Kurtexeber

Tebax 200

Korsîka jî va ye ji dest diçe, wax wax!..

Dewleta Tirk û xulamên wê yên ku xwe wek rewşenbîr dihesibînin di van rojên dawî da gelek aciz in. Ji ber ku Franseya ku wan ji dewleta unîter ra wek nimûne nîşan dida, ew jî va ye ji dest diçe.

Rêvebirên dewleta Tirk û xulamên wan ên “rewşenbîr” yan pirsa Kurd tucar nasnekirin, yan jî ne zanîn wê çawa çareser bikin. Bi gotineke din, wan ji veşartina pirsê û bi karnîna ço pêve tiştek nasnekirin. Ew tucar hîn ne bûn û ne xwestin hîn bin, ka di welatekî bi pir netew û pir gel da pirsa netewî çawa çareser dibe..

Lê li dinyayê ewqas nimûne hene. Berî hertiştî divê meriv ji ray û daxwaza netewên bindest ra hurmet bike. Ger ew dixwazin cuda bin, dewleta xwe ya serbixwe avakin, divê ji daxwaza wan ra hurmet bê kirin. Yan jî ji bo jîyana li gel hev divê çareyek bê dîtin li ser esasê wekhevîyê. Ev jî gor rewşa wan welat û melletan yan konfederasyon û federasyon e, yan jî xwemuxtarî (otonomî) ye. Va ye welatên Ewrûpa, hema bêje temamîya wan yan federal in, yan ji heremên otonom pêktên.

Lê serok û berpirsîyarên dewleta Tirk heya nuha tim Franse wek nimûne nîşan dan ji bo çareserîya pirsa netewî. Franse unîter bû. Heya nuha ji bo grûbên etnîk yên nav xwe şiklekî federal yan jî otonom qebûl ne kiribû. Şerê korsîkîyan kiribû. Li vî welatî zmanê resmî tenê Fransî bû û hwd…

Lê çi heye ku ew erda bin lingê Tirkên kolonyalîst û zordest jî va ye ji demekî vir da dişemite, ev nimûne û mane jî namîne. Franse ku pêşeng ü hêlanik a demokrasîyê bû li dinyayê, va ye di warê pirsa netewî da jî diguhure. Herçiqas pirsên wan ên etnîkî li cem yên Tirkîyê, bi taybetî li cem pirsa Kurd ne tiştek in jî, Franse di vî warî da jî demokrasîyê ber bi pêş dibe. Li Korsîkayê partîyên ku rê-olaxên şerê çekdarê pêk ne dianîn ji xwe berê jî serbest bûn. Ji xwe zû va di navbera Hukumeta Fransê û wan da danustendin (dîyalog) hebû. Ji zû va meclîsên wan ê heremî hebû. Ango serok û berpirsîyarên Tirkîyê heya nuha jî di derheqa pêvendîyên Fransê û Korsîkayê da rast ne digotin. Dema wan ji bo sîyaseta xwe ya hişk û hov Franse wek nimûne nîşan didan, neheqî lê dikirin. Lê ew Franse nuha bi pêşengîya hukumeta Partîya Sosyalîst, xwe hazir dike gavên pêşvetir bavêje, çawa hukumeta Tony Blaîr li Brîtanya Mezin kir. Ew jî li Korsîkayê parlameneke teze ava dike ku heqê xwe hebe qanûnan çêke. Li Korsîkayê xwendin li mekteban wê bi zmanê Korsîkî be. Ango zmanê heremî jî li ba Fransî wê fermî (resmî) be. Bi vî awayî li Korsîkayê hukmeke otonom ava dibe.

Usa xuya ye ku, guhartineke han di nêzê da li hin heremên Fransê yê din, wek

Li Alsas-Loren, Brêton û Bask jî çêbe. Ji ber ku xelkê van mintiqeyan jî xwedî daxwaz in û nah şunda daxwaza heq û azadîyên heremî zêdetir bin.

We dît, çi guhartineke xirab ji bo kolonyalîstên Tirk! Bextê wan ê reş, nah şunda ewê çi xwelîyê li xwe kin, kê ji xwe ra wek nimûne nîşandin, wax wax!..

