Xeber - Şirove

Îlon 2000

Konferansa Partîyên Çep û Pêşverû li Stokholmê

Bi pêşengîya Partîya Çep a Swêdê di destpêka mehê da (1-3 İlon) li Stokholmê konferansa partîyên çep û pêşverû yên welatên Ewrûpa çêbû. Qasî 60 partîyên sosyalîst, komunîst, kesk û pêşverû, her usa jî gelek sendîka û komeleyên xortan û jinan, rêxistinên demokrat ji welatên cure cure nunerên xwe şandin û di vê konferansê da beşdar bûn.

Partîya Sosyalîst a Kurdistan di bin serokatîya Sekriterê Giştî Kemal Burkay wek heyetekê tevî vê konferansê bû. Ji Tirkîyê jî bi navê Partîya Demokratî û Aşitîyê (DBP) Sekriterê Giştî Fehmî Demir û bi navê Partîya Azadî û Demokratîyê (ODP) Hayrî Kozanoglu di Konferansê da hazir bûn. KOMKAR jî hatibû dawetkirin û di konferansê da cî girt. Her usa, çend şexsîyetên Kurd jî ku li Swêdê dijîn û endamên Partîya Çep in di konferansê da amade bûn.

Konferans roja aşitîyê ya dinyayê, ango di yekê İlonê da di salona mezin a beledîya Stokholmê da, bi axaftina Serokê Partîya Çep, Xanim Gudrun Schyman dest pê kir, piştra bi semînerên li salonên ABF’ê ajot.

Di van semîneran da li ser gelek babetan afaftin çêbûn, ku piştî ketina dîwarê Berlînê û têkçûna sîstema Yekitîya Sowyêt û yê welatên Paymana Warşowê, derketin pêşîya tevgera çep. Di navbera wan da rewşa tevgera çep ê Ewrûpa, globalîzm, Yekitîya Ewrûpa, pirsên sendîkayan û jinan, pirsên parastina dorber, pirsên Qibrisê û Balkanan jî hebûn. Pirsa Kurdî jî di destpêkê da wek babetê semînerekê hatibû nîşandan; lê piştra îptal bû. Gotin di vî warî da hazirî û daxwaz kêm bûye..

Herçiqas nebûna pirsa Kurd di nav babetên Konferansê da kêmasîyek be jî, Konferanas ji bo Partîyên sosyalîst û pêşverû forumeke mihîm bû, him bi alîyê beşdarbûnê, him jî bi alîyê babetên ku di rojeva konferansê da bûn. Piştî têkçûna sîstema Sowyêt û bi xurtbûna sîyasetên neolîberal, li dinyayê, mafên xebatkaran wê çawa bê parastin, tevgera sosyalîst çawa berxwe bide, bo parastina heqên civakî, yên jinan, bo parastina dorber divê çi bê kirin, beşdar li ser van tiştan sekinîn, serê xwe êşandin, dan û stendin.

Heyeta PSK di dema konferansê da bi berpirsîyarên gelek partîyan ra sohbet kir û dosyayek da wan ku bi zmanê İngîlizî hatibû hazirkirin û di derheqa PSK û pirsa Kurd da bû.

Bahçelî li Dîyarbekrê..

Serokên MHP û HADEP’ê ji Hevdu ra Çepik Kutan!

Dîyarbekir sala dawî bû rîya avê ji bo serokên partîyan û berpirsîyarên dewleta Tirk. Ew wekî tên li vir hedûra xwe tînin, sebra xwe fire dikin! Piştî Demirel, Yilmaz û Eco jî çend car hatin çûn; çend roj berê jî serokê MHP Bahçelî..

HADEP’îyan Demirel bi def û zirnê û hella hela ezimandibûn. Ji Bahçelî ra jî hurmeteke baş nîşan dan.. Herçiqas çend roj berê serokbajarên HADEP’î (serokên beledîyeyên ku di destê HADEP’ê da ne) ji merasîmên 30’yê Tebaxê (Cejna Serketinê) hatibûn qewirandin jî ne mihîm e! Serokê Beledîya Dîyarbekrê, Ferîdûn çelîk, baş guh da gotin û şîretên “Serok” ku wî bi rîya “awûqatên” xwe yên kurîye şandibû, ango hurmeteke mezin ji Bahçelî ra nîşan da û jê ra usa got:

“Gelo, li cîyê ku şerê hevdu bikin, werin em dest bidin hev û welat pêşva bibin!”

Kêfa Bahçelî û hevalên wî gelek bi van gotinan hat û wan ji Çelîk ra çepik lêxistin. Rojnameyên Tirk gelek bi kêfxweşî behsa vê bûyerê kirin û gotin:

Berî 12 İlonê dema Turkeş hate Dîyarbekrê, xelkê qiyamet rakir, ne karî qise bike û ji bajêr revî…"

Bi rastî jî usa bû. De keremke li îro binêr, li vê ecêbê!..

