Sala 2000 û "Zeftkirina Zindanan!.."

Belê, salek din hat û ji ser Tirkîyê û Kurdistanê ra derbaz bû çû. Bêkêr, bê xweşî, bê rindî û delalî!.. Çawa ku ewr ji ser erdekî hişk û tî derbaz bin biçin û dilopekî nerijînin..

Lê sala 2000’î bi hêvî dest pê kiribû. Tirkîye bûbû namzetê Yekitîya Ewrûpa. Xelkê digot, sazûmana Tirk êdî bibê nebê piçek xwe biguhure, nerm be, çarçuva heqên mirovî fireh bike, di warê demokrasîyê da hin gavan bavêje.. De haa!..

Deve ji ser çalê bazdide, lê rêvebirên dewleta Tirk nikarin bibin demokrat!

Sal derbaz bû çû û rêvebirin dewleta Tirk wek sîsirkê fîtik kutan, waxta xwe vala derbaz kirin. Dema payîz hat û Yekitîya Ewrûpa Pelgê Şirîkatîyê li pêşîya wan danî û tiştê ku ji wan dixwast yek bi yek rêz kir, hingê, na, hişê wan ne hate serê wan, lê hişê xwe bi temamî winda kirin, dîn bûn, bi cinan ketin.

Ji Ewrûpîyan ra gotin, “pirsa Qibrisê ne îşê we ye!“

Gotin "Em tucar rê nadine têlevîzyona Kurdî û xwendina Kurdî jî tucar nabe!"

Lê piranîya xelkê Tirkîyê û piranîya rewşenbîran, heya tu bêje temamîya sermîyandaran, dixwastin Tirkîye bibe endamê Yekitîya Ewrûpa. Da ku bikaribe pirsên xwe yên giran bi alîkarîya Ewrûpê çareser bike; aborî xweş be, aşitî û demokrasî bê welat.

Bi vî awayî Tirkîye bû du bend û gengeşîyeke xurt dest pê kir di navbera herdu alîyan da: Yên ku endametîya YA dixwazin, yên ku naxwazin.

Hingê, tiştê ku di rewşên hanê da tim dibû, dîsa bû! Esker serî hilda, laf û gef xwarin. Got "Radyo û têlevîzyona Kurdî û xwendina Kurdî nabe! Ewqas heq û azadî nabe! Kurd nikarin bi serbestî sîyasetê bikin! Ewrûpî dixwazin Tirkîyê parçe bikin!.."

Di eynî demê da krîza aborî dest pê kir. 7 hezar dolar ji Tirkîyê derket, borse nîv-nîvê daket, faîz gihane hezaran. Hukumeta Tirk faşo maşo bû û cardin xwe avêt derîyê ÎMF.

Di eynî demê da hukumetê bi navê efê diz û keleş û qetilkar berdan, lê xwast kesên sîyasî bike nav zindaneke xirabtir, di "tîpa F", ango di zindana nav zindanan da tecrît bike. Hingê di hepsan da girtîyên sîyasî dest bi grêva birçitîyê kirin û rojîya mirinê girtin..

Di eynî demê da kûçe û kolan careke din germ bûn. Karker û memûrên birçî dest bi meş û mîtîngan kirin. Dê û bav, xwîşk û bira, heval û hogirên girtîyên sîyasî û kesên rewşenbîr û demokrat jî dijî "tîpa F" dengê xwe bilind kirin.

Ango krîz bi ser krîzan da hat. Hingê, tiştên ku di rewşên hanê da tim dibû, dîsa bû. Berê di kûçan da xort, piştra polêz hatine kuştin. Piştî wê polêz bi kûçe û kolanan ket, wek “yenîçerîyan“ serî hilda, bû agir û barût…

Herkesî ji hevdu pirsî: “Gelo çi dibe?“ Ji ber ku fîlmê berê dihate lîstin, fîlmê berî 12 Adar û 12 İlonê… Wekî hazirîya cuntayeke teze.. Serokwezîr Eco bi xwe got: “Wekî yekî tilîya xwe li bişkoja bûyeran da û tevlihevî derxist…“

Lê hukumet bi xwe jî ne malekî pak bû. Wê jî berê lehîyê da ser mapisxaneyan. Ango ji esker û polêzan ra kar dît û bala xelkê kişande ser cîyekî din.. Bi hezaran esker û polêz, bi panzer, dozer û helîkopter ajote ser zindanan; gulebaran kir, bombe avêt, şewitand; sî-çil kes kuşt û bi sedan kes birîndar kir; zindan kirin wek sellexane (mezbaxane) û ji nuh va zeftkirin, girtîyên nava zindanan careke din girtin!..