Bona vê yekê jî, ew serhişk, şovîn û kevneperestên li medyaya Tirk, ew parêzgerên dewleta unîter, ew dijminên Kurdan ên sondxwarî nuha şaş bûne mane. Dibînin ku erda bin lingê wan dişemite û dara wan xwe spartîye di ser wan da tê, qîre qîra wan e.. Hin ji wan ji xwedê ra dia dikin ku Franse neguhure, wek xwe bimîne, hin ji wan aqil bi ber Fransîyan dixin, dibêjin “şaşîyên usa mekin!..” Heya nuha çawa bûbûn novedarê sînorên Tirkîyê, Îraq, İran û Sûrîyê, nuha jî dilê wan bo “yekitîya Fransê” usa dişewite!

Gidîno, ser êzingino! Fêm bikin êdî, dinya diguhure, divê hûn jî biguhurin, wekî din çare û derman nîne. Ka gotinek we hebû, bînin bîra xwe:

"Bêlîk bisene! Qandiralî, tu jî bisene!"

Waxta wê hatîye ku meriv vê gotinê biguhure û usa bêje:

“Bêlîk marş! Qandiralî, tu jî marş!”

Rê ev e, him jî asfalt e, yallah!..

Kurd netew in, hûrgel in, yan ne tiştek in?!.

Malum e, em Kurd xwe hûrgel (mînorîtet) qebûl nakin, ji ber ku ji vê gelek zêdetir in. Em bi dîroka xwe ya kevn ku digihîje hezaran sal, bi zmanê xwe yê taybetî û dewlemend û –herçiqas di nav çar dewletan da parçe be jî- bi welatekî fireh qasî Fransê, bi 40 mîlyon nifûs, milletekî mezin in. Lê dewleta Tirk jî me wek hûrgel qebûl nake. Helbet, meremê wan cuda ye; ew naxwaze heya heqên hûrgelan bide me, bona vê yekê usa dibêje.

Ji ber vê ye ku, dema wan bihîst berpirsîyarê Yekitîya Ewrûpê Verheugen, di hatina xwe ya Enqerê da pêşnîyareke nivîskî da serokên Tirkan û ji wan xwest ku heqê têlewîzyon û xwendinê bidine “hurgela kurd”, gelek Tirk dîn bûn!

Gelek balkêş e, di wan rojan da serokê PKK Avdilla Ocalan jî, ji mapisxana İmralî beyanek da û got “Kurd ne hûrgel in!" Gelo merema wî çi bû? Wî jî wek me dixwast bêje Kurd ne hûrgel in, lê milletek in? De haa!.. Di rojnama Ozgur Polîtîka da (ya 22 Tîrmehê) di derheqa vê yekê da usa tê gotin:

"Serokê PKK Avdilla Ocalan jî tevî nîqaşê bû û raya xwe got li ser mesela pêşnîyarên Verheugen ku di serlêdana xwe ya Enqerê da gihandibû berpirsîyarên Tirk." (Hellbet herkesek raya xwe dibêje ma Ocalan disekine? İmralî jî va ye ji salekî zêdetir e ku bûye Çankaya’ya dudoyan!.. Notê Nivîskar) Ocalan, got: ‘Kurd ne hûrgel in û tiştê ku em ji bo Kurdan bixwazin ne pirsa hûrgelan e, divê Kurd bikaribin heqên xwe yên çandî bi serbestî bi kar bînin…"

Ocalan her usa jî di beyana xwe da ev tişt gotin:

"Pirsa Kurd êdî ji pirsa sînorên sîyasî derketîye."

"Em daxwaza partîyeke Kurd nakin."