Baş e, hevalno, madem roj bihata weyê ji Demirel ra, ango ji serokê ve sazûmana zordest ra çepik lêxista, we yê Ecoyê Qirok û serokên partîya Tirkeşê zurok, ango yê gurê dev bi xwîn himbêz bikira, hingê ewqas qal û qir, şer û pevçûn ji bo çi bû?.

Dema hin kesan digotin, “emê bi rê-olaxên aşitîxwaz berxwe bidin” we çima digot, “na, îllahî şerê çekdar!”

Dema hin kesan digotin, “em Kurd dikarin bi şiklekî federalî bi Tirkan ra bijîn," we çima digot "na, îllahî dewleteke cuda!.."

Hûn bi şerê çekdarî gihan çi û ew “dewleta serbixwe” ka li ku ye?..

Lê tu were vê ecêbê ku, ewê ku heya du şerê çekdarî digihandin ezmanan, nuha ji serokên dewleta dagirker ra çepikan lêdixin, ji dewleta Tirk ra diayan dikin..

Lê ji wê jî ecêbtir, hin kesên ku duh ji bo şerê çekdarî û dewleta serbixwe ji wan ra çepik lêdixistin, nuha jî ji vê “sîyaseta teze”, ango ji vê rezîlîya ne dîtî ra çepikan lêdixin, pesna kemalîzmê û dewleta unîter didin!..

Dibe ku ewqas qal û qir jî bo vî tiştî bû. Dibe ku hinekan Kurd bi plan û dezge kirin vê xeta şaş. Kurdistan ser û bin kirin, beşekî Kurdan kirin qoricî, beşek koçber bû, ji welatê xwe revî. Bi vî awayî hêza Kurd telef bû. Kurd di navbera du agirî da man, perîşan û belengaz bûn, ji şer û xirabî bêzar bûn. Nuha jî, ewê ku bi navê rizgarîya Kurd û Kurdistanê derketibûn meydanê û bûbûn sedemê vî şer û pevçûnê, dev ji doza Kurd û Kurdistanê berdane, bi şiklekî eşkere ketine xizmeta dewleta Tirk û Kurdên westayî û bêzar teslîmî vê dewletê dikin…

Dibe ku ew, ta ji destpêkê lîstikek bû.. Kurd hatine xapandin.

Belê usa bû. Eva lîstikeke xwînxwar ya dema şerê sar bû. Kurd jî, heya xelkê Tirk jî bi destê dewletê û maşikên wan hatin xapandin. Kurd jî, feqîr-fuqareyên Tirk jî gelek êşîyan. Bi hezaran mirov di vê şerê qirêj da jîyana xwe windakirin, bi hezeran seqet bûn. Welat ser û bin bû. Bîst sal di avê da çû û hîn bîst salê din jî ev birîn derman nabin.

Hertişt li ber çavan e. Lê kesên ku hîn jî nikarin rastîyê bibînin em ji wan ra çi bêjin. Xwedê çavekî, yan jî piçek aqil-îzan bide wan. Lê kesên ku naxwazin rastîyê bibînin, ji bo wan qet çare tune û tu gotin pere nake; ew jî karê xwe yö nexêr wê bimeşînin..

Ombudsmanek Têrê Nake..

Hukumeta Tirk, wekî hertiştê xwe temam e, nuha jî hewl dide sazîya ombudsmanî avabike wek hin dewletên medenî. Ombudsmanî sazîyeke usa ye ku çavê xwe li ser kar û barê dewletê ye, li heq huquqê welatîyan dipirse, lê nikare bi zorê tiştekî bide kirin, wek şêwirmend e.

Nuha hûnê bêjin, ev çi mesele ye û ji ku derket? Pêşengîya vî karî Wezîrê Adaletê Hîkmet Samî Turk dike. Lê xuya ye dîsa tilîya Eco di vî karî da heye. Eco xwe çirand, lê ne karî Demirel careke din bike serokkomar. Dîsa jî li gor bejn û bala wî li karekî digere. Serda jî Eco nuha ji Serokkamar Sezer gelek aciz e, dixwaze Demirel bi navekî din derxe pêşberî wî, hêfa xwe jê bistîne…

Bejna Demirel jî maşalla bejn e, stû qalin, zik mezin e!..

Xuya ye, Demirel nah şunda jî bi navê ombudsmanî li heq huquqê me bigere.. Gelo êdî di vî karî da xêr dimîne?.

Madem usa ye, bila gur jî ji berxan ra bikin ombûdsman!

Ji xwe tirsa me hebû ku ev Demirel bikeve gorê jî dîsa pêsîra me bernade, bela xwe ji me nagerîne. Va ye bi rastî jî usa ye. Heya kevirê teneşîrê jî nikare Eco û Silo pak bike. Ewqas sal û ewqas car serokwezîrî kirîye, piştî wê heft sal jî serokkomarî kirîye, sal gihaye 80, lingekî wî li çalê ye, dîsa jî çavê xwe têr ne bûye.

