Çîroka Rojdayê

Kemal Burkay

Van rojana çîroka keçeke Kurd dîsa li ser zmanan e, li rojname û têlevîzyonan e.

Çîrokên han carina ji ber zulma dewleta Romê dibin babetê rojname û têlevîzyonan. Ev dewleta zalim, jin û mêr nabêje zulmeke ne dîtî li gelê me dike. Tenê bi girtinê, bi eza û cefa kirinê namîne, gelek caran dest dirêjî namûsa girtîyan jî dike. Bûyerên bi vî awayî gelek caran bûne û hîn jî dibin.

Lê carina jî keç û jinên Kurd, ne ji ber zulma Roma reş, lê ji ber zulma mêrên kurd bi xwe dibin babetê medyayê û dikevin ser zmanan. Ji ber ku hin adet û toreyên me Kurdan yên xirab jî gelek caran dibin sebebê trajedîyên han.

Çîroka Rojdeyê yek ji wan e.

Rojda hîn 12 salî bû yekî tecawûzê wê kirîye. Li cîyê ku dozê li wî mutecawîzî bikin, wî bidin mehkemê û bidin cezakirin, dê û bavên Rojdayê ew bi vî êrîşgerî ra zewicandine…

Ji ber ku fedî kirine, ev tişt wek mesela namûsê dîtine û namûsa xwe bi vî awayî “pak” kirine. Eger bi vî awayî nebe, gor adet û usalê kevnare, divîyabû wî êrîşgerî bikijun. Lê bî vî awayî jî namûs “pak” ne dibû, heya divîya bû belkî keçikê jî bikujin…

Lê êrîşger dev ji xû û ehlaqê xirab ber na deye, piştî salekê vêcar tecawuzî lawikekî heft salî kirîye û ketîye hepsê. Piştî wê belayên nu hatine serê Rojdaya reben. Bav û birayên mêrê wê, ango xezûranên wê, gotine “tu rehet nasekinî, li kûçe û kolanan digerî” û pozê Rojdayê bi kêrê jêkirine! Rojda jî dibêje ku “wana xwestin tecawuzî min bikin, sebep ev e…”

Rojda hîn 15 salî ye û ji serê wê bûyerên hanê derbaz bûne. Ango ev kiryarên xwînxwar bi destê dijminekî zalim ne bûye, bi destê mêrên Kurd bûye, bi destê bav, mêr û xezûranên wê. Hinek ji ber bîr-bawerî û usûl-adetên kevn, hinek jî raste rast ji xirabî û hovî.

Ev bûyer bi destê rojname û têlevîzyonan li welat û li dinyayê belav bû û mirov li himber vê har û hovîyê metel dimînin. Di derheqa wan curmkaran da dawe hate vekirinê û 15 awûqatên jin ji baroya Dîyarbekrê parêzgerîya Rojda girtin û doza wê digerînîn.

Ev bûyer helbet di civata me Kurdan ne nimûneya yekemin e. Heya nuha bûyerên wek vê gelek caran çêbûne. Dibe ku hinek eşkere bûne, lê pirê  wan jî veşartî mane.

Meriv dikare bêje ku tiştên hanê ne tenê di civata Kurd da heye, lê di bi taybetî di Rojhilata Navîn da li nav gelên din da –Tirk, Ereb, Faris, Afgan û yêne din- jî tê dîtin. Tirk yê kurdan mezin dikin û dixwazin navê Kurdan xarab bikin. Rojname û têlevîzyonên wan bal dikişînin ser tiştên hanê, lê zulma dewlata xwe vedişêrîn.

Meriv dikare bêje, ev adetên kevn bi tesîr in û bi hêsanî ranabin. Divê civat bi alîyê aborî, civakî û çandî biguhure, jê ra zeman lazim e. Civatên Ewrûpî jî di pêvendîyên jin û mêran da waxtekî usa hişk bûn…

Evana hemû rast in û mirov dikare gelek tiştên dinê jî bêje. Lê evana nabin mane û sebep ku em Kurd xirabîyên hanê li nedîtinê bên, yan veşêrin, yan jî van tiştan bikin mane, dijî zor û zulma ser jinan dernekevin.

Ji bo guhartina civakê, ji bo rakirina adet û toreyên kevn û xirab, ji bo pêşîlêgirtina hovîyên hanê divê kar û xebat bê kirin. Divê em dengê xwe bilind bikin. Çawa dijî zulma dewleta Tirk derdikevin, her usa dijî adet û kirinên usa hovane jî derkevin.

Ne tenê awûqatên jin, divîyabû yên mêr jî bibana parêzgerê Rojdayê û ev doz bigerandana.

Divê rewşenbîrên Kurd û sazîyên demokrat li himber kirinên han dengê xwe bilind bikin.

Ev kul û birinîke mezin a civata me ye û divê em bo dermankirina wê kar û xebat bikin.