"Meriv dikare ‘Krîterên Kopenhagê’ û hukmên Peymana Lozanê bi hevra bide ber çavan, li hev bîne, bikelîne…"

"Em ji bo herkesî çiqas demokrasî dixwazin, ji bo Kurdan jî divê ewqasî bixwazin…"

"Divê di çarçuveya heqên demokratîk da heqên xwendinê (perwerdegarî), çandî û çapemenî bi serbestî bi kar bên… Ewê jî bi pêşveçûna demokratîyê gav bi gav bibin…”

De kerem kin lê binêrin: Heqê xwendinê jê derînin, çi ferqê van gotinan û yên ku dewleta Tirk bi salan e dibêje heye? Ocalan jî wekî berpirsîyarên Dewleta Tirk û berdevikên wê yên di çapemenîya da bi lez û bez bersîva Verheugen dide. Dibêje "Kurd ne hûrgel in." Qala Lozanê dike û pirsa Kurd dadixe dereca heqên çandî. Destxistina wan jî dihêle gav bi gav demokratbûna Tirkîyê, ango heya rojên ne xuyayî..

Belê, Ocalan Krîterên Kopenhagê jî wek berdevikên dewleta Tirk şirove dike, di vî warî da hîn ji YA’yê jî şunda dimîne…

Lê evtişt ne ecêb e. Ocalan li ser gotina xwe ye ku roja pêşin kete destê tirkan ji wan ra gotibû. Ango ew xizmeta dewleta Tirk dike.

PKK jî bê lam û cim bi dû wî diçe. Çapemenîya PKK jî van bîr û rayên "giranbuha" digihîne Kurdan û hemû dinyayê…

Evana jî Rewşenbîr in..

Civîna salane yê rewşenbîrên Tirk li kevîya Gola Abantê bû wek adet. Abant cîyekî xweş e. Li quntarê çîyayê Bolu, bi daristaneke gur û geş hatîye pêçan. Rewşenbîr li vir salê çend rojan dicivin, derd û pirsgirêkên Tirkîyê qise dikin, serê xwe pê diêşînin, ka Tirkîye wê çawa bibe demokrat û pêşnîyarên xwe bi rêz dikin. Li ser tiştên ku wan li hevkir, wek daxuyanî belav dikin.

Vêcar jî usa kirin. Yek ji babetên civînê, helbet pirsa Kurd bû. Lê wan ev pirs heya bi nav jî ne kirin. Ji bo 20 mîlyon Kurd, heya qasî sed hezar Tirkê Qibrêsê jî heq û azadî minasiw ne dîtin.. (Ne dîtin, ji ber ku, ew rewşenbîrê ku ewqasî bibîne û bifikire li vî welatî gelek kêm e, yê ku bifikire jî nikare bêje, mêrxasê usa hîn kêmtir in…) Lê hûn konfederasyon û federasyonê, heya xwemuxtarîyeke piçûk li wir bihêlin, gotina "nasnama çandî" jî ne karî bikeve vê daxuyanîyê, ew ji Kurdan ra pir hate dîtin. Li cîyê wê, gotina "xusûsîyetên çandî" danîn…

Herhal êdî MGK jî ji ewqasî ra dengê xwe nake!..

Lê dema rewşenbîran qala van tiştan dikirin, Ocalan li cîyê xwe disekine? Wî jî di îmralîyê da heqê axaftinê girt, yan jî berwarkî (paralel) hate girêdan û çareserîya pirsa Kurd wek “azadîya çandî yê demokratîk" bi nav kir (formûle kir) û got: "Di rewşa Tirkîyê da çareserîya herî rast ku dikare bibe ev e!” (Binêrin: Rojnama Ozgur Polîtîka, 28’ê Tebaxê). Ango gor Ocalan, ji bo çareserîya pirsa Kurd li Tirkîyê, ne hewce ye ku di warê sîyasî û îdarî (revebirina karê welat) da tiştek bê kirin; ango ne federasyon, ne xwemuxtarî, heya ne jî nasnama çandî… "Azadîyên çandî" têr dike û ji serê Kurdan jî zêde ye!

"Azadîyên çandî" û "xusûsîyetên çandî"… Gelo di navbera van da tu ferq heye?

Bi raya min, MGK jî êdî ji vê gotinê ra tiştekî nabêje!..

Nuha Apocî dinivîsînin û dibêjin ku, ew rayên Apo yên teze li bal berpirsîyar û hukumetên welatên dinê (Îraq, İran û Sûrîye) gelek baş têne dîtin..