Hukumeta Tirk, wekî henekê xwe bi dinya alemê dike, navê vê operasyonê danî "vegera jîyanê!" Ango xwast ku nîyeta xwe wek xilaskirina girtîyan ji rojîya mirinê nîşande. Lê eva dereweke mezin bû. Armanca hukumetê neqilkirina girtîyan bû ji bo “tîpa F“. Wezîrê Hundur bi devê xwe eşkere kir ku hazirîya vê operasyonê ji salekî berê dest pê kirîye.

Di dema vê operasyonê da li gelek bajaran di ser 20 mapisxaneyan da girtin. Gor reqemên resmî, Ji 8 hezarî zêdetir komando û cendirme û bi hezaran polêz bi kar anîn. 20 hezar bombeyê qazê avêtin. Esker û polêz bi kîn û dijminahîyeke usa mezin êrîş bire ser girtîyan ku di dema êrîşê da 24 girtî hatine kuştin, bi sedan jî birînên giran girtin. Çend heb ji birîndaran piştî operasyonê mirin û hejmar heya serê salê ji 30 derbaz bû. Xuya ye hinek jî di rojên pêş me da wê bimrin, yan jî seqet bimînin.

Ji bo vê operasyonê bi trîlyonan mesref bû. Ger ew mesref ji bo rindîya girtîyan serf bikirana belkî ev serêşî çênedibûn..

Medyaya Tirkan jî di vê demê da dîsa wek borazanê dewletê bi kar hat, derewên wê bi dil û can belavkirin û hertişt gor dil û daxwaza dewletê nîşan da, xelk xapand. Kesên ku bi guleyan, yan bi lêdanê hatibûn kuştin, yan di dema êrîşê da şewitîbûn, gotin bi destê hevalên xwe hatine kuştin, yan jî xwe şewitandine. Hukumetê navê vê propagandê danîbû “şerê psîkolojîk“… Di nav destkevtîyên hêzên dewletê da gelek sûretên Marks, Engels û Lenîn û “du qamyon kitêb“ jî hebûn ku têlevîzyonan ew jî wek curmekî mezin nîşan didan!..

Piştra eşkere bû ku, heya çawîşê ku di dema vê êrîşê da hatibû kuştin, mirina wî jî dîsa bi guleya hevalên xwe, ango bi destê eskeran bû.

Gelo, dewleta Tirk ne dikari bû vê pirsê bi rê-olaxên aşitîxwaz, bi rîya danustendinê çareser bike? Helbet dikaribû. Gelek daxwazên girtîyan li cî bûn. Mapisxaneyên tîpa F ne gor standardên medenî bûn. Dewleta Tirk ger guh bidana pisporan, di van mapisxaneyan da hin guhartin çêbikira û gor standardên navnetewî heq-huqûqê girtîyan nasbikira ne hewce bû ku ewqas şer û pevçûn çêbe û bigihe vê derecê.

Her usa jî, îro di mapisxaneyên Tirkîyê da ji 12 hezarî zêdetir kesê sîyasî hene. Gelo eva sûc û gunehê kê ye? Ev ne ji ber zulm û zêrandina bê sînor e?

Dewleta Tirk xelkê xwe dizêrîne, talan dike, zulm û zordestîya nedîtî lê dike. Xelk birçî ye betal e, bê heq û azadî ye. Dema dengê xwe derdixe jî lê didin û davêjin zindanan û navê wan datînin "terorîst!" Lê bi rastî terorîst ev dewleta zalim bi xwe ye.