Belê, usa xuya ye, Demirel wê bibe Ombusman. Lê yek têr nake, bila dudo be. Demirel nikare temsîla Kurdan bike, bila ombûsmanekî me Kurdan jî hebe!

Bona vî karî pêşnîyara me “Zatê İmralîyê” ye. Xwedî gelek zanîn û tecrube ye, divê gel û welat jê îstîfade bike!..

Ji xwe xizmetekî baş dike, qe nebe, bila ew xizmet bibe karekî fermî..

Demirel û "Muzeya Demokrasîyê"

Ji bo Demirel li wîlayetê Îsparta, di gundê wî da muzeyek çêkirine û nav jî danîne "Muzeya Dmokrasîyê!"

Demirel bi xwe dibêje: "Emsalê vê muzeyê li dinyayê tune. Ji ber ku ev çîroka pêncî salî ye û emsalê vê çîrokê tune!.."

We dît, Demirel xwe wek qumaşê Hîndê dibîne ku tucar bi dest nakeve! Qîmeteke mezin dide jîyana xwe, bê emsal dibîne û xwe wek tîmsalê demokrasîyê dihesibîne…

Şik tune ku Demirel êdî bi laş û raman bûye malê muzexanan. Lê ger meriv navê wî û navê demokrasîyê bîne ba hev, ev dibe heqereta herî mezin ji bo demokrasîyê.

Pêvendîyê Demirel û demokrasîyê wek pêvîndîya du dijminan e. Ger pêncî sal nebe jî, ew çil salê emrê wî yê dawî ku di sîyasetê da derbaz bûye, bi vir û derew, bi dizî û talan hatîye rêsan. Wî, berî hertiştî malbata xwe ji pişta dewletê dewlemend kirîye. Wî zulmeke nedîtî kir li xebatkaran, li xortan, rewşenbîran. Ew qol û çeteyên faşî, di salên 1965 vir da, dest pê kirin û di bin perê wî da xurt bûn. Ew Demirel bû ku digot: “Hûn nikarin bi min ra bidin gotin ku milletperest merivan dikujin!” “Milletperest” jî faşîstên Tirk, “gurên gewr” bûn. Şerê qirêj ya dijî gelê Kurd di dema Demirel da geş û giran bû. Pênc sal berê li Sêvasê, dema ku 40 ronakbîr û pêşverû di otêlekê da bi destê kevneperest û hovan hatin şewitandin Demirel serokkomar bû, wî bi têlefonan polêz û leşker îdare kir, “got nebî nebî pozê xelkê xwîn be!” Ango, polêz û leşker ji xwe dijminê Kurdan, Elewîyan, rewşenbîr û çepan bûn; lê Demirel jî pişt da wan û kevneperestan, bi vî awayî bû sebebê kuştina ewqas însanên hêja û delal.

Demirel tenê ji bo menfeeta xwe xebitî, ji bo xwe xwest. Ne demokrasî, ne welat û millet di bîra wî da ne bû. Ew demagog û derewînê, durû û egoîstê herî mezin e li vî welatî.

Yên ku Demirel wek mucahîdê demokrasîyê bi nav dikin, ew jî derewîn û sextekarên wek wî ne.

Bankên ku Têkçûn û Malbata Demirel

Di van rojana da nûnerê ÎMF Cotarellî dîsa li Tirkîyê ye û ji hukumeta Tirk dixwaze ku di warê aborî da hin tevdîrên teze bistîne. Dibêje: "Divê hûn yan beş û salmeyên teze bavêjin ser gel, yan jî mesrefên xwe kêm bikin.” Ev herdu tedbîr jî wê bibe barekî teze li pişta xebatkaran. Ji ber ku li vî welatî yê ku beş û salme didin ew in. Kêmbûna mesrefan jî bibê nebê ji mesrefên civakî dibe ku karker û karmend wê zirarê bibînin.

Ev hemû ji bo mîlyarek dolar e ku ÎMF dên bide Tirkîyê..

Baş e, ew dênê ku heya îro hatin girtin çi bûn? Tirkîye wek tûrekî kun e, çi bikîyê dirije diçe.

Hîn çend meh berê, heyşt bankên şexsî îflas kirin û zirara ku wan da Tirkîyê 8,3 mîlyar dolar e!.. Yên ku bûn sebebê vê îflasê xwedîyê bankan bi xwe bûn. Wan banke talan kirin, hundurê wan vala kirin. Lê dewletê soz da miştêrîyan ku zirara wan bide. Ango ew zirar jî dîsa ji pişta gel derkeve. Bi vî rengî ye kar û barên Ecoyê dirist!..

Yek ji xwedîyê van Bankan, ya Yurtbankê, birazîyê Silo, Murat Demirel e. Wî 1,3 mîlyar dolar birîye. Bankê îflas kirîye lê kêfa Murat beg li cî ye. Li Qeyserî eskerî dike, dema terhîsê teyareya xwe ya şexsî tê ber lingan. Serokkomarê 9’an, Apê wî Demirel jî tevlê…

Bank-Ekspresê jî 1,8 mîlyar dolar winda kirîye. Xwedîyê vê Bankê jî Cawît Çaxlar e, Nas û dostekî Demirel e..