Çima baş neyêne dîtin, bavo, çima baş neyêne dîtin! Tu ji bo kurdan tiştekî naxwazî, tu heqê xwe li hemûyan helal dikî, ma dîn bûne ku baş nebînin?!.

Dibê madelyekî zêrîn jî di stûyê we da dardakin!..

Dema Apo vî tiştî dibêje û PKK jî xwedî derdikeve û belav dike, hingê em çima rewşenbîrên Tirk gunekar bikin? Dema ew heqê Kurdan diparêzin, wek me di derheqa wan da jî dawe vedibin, ew jî karê xwe winda dikin, di zindanan da dirizin, heya carina tên kuştin. Dema Kurd ji doza xwe ra xwedî dernekevin, xelk çima derkeve, rewşenbîrên Tirk çima xwe biêşînin?.

YOK’a Evren û Rektorên MGK’ê...

Sazîya Xwendina Bilind jî, ku Tirk bi kurtî jê ra dibêjin YOK, dîyarîyeke Pînoşeyê Tirk Evren e, berhemê faşîzma 12 İlonê ye.

Hukma piştî 12 İlona sala 1980, bi aqlê xwe yê eskerî, xwest hertiştî bike bin bandûra xwe, welat bi sazîyên faşîst tijî kir ku yek jî di navbera wan da Sazîya Xwendina Bilind (YOK) e. Endamên vê sazîyê berê bi destê Ewren hatin nîşandan û bi vî şiklî berdewam kir. Rektor û dekanên zanîngeh û fakulteyan piştî hilbijartineke gelek tevlihev bi destê YOK’ê tên hilbijartin. Şagirtên zanîngehan ji xwe di vî karî da pardar nabin, rayê ku profesorên wan didin jî pirî caran qîmeta xwe tune. Bi vî awayî, piştî hukma eskerî ya 12 İlona sala 1980 zanîngehên Tirkîyê jî ketin bin hukmeke hîyerarşîk û dîktatorî. Di zanêngehê da pêvendîyên demokratîk ne man. Azadîya ilmî ku ji xwe bi destê kemalîzma nijadperest û şovîn bûbû sosretek, tu bêje qet ne ma.

Bona vê yekê, YOK bi salan e bûye pirseke mezin. Kes guh nade gilî gazin û protestoyên xwendekar û mamosteyan. Ew krîza dawî ku tîrmeha çûyî li ser hilbijartina rektoran di navbera YOK’ê û Serokkomar Sezer da derket, ew jî berhemeke vê sîstema nedemokratîk bû.

Gor vê sîstemê berê mamosteyên zanîngehê ji bo rektor dengê xwe didin. Lê YOK ji nav wan şeş kesê zêde raygirtî, gor kêfa xwe sê kesan hildibêjere û pêşnîyarî serokkomar dike. Ew sê kes dibe ku pir ray girtibin, dibe ku nebin.. Serokkomar jî ji nav van sê kasan rektor hildibijere û ew jî bi kêfa xwe ye.. Li dawîyê gelek caran ew kesê ku pir ray girtîye, ango bawerîya mamosteyan pê heye nayê hilbijartin, li şuna wî (yan jî wê) yekî din, ku qasî nîvê wî, heya çaryekê wî deng ne girtîye, ew tê hilbijartin. Vê carê jî hema hema usa bû. Li İzmîrê, tiştê ku di Zanîngeha 9 İlonê da bû wek qeşmerî bû. Profesorê ku ji 400’î zêdetir deng stendibû di lîsteya YOK’ê da cî ne girtibû, lê kesê ku tenê yek deng (yek ray) stendibû, ew di lîstê da bû!

Baş e ku vêcar di miqamê serokkomarîyê da ne Evrenê Pînoşe, ne jî Siloyê Gerdenga hebû. Birêz Sezer ev lîste şunda vegerand. YOK’ê herçiqas dîsa berxwe da jî, li dawîyê du kesê ku kêm ray stendibûn fedîkirin xwe vekişandin û YOK’ê bêçare ew kesê zêde dengirtî nîşanda û Sezer ew hilbijart.

