“Tirk dîsa bi cinnan ketin”

“Tirk dîsa bi cinnan ketin..” Vê car ev gotin ne ya me ye, ya Rojnameyeke Swêd e. Rojnama Aftonbladet di hejmara xwe ya 3´yê Sibatê da  usa dibêje.

Sedem jî Swêdî bi xwe ne. Sedemê dînbûna Tirkan kitêbek e ku bi destê İnstîtûya Swêd hatîye hazirkirin û dîsa bi destê balyozxane û konsolosxaneyên Swêdîyan li Tirkîyê tê belavkirin. Pêşgotina vê kitêbê jî serokwezîrê Swêdê, Göran Person nivîsandîye.

Di kitêbê da di derheqa Tirkîyê û Tirkan da agahdarî heye. Li cîyekî tê gotin ku Tirkan bi alîkarîya Kurdan Ermen qirkirine û piştî Ermenîyan jî dor hatîye Kurdan. Ango vêcar Tirkan gund û bajarên Kurdan valakirine û ew qetil kirine.

Di kitêbê da her usa jî tê gotin ku, Tirk ne milletek in, navê Tirk welatekî nîşan nade, lê tenê grûbekî (beşekî) zman nîşan dide ku di warê Ural-Altay da tê qisekirin.

Tirk ji van gotinan diqehirin. Lê gelo di van gotinan da derew hene? Ma Tirkan Ermen qir nekirin? Ger di kitêbê da neheqîyek bûye, li me Kurdan bûye. Milletê Kurd ne hevparê vê curmê ye. Ne dewlet, ne jî hukumeta wan hebû. Ev curm bi biryara dewleta Osmanî û ya hukumeta Tirk çêbû bi destê leşker û memûrên dewletê bi cî hat. Cî û cî, helbet hin Kurdên xirab jî alîkarîya wan kirin, lê ew jî dîsa bi tesîr û daxwaza dewletê bû. Kurdan li gelek cîyan jî Ermen parastin, veşartin û xilas kirin. Ji xwe piştî Ermenan jî dor hate Kurdan, ku hîn jî berdewam e.

Dîsa di kitêbê da tê gotin ku Tirk ne Milletek in. Meriv dikare vî tiştî mineqeşe bike.. Lê ev ray ger şaş be jî, sedem ji Tirkan pêve ne tu kes e.

Tirk dibêjin em ji cinsê gur hatine û gelek pesna nijadê xwe (soy-sop) û xwîna xwe dikin. Ger ev gotin rast bin, ew bi rastî jî ne milletek in. Ji ber ku:

1-     Gur ne mirov e, ji gur kerîyê cinewiran çê dibe, lê millet çênabe..

2-     Xelkê ku îro li Tirkîyê dijî û xwe ra dibêje Tirk, di sedî da 99´ê wan bi eslê xwe ne Tirk e, lê Hurum, Ermen, Laz, Ereb, Kurd, Alban, Bulgar, Sirb, Çîngen û ji gelek milletên din e. Hingê ew “nijadê bilind” û ew “xwîna xas” li ku dimîne?.

3-     Gor îlm –dîrok, sosyolojî û hwd..- her millet xwedî erd (welat) û zmanekî taybetî ye. Her usa jî xwedî mafên aborî yên miştêrek û çand, dîrok û hîssên miştêrek e. Lê em dibînin Tirk ne tenê ji Tirkmen û Azerîyan ra, ku zmanê wan piçek li hev çûye, her usa jî Ozbek, Kirgiz, Kozak û Tacîkan ra jî dibêjin “Tirk” û “dewletên Tirkî..” Lê eşkere ye ku ne welatê wan, ne zmanê wan, ne dîroka wan, ne jî mafên wan ên aborî yek e.

Wek nimûne: Xelkê Amêrîka Bakûr yên sipî di destpêkê da ji İngîltere û İrlandê çûn û ew der kirin kolonî. Heya di destpêkê da navê heremê danîn “İngîltereya Nu”. İro jî Amêrîkî û İngîlîz yek zmanî qise dikin. Lê kes nabêje ku ew yek millet in, yan “İngîlîz”in.

Xuya ye herçî xelkê ku li dinyayê İngîlîzî qise dikin ne yek millet in. Ji bo zmanên mezin wek Frensî, İspanyolî, Almanî, Erebî û Farisî jî usa ye. Lê Tirk ecêban dikin. Tirk heya yên ku bi zmanê Tirkî qise dikin û nakin, hemûyan dikin yek millet...

Teorîyên wan li ser nijad û zman ku di dema Atatirk da çêbûn, hîn ji bîran neçû ye. “Teorîya Zmanê Roj” digot, hemû zmanên dinyayê ji tirkî hatine! “Teorîya Tirkan a Dîrokê” jî, hema hema temamîya xelkên dinyayê, sorikên Amêrîkê jî di nav da, kiribû Tirk!

Ango Tirk ecêban dikin, kundur û zebeşan, xiyar û balcanan tevî hev dikin, ji yek cinsî nîşan didin. Kundiran wek zebeş, balcanan wek xiyar bi nav dikin!

Ev yek nabe, bavo! Ev ji yek grûbî ne, ango zerzewat, yan jî berhemê bostan in. Lê ne yek cins in.

Hingê jî heqê xelkê heye ku li gotina wan binêre û bêje “Tirk ne milletek in, lê grubek in ji zmanê Ural-Altay..”

Ger ew ji van gotinan aciz dibin, bila tiştê xirab nekin û tiştê şaş nebêjin. Wekî Ermenîyan qir nekin, Li Kurdan zulmê nekin, Xelkên dinê û gurên serê çîyê nekin Tirk!..

Ev cezayê ku îro ew dikişînin ji ber xirabî û şaşîyên dest û zmanê wan e..

Gelo Tirk çima ji gotinên Swêdîyan aciz dibin? Swêdî gor usûlên îlmî kar dikin. Ev kitêb jî bi destê yekî xwenezan ne hatîye nivîsandin, bi destê sazîyeke îlmî, Enstîtûya Swêdê hatîye hazirkirin. Ango ew li tiştan hûr hûr dinêrin, lê digerin, lê dikolin usa bi nav dikin.

Camêran ma çima li Tirkan neheqî bikin, xuya ye çi dîtine, ew gotine!