Zirara Esbankê 650 mîlyon dolar e. Xwedîyê wê jî Alî Balkaner e û dîsa merivekî Demirel e..

Şik tune ku ewê din jî hemû nas û dost û merivên Demirel in!

Nuha hazirî heye ku ev Demirel bibe Ombudsmanê sereke û heq-huqûqê xelkê biparêze, neheqîyan doz bike û rast bike…

Gulê were bin tuyan!

We dît, diz û keleşên vî welatî çiqas jî çavvekirî ne, çawa hespa xwe bi singên xurt girê didin…

Çend roj berê arşîva (depoyê ewraqan) “Daniştayê” (mehkemeyeke bilind e ku kar û mesrefên dewletê qontrol dike) şewitî çû. Van rojana jî li gelek cîyan di daîrên hukumetê da depoyên ewraqan dişewitin. Xuya ye diz û keleş doz û delîlan winda dikin..

Walle, ew ji bo ku dizîya xwe veşêrin, dikarin temamîya Tirkîyê bişewitînin!

Ji Şerê Qirêj Kê Çi Qezenç Kir?

Li Tirkîyê derdorên nijadperest û şovîn, qelemên kirêkirî li medyaya şerxwaz, pesn û senaya şerê qirêj didin ku 15 sal e dijî Kurdan tê kirin û dibêjin, leşkerê me bi serketîye. Dibêjin, têştê ku leşkerê Tirk kirîye tu ordîyekê ne karîye bike…

Gelo, ew bi rastî serketin e? Ger usa ye, dijî kê?.

Ev "serketin" herhal ne dijî PKK ye. Ji ber ku wan PKK bi destê xwe çêkirin. PKK, bi gotina Apo, piştî sazbûnê sê salan, dewleta Tirk çi jê xwest bi cî anî û nuha jî dîsa di xizmeta wan da ye..

Xuya ye ev "serketin" yan jî "zorbirin" dijî gelê Kurd e.. Kurdistan ser û bin bû. Bi dehhezaran xortê kurd û însanê me yê masûm, jin û zarok, kal û pîr hatin kuştin; bi hezaran gund û dehan bajar hatin hilweşandin şewitandin; bi mîyonan kurd ji warê bav û kalan hatin derxistin, koçber bûn… Belê, ewqas xirabî tu ordîyekê bi dijminê xwe ne kir! Ne leşkerê Fransî li Cezayîrê, ne Amêrîkîyan li Wîetnamê, ne jî Portekîzîyan li Kongoyê kir…

Ka we digot “Kurd jî Tirk in”, we digit “Kurd bira ne”, ne usa?.. Gelo Tirk bi Tirk, bira bi bira van tiştan dike?

Xuya ye di sisêyan da yekê 65 mîlyonan, ango bi kêmayî 20 mîlyon însanê vî wellatî ne bira, lê "dijmin" bûye.. Di sisêyan da yekê "welat" jî bi rastî erda dijmin bûye…

Li dawîya 15 salan qe nebe ev rastî derkete meydanê. Yek ji mana "serketinê" ev e..

Digel vê, tevî 20-30 hezar Kurd (ku ew “dijmin” in û qîmeta wan tune!) çend hezar xortê Tirk jî di şer da mirin. Yek ji berhemê "serketinê" jî ev e.

Lê ew Kontrgerîlla, JİTEM, İBDA-C, heya PKK’ya ku ji bo şerê hêzên çep û ji bo şerê Kurdan hatin avakirin?!. Lê dema ku PKK ji bin destê wan derket, Hîzbullaya ku dijî wê hat avakirin?!.

Lê xurtbûna nijadperestî, şovinî û kevneperestî, wek berhemê vê sîyasetê?.

Lê dîsa wek berhemê vê sîyasetê ku dewlet û sîyaseta Tirk bû hêsîrê ticareta narkotîkê û perê reş, bi mafyayê ra hat girêdan û bû çete?.

Lê bajarên ku ji ber koç û reva Kurdan dar û dezgeyên wan xirab bû? Lê civaka ku di rûbarî şer da hînî qal û qir, kuştin û xirabî bû, nexweş ket?.

Lê xurtbûna mîlîtarîzmê û perîşanîya demokrasîyê?.

Serda jî, mesrefa ku dewleta Tirk di van 15 salan da ji bo şerê qirêj kir, gor gotinên resmî ji 100 mîlyar dolarî zêdetir e. Lê ger meriv hesabê aborîya Kurdistanê bike, ku di dema şer da ser û bin bû û hîn jî usa ye, dema hesabê zirara tûrîzmê û zirarên dine bike ku di rûbarî şerda çêbûn, hingê zirara dewleta Tirk, gor hin pisporan ji 400 mîlyar dolarî zêdetir e.