Dîsa jî li her derê bi vî awayî ne bû û yên ku zêde deng stendibûn ne hatin hilbijartin. Yên ku Sezer ji bo zanîngeha 19 Gulanê a Samsûnê û Zanîngeha Dîclê ya Dîyarbekrê hilbijartin gelek kêm deng stendibûn.

Baş e, çima usa dibe? Çima YOK kesê ku ji çarsedî zêdetir deng stendîye di lîstî da nîşan nade, lê merivên tenê dengek stendî nîşan dide û xwe rezîl dike? Çima ewqas bêperwa ye ku heya guh nade daxwaza serokkomar? Çima Sezer li Zanîngeha İzmirê kesê ku pir deng stendibû hilbijart, lê li hin cîyê dinê na? Xuya ye sebeb hene û sebebê herî mezin jî daxwaz û fermanên MGK’ê ne..

Belê, di bin vî karî da jî dîsa tilîya MGK’ê (Sazîya Ewleyî ya Mîllî) derket. Tu nabêjî, MGK emir û ferman daye û xwestîye ku Rektor divê cudaxwaz (ango Kurdperwer) û kevneperest (ango olperwer) nebin! Em nizanin ew kesê ku ji çarsedî zêdetir deng stendibû lê di lîsta Yok’ê da cî ne girtibû çi kes bû? Gelo eslê xwe Kurd bû, yan yekî ku zêde guh ne dida dogmayên kemalîzmê, lê qîmet dida azadîya ilmî?.. Lê ew Kesên ku zêde deng stendibûn, lê Sezer ew ne hilbijartin?

Ev MGK pozê xwe dirêjî her derî, heya dirêjî bin nivîna xelkê dike! Tê bîra we ku çend sal berê bi navê MGK raporek hatibû hazirkirin û tê da dihate gotin ku li pêş Tirkîyê xeterek mezin heye, Kurd gelek bi lez zêde dibin û di sala 2025 da nifûsa Kurdan wê ji ya Tirkan zêdetir be. Usa gotin û çenteyên xwe tijî prezerwatîf kirin û bezîn Kurdistanê, da ku wan li mêrên Kurd belav bikin!..

Ji Karker û Memûran ra Tune, Ji Tank û Topan ra Pire

Digel ewqas qal qirê ku dikare gelek hukumetan belav bike û digel zikêşên Ecevît, hukumeta 57’an dîsa wek bi benîşta A-4 bi hevra kelandine, dajo û diçe. Ji ber ku sermîyandarên mezin li der û hundur welat dixwazin ew bimîne. Ji bo bi rêvebirina bernameya aborî ku wê daye pêşîya xwe, ji bo bi cîanîna reçeteyên ÎMF hebûna wê şert e. Bo daxistina enflasyonê divê kember zidetir bişidin, bo serketina bernama aborî, divê hukumet ji sîyasetên popîlîst dûr bisekine. Divê zêde mesref neyê kirin ji bo avahîyên teze û ji bo kar û barên civakî; divê nanê karker, memûr û emegdaran (kesên teqayîtbûyî) piçûktir be, piştgirî ji cotkaran ra qut be. Dibên usa nebe enflasyon danakeve, welat dernakeve rastê… Dibêjin ev dermanên tahl û tirş divê demeke din bêne vexwarin…

Bi salan e ji me ra vê kilamê dibêjin. Gel êdî jê bêzar bû. Karker, memûr, emegdar û cotkar êdî bi cinan ketine, lê tiştekî jî nikarin bikin. Dijayetîya wan heryek bi serê xwe dimîne, bi hevra û li seranserî welat xwe nîşan nade. Ji ber ku ew bê rêxistin in. Ji ber ku rojname, radyo û têlewîzyon, ango medyaya ku raya giştî hazir dike di dest sermîyana mezin û dewleta wan da ye. Ji ber ku polêz û leşker hazir û nazir in ku berxwedanên wan ên herî piçûk û bê sûc û gune jî belawela bikin…

Belê, ev welat di bin êrîş û zulma polêz û leşkerê xwe da ye.

