faşîzmê birin, ango yên serketî, bi taybetî Îngiliz û Amêrîkanîyan piştgirîya Cuhîyan kirin ku derbazî Filistînê bin, li wir cîwar bin. Ew der "Erda waadkirî" bû. Lê bi rastî ne vala bû. Ew der Filistîn bû ku nifûsa xwe di sedî da 90 Ereb, ango Filistînî, sedî da 10 jî Cuhî bû.

Bi koça Cuhîyên teze di navbera Filistînî û Cuhîyan da şer dest pê kir. Lê Cuhîyên teze hatî pêşketî bûn, xwedî pere bûn û zû jî organîze bûn. Di sala 1948’tan da Rêxistina Milletên Yekbûyî dewleta Îsraîl nas kir. Lê Filistînîyan û Erebên dinê qebûl ne kirin. Ji wê rojê heya îro di navbera wan da çend şerê mezin derketin û di hemûyan da jî Îsraîlî bi ser ketin û Ereban winda kir.

Bi vî awayî ji bo Cuhîyan rol guharîn. Ev xelkê mezlûm ku ji Nazîyan ewqas zulm û teda dîtîbû û bûbû hedefê jenosîdê, vêcar bi darê zorê Filistînî koçber kir, dest danî ser axa wan û tê da cîwar bû..

Ango dilê piranîya Îsraîlîyan bi Filistînîyan naêşe..

Dilê me Kurdan duh, li himber zor û zulma faşîstan bi Cuhîyan diêşîya. İro jî bi Filistînîyan diêşe. Ji ber ku em jî milletekî bindest in, welatê me parçebûyî ye, beşek ji me jî koçber bûye û zor û zulma li ser gel û welatê me her berdewam e. Em ji halê wan baş fêm dikin..

Ne tenê ku dilê me bi wan dişewite, me şoreşger û welatparêzên Kurdan tim jî piştgirîya Filistînîyan kirîye. Bi her awayî, çi ji destê me hatîye me kirîye. Carina bi rê-olaxên sîyasî, bi rîya çapemenîyê, carina jî di şer da em li cem wan bûne.. Bi taybetî di salên 1970’yî û 80’yî da..

Lê mirovên xwedî vîcdan û merhemet, bi xwe bindest nebin jî, divê dilê wan bi halê bindestan, jaran, mezlûman biêşe. İro heya di nav Cuhîyên Îsraîlê û yên welatên dinê da jî gelek kesên xwedî vîcdan, kesên aşitîxwaz hene ku dijî kirênên Îsraîl derdikevin û piştgirîya Filistînîyan dikin.

Di Îsraîlê da gelek caran me dîtîye civînên aşitîyê çêbûne û bi dehhezar kes tê da beşdar bûne, hukumeta xwe rexne kirine. Di Îsraîlê de gelek caran eskeran, heya zabitan gotine û îro jî dibêjin: “Ev şerekî neheq e, em dijî Filistînîyan şer nakin!" Li himber xirabîyên dewleta Îsraîl, ku ji bo vî welatî wek rûreşî ye, ev helwestên hanê jî rûyê vî welatî sipî dike.

Lê li nava Ereban çawa ye? Me rojekî ne dît û ne bihîst ku di nava Ereban da, çi li Filistînê çi li welatên dinê, civînek ji bo aşitîyê çêbe û dengek ji bo aşitîyê bilind be..

Meriv dikare bêje, Filistînî çi behsa aşitîyê bikin, ji xwe welatê wan dagirtî ye û zulim li wan dibe; heya ku Îsraîl ji erda wan venekişe û ew venegerin ser axa xwe, divê ber xwe bidin, şer bikin. Meriv dikare bêje ji bo welatên Ereb jî, heya derecekî ev mazeret heye. Lê baş e, ma Kurdan jî welatê wan dagir kirîye?

Iraq bi salan e li Kurdistanê şer dike? Çima? Ma Kurdistan welatê wan e? Serda jî Kurd Misilman in.. Kurdan waxtekî Sûrîye û Filistîn û Qudsa pîroz ji destê xaçparêzan derxistin, sîngê xwe kirin qele û Misilmanî parastin..

Ango Çima rojekî ji rojan cîranên me yên Ereb ne gotin, "Kurd gune ne?!." Çima ji bo Kurdan civîneke aşitîyê darnexistin, ji Saddam ra ne gotin: “Şer bisekinîne, li Kurdan zulmê neke, bi wan ra li hev were?!." Caran Zabit û neferên Ereb gotine ku: “Ev şerekî neheq e, em dijî Kurdan şer nakin?!.”

Lê we evtişt li Tirkîyê, we li İranê tucar dîtîye yan bihîstîye?..

Na, evtişt ne li Iraqê, ne li Îranê, ne jî li Tirkîyê bûne û nikarin bibin! Dema xelk li van welatan tiştekî usa bike, bela xwe dibîne. Bi leşker û polêz wan belav dikin, ser û çavê wan dişkînin, wan gulebaran dikin, wan wek xayînê gel û welat bi nav dikin û davêjin zindanan..

Dema zabit û nefer tiştekî usa bikin, bêjin "em dijî Kurdan şer nakin”, wan wek xayîn bi nav dikin û gulebaran dikin…

Ji ber ku li van welatan tu nîsqalekî demokratîyê tune. Evana welatên seranser hov in.

Ew sîyasî û ronakbîrên Tirk ku îro Îsraîlê ewqas rexne dikin –ku Îsraîlê heq kirîye- bila carekî jî neynikê bigrin ber xwe û lê binêrin: Ma tiştên ku Tirkîye bi salan e li Kurdan dike ji yên Îsraîlê kêmtir in, yan deh qatî jê zêdetir e?..

-------------------------------------------------------

(*) Dema Nû gazetesinin 15 Nisan tarihli 27. Sayısından alınmıştır.