Belê, ew kesên ku digotin "Kurd jî bi eslê xwe Tirk in” û “Kurd jî bira ne”, li cî yê ku heqê Kurdan bidinê û li welat jîyaneke aşitîxwaz ava bikin, şerê Kurdan kirin, welat ser û bin kirin û bi sedmîlyaran dolar heba kirin, nuha jî bo mîlyar dolarî xwe avêtine dest û pîyên ÎMF… Lê li vî halî jî nanihêrin û behsa serketinê û zorbirinê dikin!.

Çi serketin, çi serketin!..

Serketina Pîrûsê ji vê sed qatî çêtir e!

Ger aqlê we hebana, we ev kar jî ne dikir û ev gotin jî.. Kesî ji vî şerî tiştek qezenc ne kir. Kurdan jî Tirkan jî tenê zirar kirin. Him jî zirarên pir mezin…

Bona vê yekê, ger îro qefleyê rebenan ku mêjîyê wan hatîye şûştin, li kûçe û kolanan ji we ra çepikan lêxin jî, dîrok sibê we gunekar û rûreş bike, ne tenê ji bo ewqas zulm û zordestî, her usa jî ji bo ewqas ehmeqî!..

Tirkîye Peymanên YM Mor Nake

Di meha îlonê, hefteyê pêşîn da civîna Rêxistina Yekitîya Milletan a herî bilind, ango “civîna mîlenyûmê” çêbû. Serokkomar yan jî serokwezîrên ji 180 zêdetir welatan bona vê yekê li Newyorkê civîyan.

Serokan di civîna giştî ya RYM da qasî pênc deqqe qisekirin û tiştên xweş gotin. Belavoka dawî jî dîsa bi van gotinên xweşik dagirtî bû. Lê helbet, şik tune ev gotin jî, wekî wan esasên xweşik ku di daxuyanîya Yekitîya Milletan a 52 sal berê da cî girtibûn, wê dîsa bi piranî li ser kaxizê bimînin. Herçî dewletên xurt û zordest dîsa ya xwe bikin..

Serokê dewleta Tirk Sezer jî tevî vê civînê bû. Sezer huqûqnasekî baş e gor hal ü hewalê vî welatî û li wir jî gotinên baş kirin. Lê him huqûqnasîya wî, him jî gotinên wî yên xweş helbet nikarin rewşa Tirkîyê biguhurin. Dewleta Tirk ku em baş nasdikin, wê dîsa dijî guhartinê derkeve û çiqas ji dest bê, vê sazûmana kevn, hov û zordest biparêze.

Vê yekê di dema vê civînê da jî xwe nîşan da. Herçiqas Sekriterê Giştî yê Yekitîya Milletan jê daxwaz kir jî, Tirkîyê gelek peymanên Yekitîya milletan dîsa mor ne kir.

Di nav van peymanan da çend protokol hene. Yek ji wan Protokola Dawî ya Peymana Mafên Şexsî û Sîyasî ye. Tirkîyê “Peymana Mafên Şexsî û Sîyasî” mehkî berê mor kiribû, lê protokola wê mor nake. Ji ber ku ev protokol ceza dardakirinê radike û heq dide herkesî ku bikaribe doz û gilîyê xwe bibe Yekitîya Milletan, kîngê heqê wî hat xwarin. Tirkîye caran peymaneke usa mor dike!.

Wezîrê derva yê Tirkîyê, İsmaîl Cem, ku mirovekî rewşenbîr û nazik e, nîyeta xwe venaşêre û usa dibêje: “Bo tirsê sebep tune, ew peymanên ku me mor kirine bê zirar in, kes nikare tiştekî bi me bide kirin.” Helbet, divê usan be! Tirkîye tenê wan tiştan mor dike ku wê mecbûr nake tiştekî bike, ango bê zext in. Xûy û adetê van mirovan usa ye..

Di nav wan peymanên ku Tirkîyê mor ne kirine evên jêrîn jî hene:

Protokola di Derheqa Mehkema Cezayê ya Navnetewî.

Protokola ku jî Mînan (mayinan) û Hin Silahên Dinê ra Sînoran Datîne, Yan jî Wan Qedexe Dike.

Prtokola Kyoto di Derheqa Dorber da.

Xuya ye ku Tirkîye serê xwe bi van tiştan naêşîne. Nîyeta wê tune ku heq û azadîyên welatîyên xwe bidîyê û hukma mehkemên navnetewî nasbike. Ewê dîsa bi kêfa xwe dorber qirêj bike, bi rîya mînan û silahên dinê Kurdistanê dîsa bike cennime…

Heya ku Tirkîye van protokolan mor neke, ew kesên ku heqên wan bê xwarin, yan neheqî li wan bibe, her usa jî Kurd, wê ne karibin wek şexs doza xwe bibin Yekitîya Milletan. Lê, Komîteya Heqên Mirovî ya YM dikare raste rast bi xwe lê binêre, gelo Tirkîye gotin û berpirsîyarîyên xwe bi cî tîne yan nayne. Welatên dinê jî dikarin li tirkîyê gilî bikin, ango vê pirsê bikin rojeva sazîyên Yekitîya Milletan. Ango nah şunda zêdetir rê û olax hene ku pirsa Kurd di sazîyên YM da bên qisekirin.