Zema ji bo ucretên karker, memûr û emekdaran gor dereca enflasyonê gelek li jêr ma. Dîsa jî bo wan pere tune. Malê cotkaran di zevîyên wan da, di destê wan da ma; ji bo wan jî tu alîkarî tune. Lê ji bo silahan, ji bo tank û topan, ji bo teyare û keştîyên şer pere heye, him jî pirr heye!...

Ca binêrin, Tirkîyê di bin dênan da xeniqîye; para mezin ji botçê -tu bêje hema nîvê wê- diçe faîzên dênên der û hundur; lê dîsa jî pereyen gelek mezin diçine silahan ku ne gor aqilan e. 5 mîlyar dolar diçe ji bo 140 helîkopterên şer!

4 mîlyar dolar diçe ji bo hezar tank!

Mîlyarek dolar diçe ji bo 8 teyareyên AWAKS!

Dîsa gelek pere wê biçe ji bo keştîyên şer û ji bo seyareyên casûsî li ezmanan…

Gelek pere wê biçe ji bo pardarîya teyareyeke şer “ya duwerojê”…

Û gelek tiştên dinê!..

Belê ji bo van tiştan heye. General çi bêjin tê kirin. Kar û qezenca welat diçe ji bo silahan. Ji bo welatekî feqîr eva gor aqilan e, yan îşê dînan e?.

Ceremeyê vê yekê jî tenê feqîr fuqare dikişînin, ew di bin vî barî da dinalin. Lê dewlemendên welat tucar xwe aciz nakin. Ew kembera xwe tucar naşidînin. Kêfa wan tim li cî ye. Jîyana wan ê lukis du car, sê car mezin dibe û dajo.

Belê, feqîr û fuqare, ango piranîya gel di bin vî barî da dinale. Lê ew jî tenê bi nale-nala xwe dimînin. Ranabin ser pîyan û bi mîlyonan nameşin, nabêjin “êdî bes e!” Heya ku ew bi vî şiklî dernekevin kûçe û kolanan û dengê xwe bilind nekin, halê wan jî tim ev be…

Mebûsê FP Oya Akgonenç:

Heqê Kurdan, Ereb û Çerkezan Ne Hatîye Naskirin

Mebûsek ji Partîya Fazîletê, Xanim Oya Akgonenç, çend roj berê li Cenewrê, di Komîsyana Milletên Yekbûyî ya Heqên Mirovî da qise kir û got: "Li Tirkîyê tu heqê Kurdan, Ereb û Çerkezan ne hatîye naskirin û di vî warî da rexnekirina sîyaseta dewletê jî wek curmekê tê hesibandin." Her usa jî got, Erbakan û gelek kesên dinê, ji bona rexneyên han bi rîya bendê 312 hatin cezakirin û heqên wan ên sîyasî ji dest wan hatin girtin. Xanim Akgonenç got, divê Rêxistina Milletên Yekbûyî li ser vê meselê bisekine û çareyekî bibîne.

Belê, meriv ji gotina rast ra çi bêje!

Lê ji ber van gotinên rast, nuha hemû şovînên Tirkan, berî hemûyan jî rojname û têlevîzyonên di xizmeta vê sazûmana zordest da êrîşî ser Xanim Akgonenç dikin ku, çawa di civîneke navnetewî da dijî Tirkîyê tiştekî usa gotîye. Dozgerê Mehkema Dewletê ya Ewlekarîyê (DGM) ya Enqerê jî bi lez û bez di derheqa wê da dawe vekir. Ango seferber bûn ku vê jinikê jî wek ên dinê biêşînin. Dixwazn parastina wê ya wekîltîyê (ya parlamenterî) rakin. Nişkêva kivşkirin ku ew jî himwelatîyê Amêrîka ye!

Ev kiryarên han ji bo van hovan tiştekî adî ye.

Lê belê, rastî çi ye? Li vî welatî tu heq ji Ereb û Laz û Çerkez û Gurcan ra hatîye naskirin? Lê ji 20 mîlyon Kurd ra? Gelo di vî welatî da di warê sîyasî, îdarî û çandî da tu heqekî Kurdan hatîye naskirin?

