| |
|
GÜZELİM KANYON TAŞOCAĞI MI OLACAK?
|
|
2020-07-05 16:13
|
|
Kemal Burkay
|
|
|
Kemal Burkay
Dersim’in Mazgirt İlçesi’nin Sorek, Koderiç, Lamk ve Dırban köyleri arasında Xırêbe diye adlandırılan güzelim bir kanyon var. Belki yüzbinlerce, belki de milyonlarca yılda oluşmuş. Dırban’ın 1800 metre kadar yükseklikteki Sawa Dağı’ndan gelen suların oluşturduğu dere, zaman içinde böylesine, kuzeyden güneye oluşan ve iki yanının 80-100 metrelere varan yarlardan oluştuğu bir kanyon oluşturmuş.
İki yanda uçurum biçimindeki kayalıklarda tarihi mağaralar var ve arı kitleleri oyuklara yuva yapmış; zaman zaman bal aşağılara doğu sızıyor. Bu nedenle söz konusu kayalıkların diğer bir adı da “Baldaşı.”.
Bu kanyona açılan mağaralardan birinin, bir yeraltı su yolunu izleyerek 6-7 kilometre kadar doğudaki Kardere (Karê) köyüne çıktığı söylenir
Kanyonda yer yer yoğun bir meşe örtüsü var. Eskiden, Xırêbe (Harabe) denen bu yöre oldukça cevizlikti; ama zamanla nasıl olduysa, köyümüz Dırban’ın ünlü dev ceviz ağaçlarıyla birlikte bu cevizler de yok oldu.
12 Eylül faşist darbesinin ardından çevre köylerin tümünün Kürtçe adları değiştirildi; ama kimse yenilerini bilmiyor ve kullanmıyor.
Rejim köy adlarını değiştirmekle kalmadı, doğasına ve tarihine da hor davranıyor. Birileri taş çıkarmak için bu güzelim kanyona da göz dikmişler. Karayollarına hizmet veren bir taşeron şirket birkaç yıl önce kanyonun güney kesiminde, Sorek Köyü’nün hemen yakınında bir taş ocağı açmış ve orayı tahrip etmiş. Son ulaşan bilgilere göre, yine bir taşeron şirket oradan başlayarak kuzeye, Lamk köyüne doğru kanyonun batı yakasını bir taşocağına dönüştürmeye başlayacakmış.
Bu ise söz konusu güzelim doğa harikasını ve aynı zamanda daha yeterince araştırılmamış tarihi yerleşim yerini yok etmek demek. Bu olacak şey değil.
Üstelik edindiğim bilgilere göre burası sit alanıymış ve böylesi bir girişim yasa dışı.
Kaz Dağları’nda altın için güzelim ormanları yok edenler ve bir miktar elektrik enerjisi için tarihi Hasankeyf’i sulara gömenler, burada da taş ve çakıl için eşi bulunmaz bir tarihi kanyonu, bir doğa harikasını yok etme peşindeler.
Sorek başta olmak üzere çevre köyler halkı şimdiden buna tepki gösteriyorlar. Sorek köylüleri birkaç yıl önce de bu nedenle Dersim (Tunceli) merkezde adliye önünde oturma eylemi yapmışlar.
Bu akıl almaz doğa ve tarih kıyımına doğa ve tarih dostu herkes gibi benim de yüreğim sızlıyor. Karayolları yetkilileri ve diğer sorumlu herkes buna meydan vermemeli, bu aç gözlü taşeron şirketi durdurmalı.
Bugün söz konusu kanyonun batı yakasının ve onun güney ucunu tahrip etmiş olan taşocağının bazı resimlerini çektim ve kamuoyuna sunuyorum.
Bu doğa harikasını ve henüz gereği gibi araştırılmamış tarih hazinesini korumak için herkesi göreve çağırıyorum.
5 Temmuz 2020- Dırban
|
|
|
|
|
|