Rû û Deftera Tirkîyê Dîsa Reş e

Human Rîghts Watch rêxistineke navnetewî û mezin e di warê mafê mirovan da. Meriv dikare bi Kurdî bêje "Çavnêrê Mafê Mirovan".

Vê rêxistinê vê dawîyê raporeke teze derxist li ser mafê mirovan û tê da cîyekî fireh daye Tirkîyê. Di vê raporê da tê xuyakirin ku rewşa Tirkîyê di vî warî da ne guharî ye. Raportorê ser Tirkîyê Jonathan Sudgen dibêje ku, Tirkîye di pêkanîna reforman da gelek bêdil û giran e. Pirsan çareser nake, lê bi hin tiştên piçûk waxt derbaz dike. Di raporê da tê gotin ku par, berî civîna Helsînkîyê, Tirkîyê bo ku dilê Ewrûpîyan xweş bike, serokê berê yê Komela Mafên Mirovî, Akin Bîrdal ji hepsê derxist, hin rojnamevan jî berdan, lê piştra dîsa Bîrdal kir hepsê û nuha gelek rojnamevan jî dîsa di hepsê da ne.

Rapor, her usa jî Yekitîya Ewrûpê gunekar dike, ji bo ku di warê mafên mirovî da Tirkîye hiştîye halê xwe, tiştekî jê napirse.

Human Rîghts Watch ji YA dixwaze ku, di Senedê Şirikatîyê da –ku di meha yanzde da wê bê qebûlkirin- hertişt bi zelalî hûr hûr bê nivîsandin.

Xuya ye bawerîya kesî bi hukumeta Tirk tune..

Alîkarîya Aborî bi Pirsa Kurd va Hat Girêdan

Parlamena Ewrûpê di destpêka meha İlonê da biryarek girt û dewleta Tirk gunekar kir ji bo êrîşa wê ya 15 Tebaxê ku dijî Kurdistana Başûr pêk hat û gelek gundîyên kurd hatin kuştin. Lê hukumeta Tirk dîsa fedî ne kir û got “ev biryara PE ji ber malûmatên kêm û şaş e…”

Parlamena Ewrûpê her usa jî ji bo fînansekirina hin projeyên aborî li Tirkîyê destûrek hazir kir û biryar da ku ewê berî hemûyan alîkarîya wan projeyan bike ku li kurdistanê pêkbên. PE, dîsa biryar da ku, ew alîkarîya aborî ji bo Tirkîyê, ku nêzî mîlyarek euro ye û çar sal e hatîye sekinandin, bi şertê çareserkirina pirsa Kurd û naskirina heqên hûrgelan, serbest bihêle. Komîsyona Ewrûpê jî ev biryar testîq kir. Bi vî awayî Yekitîya Ewrûpa nîşan da ku, raya xwe li ser Şertên Kopenhagê wek hukumeta Tirk nine. Hukumeta Tirk hewl dide naveroka “Şertên Kopenhagê” vala bike û berpirsîyarîya xwe di derheqa pirsa Kurd da bi cî neyne; lê xuya ye Ewrûpa wek Tirkan nafikire û dixwaze ku Pirsa Kurd çareser be û heqê hûrgelan jî bê dan.

Eva tiştekî baş e. Xuya ye vêcar bo sazûmana zordest a Tirk ne hêsan e dinya alemê bixapîne. Ewrûpa razî nabe ku normên xwe bide bin lingan û welatekî wek Tirkîyê bi hemû xirabîyên xwe, bi eza-cefa, nijadperestî û zordestîya xwe, bigre nav xwe. Eğer Tirkîye dixwaze bibe endamê Yekitîya Ewrûpa, divê biguhure; wekî din rê tune.

Lê dîsa jî ev helwestê baş ê Ewrûpa ji bo çareserkirina pirsa Kurd têr nake. Berî hertiştî divê Kurd bi xwe hişyar bin, organîze bin û baş ber xwe bidin. Li welatê me dibêjin, heya zarok negîre, jê ra memik tune.

Koça Ber bi Ewrûpa ji Ser Tirkîyê ra Dibe

Hukumeta Belçîka eşkere kir ku, derbazkirana mirovan bi rîya îllegal piranî bi ser Tirkîyê ra dibe. Dozgerekî Belçîkî bi navê Sîjpt, tevî komek hevalên xwe heyşt salan li ser vê pirsê xebitî û raporek hazir kir. Gor vê raporê li Tirkîyê polêz û karmendên gumrukê bertîlê distînin, pas û vîzeyên sexte hazir dikin û mirovan bi dizî derbaz dikin.

Ev xeber ji rojnameya Amêrîka ya bi nav û deng, Wall Street Journal ra jî bû xeber. Rojnamê rûpelekî temam da vê xeberê.