Ew jî, dinya alem jî zanin ku, li vî welatî heqên Kurdan û yên gelên dinê hatine paymalkirin. Zulm û neheqî li wan hatîye kirin. Eva curmeke mezin e û her usa jî paymalkirina prensîbên Yekitîya Milletan e.

Lê ev zordestên han, li curmên xwe nanihêrin, yên ku dijî van curman derdikevin wan gunekar dikin.

Bîlesewe ne gotine: Dizê jêhatî xwedîyê malê gunekar dike.. Vana jî him curmkar in, him serkar in..

Peymanên Teze ku TC’yê İmza Kirin

Tiştekî gelek balkêş e, di van rojana da Dewleta Tirk (TC) du peymanên Milletên Yekbûyî mor kir ku di sala 1976 da hatibûn çêkirin. Ev peyman heya nuha bi alîyê 140 dewletan hatine morkirin, Tirkîye yê dawî ye. Çima Tirkîyê 24 sal lingê xwe da erdê û ew mor ne kirin? Eyan e, dema ku Tirkîye peymaneke navnetewî mor neke, xuya ye ew li ser heqên mirovan e, bi taybetî jî feyda Kurdan tê da heye.. Ev herdu peyman jî bi vî rengî ne. Yek li ser heqên medenî û sîyasî ye, ya dinê jî li ser heqên aborî, civakî û çandî ye.

Serda jî, di van peymanan da behsa heqê hûrgelan (mînorîtet) û behsa heqê self determînasyonê tê kirin. Ango tê gotin ku, heqê hemû gelan e di derheqa duweroja xwe da bi serbestî biryar bidin.

Baş e, çawa bû Tirkîye nuha wan îmza dike? Gelo Tirk hatine rehmê, ewê îro şunda heqên hurgelan bidinê, yan heqê Çarenûsî ji Kurdan ra nasbikin?.

Zanim nuha hûnê bikenin. Helbet, ne ew, ne jî ew.. Tiştekî usa ji dilê Tirkan derbaz nabe. Lê Yekitîya Ewrûpa ji wan dixwaze, bo endametîyê wek şert datîne ku van peymanan jî îmza bikin.. Hûn dibînin ku sebep hene..

Lê piştî morkirinê çi be? Tiştek jî nabe! Ewê dîsa ya xwe bikin. Wan heya nuha gelek peymanên navnetewî mor kirin, lê gor kîjanê kirin?. Mora wan di binê Peymana Helsînkîyê da jî heye û di vê peymanê da jî li ser heqê hûrgelan û li ser heqê çarenûsîya gelan hatîye nivîsandin; lê va ye ji ser vê morê 25 sal derbaz bûn, ka çi jê derket û Tirkîyê heya nuha çi gav avêtin?

Adet û usûlên berpirsîyarên dewleta Tirk ev e: Kîngê mecbûr bin mor dikin, lê piştî wê jî dîsa ya xwe dikin. Ew di vî warî da gelek xwedî tecrûbe û bê fedî ne.

Ew çawa dixwazin Şertên Kopenhagê bi cî neynin, bona vê yekê, heya wek hûrgelekê jî hebûna Kurdan qebûl nakin, dibêjin Kurdî ne zman e, piştî morkirina van herdu peymanan jî, nuha dibêjin: "Ew heqê hûrgelan û yê çarenûsî me eleqeder nake, ji ber ku evtişt ji bo kolonîyan hatine nivîsandin, ne Tirkîye kolonyalîst e, ne jî Kurdistan kolonî ye.."

Belê belê, waxtekî Cezayîr jî ne kolonî bû, “beşek ji Fransê” bû.. Gîne û Angola jî welatê Portekîzîyan bûn!

Serok û serkarên Tirk difikirin ku ewê heta hetayê karê xwe bi vî rengî, bi rîya zor û derewan bimeşînin. Lê hukma zor û derewan heya cîyekî ye û heya waxtekî ye. Ew jî bibê nebê, rojekî vê rastîyê hînbin..