Ji van 12 hezar kesî, yê ku bi rastî çek hilgirtine destê xwe, şer kirine û kesek kuştine, yan bombe avêtine cî û deran gelek kêm in. Gelek kes ji ber ku raya xwe gotine û dijî sîyaseta dewletê derketine, hatine cezakirin. Zarok û xortên ku li dîwaran tiştek nivîsandine, yan afîşek dardakirine, yan tevî meşekê bûne hatine girtin, wek terorîst hatine gunekarkirin û cezayên giran dane wan. Wek nimûne, dîsa van rojên dawî, mehkema bilind (temyîz) cezayê komek xortên lîsê û zanîngehê testîq kir. Emrê wan di navbera 15-20 salan da bû û mehkemê ji 8 heya 15 salan cezayê giran dabû her yekî. Curmê van xortan çi bû: Pênc sal berê polêz li İstembolê, li taxa Gazî bi dehan kes kuştibû, wan jî li İzmîrê protesto kiribûn. Ango belavok belav kiribûn û afîş li dîwaran xistibûn…

Van xortan jî ji efa dawî îstîfade ne kirin. Ji ber ku ew "terorîst" bûn! Diz û qetilkar hemû derketin derva, lê ew xortên 15-20 salî di hundur da man…

Li welatekî usa tucar aramî û aşitî dibe? Xuya ye ku li welatekî usa kûçe û kolan jî, mapisxane jî wê tim bikelin.

Piştî vê şer û şewata dawî û ewqas kuştî, seqet û birîndar jî dîsa hukumet ne gihîşte daxwaza dilê xwe. Mapisxane bêdeng ne bûn. Bi sedan girtî dîsa dev ji rojîya mirinê bernedan. Bi hezaran girtî dîsa di girêva birçitîyê da ne. Li der jî heval û hogirên wan bêdeng ne bûn, lê kîn û hêrsa wan qat bi qat zêde bû. Ji îro şunda dibe ku li hêfê bigerin, bûyerên teze çêbin û teror bilind be.

Ango dewleta Tirk bi vê metodê zordestîyê dîsa tu tişt çareser ne kir, lê heya pirsa heyî tevlihev û girantir kir.

Belê, xwendevanên delal, meha dawî ya sala 2000’î bi vî awayî derbaz bû..

Meriv li halê Tirkîyê dinêre û dibêje vî welatî dîn û har îdare dikin. Evana ji dema navçe mane, hov in. Milletê xwe bi zora şûr, bi lêdan û kuştinê, bi tirs û ezîyet terbîye dikin…

Ev welat bi temamî bûye zindaneke mezin. Ji xwe ev yek ji wan sînoran jî baş xuyayî ye, ku seranser bi novedaran, bi têlên sincikîn, mîn û panzeran têne parastin…

Em ji nivîsandina pîsî, xirabî, derew, dizî û zulma vê sazûmanê westîyan, xwendevanên me ji xwendina nivîsên han westîyan, lê berpirsîyarên vê sazûmanê ji kirinên xwe ne westîyan. Ew ji tiştekî fedî nakin û di wan da vîcdan tune.

Sazûmaneke usa har û hov çawa dikare bibe endamê Yekitîya Ewrûpa?

Sala 2000’î bi vî awayî derbaz bû, emê binêrin sala 2001 çi bîne û çi bibe…

Meriv li sala borî dinêre û ji bo sala teze jî bê hêvî dibe. Perpirsîyarên dewleta Tirk ne ku tenê sala borî, sedsala borî jî telef kirin. Gelo ewê sedsala teze jî usa bikin?.

Ger ji wan ra bimîne, ango bi dilê wan be, wê bikin. Lê bê hêvî nebin, xwendevanên delal. Hin tişt hene ku ne di dest mirovan û nemirovan da ne.. Qanûnên civakî hene ku kes nikare wan ji ortê hilîne, yan biguhure. Dîrok gor van qanûnan dimeşe û kes nikare li pêş bisekine.

Ev sazûmana Tirkîyê êdî rizîyaye, emrê xwe temam kirîye. Di vê dem û çaxa teze da, sazûmaneke usa kevnare, usa neheq, usa zalim nikare zêde li ser pîyan bimîne. Pêla guhartinê li derîyê wê jî dixe. Dibe ku wek dareke rizîyayî çend salê din jî li ser pîyan bimîne; lê roj bi roj can jê bikişe û rojekî, bi bayekî sivik jî li erdê war be.

Ger em dixwazin ew rojkî berê hilweşe, ger em dixwazin azadî û aşitî rojkî berê bê welatê me, divê em hêvîya xwe winda nekin, ber xwe bidin