Ev rapor rast e û li cî ye. Lê şik tune, ev karê mezin ne tenê bi destê polêz û karmendên gumrikê dibe. Gunehê dewleta Tirk jî di vî karî da pir e. Ger dewlet rê nede çawa ewqas mirov dikare ji ser Tirkîyê derbaz be. Dewlet xasima alîkarîya vî karî dike, da ku Kurdistanê ji Kurdan vala bike.

Rapora Banka Dinyayê:

"Bendê Îlisu Dibe Sebebê Koçberîya Kurdan…"

Gor raporeke teze ya Banka Dinyayê, Bendê Îlisû ku li ser çemê Dîclê çêdibe, wê bibe sebebê koça 75 hezar Kurd. Bi taybetî hêla Batmanê ji vê yekê zirareke mezin wê bibîne. Tirkîyê di raporên xwe da gotibû ku, tenê 25 hezar nifûs wê ji erda xwe derkeve.

Rapora Banka dinyayê jî nîşan dide ku bi çêkirina vê bendê him gelek cî û berhemên dîrokî yên hêja, him jî axeke fireh û bîhn ü bireket di bin avê da dimîne, him jî 75 hezar Kurd ji warê bav û kalan derdikeve, koçber dibe. Di raporê da her usa jî wek pêşnîyar tê gotin, pereyê ku Banka dinyayê bo vê projeyê bide, divê berî hertiştî ji bo cîkirina xelkê mintiqê, bo peydakirina kar ji bo wan û ji bo pirsên dinê bên serfkirin, ku di rûbarî çêkirina vê bendê da derdikevin holê.

Belê, Banka Dinyayê jî qebûl dike ku ev bend wê dîrokeke dewlemend winda bike û bi dehhezaran Kurd koçber bike. Lê dîsa jî çima alîkarîya vê projê dike? Em bêjin dewleta Tirk guh nade hêjayîyên dîrokê û dixwaze Kurdan birevîne; lê biyanî û sazîyên navnetewî çima berpirsîyarîya xwe bi cî naynin?

Nêçîra Cazûyan û McChartîzm..

Pêvajoya 28 Sibatê berdewam e. 28 Sibat cureyeke derba askerî bû. Leşker got tevgera şerî, ango kevneperestî xurt dibe û ew kire mane, zext li hukumetê kir ku ew dijî sazî û rêxistinên îslamî tevdîrên xurt bistîne. Leşker dîsa ew kire mane û dijî hemû guhartinên demokratîk derket, ku rakirina yan jî guhartina bendê 312 ya Qanûna Cezayê jî di nav da bû.

Belê, bi rastî jî tevgera şerî, yan jî bi gotineke din İslamê radîkal di wan neh-deh salên dawî da gelek xurt bûbû. Lê berpirsîyarê vî tiştî ne tenê sîwîl bûn, berpirsîyarîya leşkeran ji ya sîwîlan ne kêmtir bû. Çi sîwîl, çi esker, rêvebirên vî welatî hêzên îslamî bi destê xwe rêzkirin, xurt kirin û dijî hêzên çep û tevgera Kurd wek panjehrê bi kar anîn.

Hukma faşî ya 12 İlonê hêzên çep û demokrat perçiqand, mektebên îmamhatîban gelek zêde kir, li hemû mekteban dersên dînî danîn û bi vî awayî bîr bawerî û rêxistinên şerî gelek xurt kir. Lê dema ku tevgera îslamî mezin bû êdî xwest bê ser hukim û daxwazên xwe bi cî bîne, hingê hêzên kemalîst ew wek xetereke mezin nîşandan û xwestin vê hêzê dapêçînin.

Xelkê vî welatî jî wek sêrkarekî di trîbûnan da rûniştîye û wekî li lîstika gogê sêrdike.. Gog di navbera du kelehan da tê û diçe û ew fêm nakin gelo ev çi mesele ye. "Dijminên mezin" yek diçe yek tê û paşayên me tim welat xilas dikin!.

Ev dînîtîya ku tim li dora xwe dijminên xeterbar dibîne, giha wê derecê ku, heya carina leşker û hukumet tê himberî hev.. Leşker hukumetê gunekar dike, dibêje tevdîrên baş nastîne. Çend roj berê Serokê Rêvebirê Giştî yê Leşkerê Tirk, Kivrikoglu, di axaftina xwe ya 30’yê tebaxê da got ku şerîetperestî ketîye nava sazîya edaletê û heya hin serokên sîyasî jî piştgirîya terîqetan dikin.

Piştî vê gunekarkirinê, berî herkesî navê Ecoyê Serokwezîr hate bîrê. Ji ber ku ew dostê serokê Nûrcîyan, Fetullah Gulen e. Çend roj berê, dema di derheqa Gulen da biryara girtinê derket, Eco xemgînîya xwe nîşan da. Ji xwe pêvendîyên wî û Gulen ji berê da baş in. Ewî gelek caran pesna Gulen û mektebên wî dan. Eco gelek waxt e ku pêvendîyên xwe bi hin terîqetan ra xweş dike, da ku dengên wan bistîne.

Şik tune ku ev jî ticareta dîn e. Eco durûtîyê dike. Berekî va xwe wek mirovekî rewşenbîr, himçax û laîq nîşan dide, berekî va jî bo berhevkirina dengan bi ehlê terîqetan ra dide distîne.

Eco him vî tiştî dike, him jî qismek ji memûrên dewletê wek “cudaxwaz û şerîetperest” nîşan dide û bo derxistina destûra dijî wan ecêban dike, xwe didirîne. Ji ber ku, leşker jê xwestîye vê destûrê rojkî berê derxe û memûrên ku ne gor dilê wan e, bê mehkeme û bê pirs ji kar bavêje. Ecoyê Serokwezîr, him jî şair, "himçax û demokrat", li himber eskeran wek nefer û xizmekar e..

Helbet, kesê ku him ticareta dîn îmanê dike, him jî li himber eskeran xulam xizmekar e, ne tenê Eco ye. Serokkomarê 9’an Siloyê Gerdenga hoste û pîrê van karan e. Yek jî Demirel e, ku ji Gulenê Nurcî dîyarî û nîşan stendîye! Lê Kîngê Generalan lê zorkirin, ew jî wek qeremanekî dijî "kevneperestî"yê derket, bi zmanê leşkeran qisekir..

Piştî axaftina Kivrikoglî sîyasetvanên bi nav û deng, çi perê hukumetê, çi yên muxalîf wek çivîkên ku baz dîtine, bêdeng bûn. Tenê Wezîrê Adaletê Hîkmet Samî Turk dengê xwe derxist, got, heqê kesî tune ku bê doz û delîl hakim û dozgeran gunekar bike. Her usa jî got, ew şaşî ye meriv hemû karmendên dewletê wek kevneperest nîşan de û dijî wan dest bi "nêçîra cazuyan" (pîrhevokan) bike.. Evtişt piştî Şerê Mezin ya 2’yan, li Amêrîkê dijî komûnîstan hat kirin, ku McChartîzm e.

Evana gotinên xweş in û baş in. Rast in jî. Lê ev H. Samî Turk ku di hukumeta Eco da wezîrê edaletê ye û va ye çend meh in şer dike ku girtîyên sîyasî bike mapisxaneyên "tîpa F", da ku wan li wê derê him bi laş, him jî bi ruhîyet teslîm bigre, telef bike. Gelo bawerîya kê bi wî tê?

Her usa jî, Samî Turk heya îro li ku bû? Heya nuha çima McChartîzm tucar nehate bîra wî û demokrasî ne parast?

Di sîyaseta vî welatî da durûtî tiştekî adî ye, bûye adet. Ev kesên olperest ku îro bûne hedefê tîrên kemalîstan, ew jî usa nin. Ew bi salan bûn destik û maşikê dewletê, yên hêzên zordest û dijî hêzên çep û demokrat, dijî Kurdên welatparêz mîlîtanî kirin. Wan tevî nijadperestan, ango tevî “gurên gewr” şerê Kurdan kirin, bûn peyayên rêxistinên wek Hîzbullah û İBDA-C, xwîn rijandin. Heya 4-5 sal berê li Sêvasê 40 mirovê rewşenbîr saxe-sax şewitandin. Dema ev tiştên kirêt dikirin tucar demokrasî ne hate bîra wan. Ew jî di dijayetîya demokrasîyê da, di dijayetîya Elewî û Kurdan da tim bi yê dinê ra bûn. Ji xwe usa nebana, rewşa welat jî îro ewqas xirab ne dibû û nuha çerxa zulm û kevneperestîyê hatibû şikandin.

Çare ev e ku em xelkê vî welatî, hemû bi hevra û ji bo herkesî azadî û demokrasîyê bixwazin. Çare ev e ku herkes ji hebûn û ferqê yê dinê ra hurmet bike û razîbe ku li gel wî bê qal û qir bijî.

Heya ku piranîya xelkê vî welatî vî tiştî fêm neke û helwesteke baş negre, ev welat ji demokrasî û aşitîyê wê bêpar bimîne û ev êş, eza û cefa her hebe.

Serokê Mehkema Temyîzê (yargitay) birêz Samî Selçûk, çend roj berê, dîsa axaftineke delal kir. Ji niqteyekî pê ve (ku wî jî behsa hewcedarîya dewleta unîter kir) axaftina wî gelek baş bû. Şik tune ku li vî welatî mirovên dûrbîn, demokrat wek Samî Selçûk hene. Divê firsend bikeve destê mirovên han. Sîyasetên teze û mirovên teze dikarin welat jî vê tengasîyê xilas bikin.

Yê ku êdî dema xwe temam kirine, rizîne û xurufîne, cîyê wan jî gemarxane ye, yan jî timarxane ye..