| |
|
İNSANLAR VE TARİH… 1. Bölüm - Doğa ve insanlar
|
|
2021-08-03 18:03
|
|
Kemal Burkay
|
|
|
“İnsanlar kendi tarihlerini kendileri yaparlar” demişti Marks.
İnsanlık tarihinde iyi ya da kötü, olup bitenlerde biz insanların payı, sorumluluğu var.
Doğa’nın yasaları, diğer bir deyişle doğanın diyalektiği farklı elbet.
Doğa da kendi tarihini kendisi yapar. Evrenin oluşumu, yıldızların ve gezegenlerin hareketleri, cansız ve canlı varlıklara biçim veren değişim…
Dünyamız Güneş’in çevresinde bir ateş topu gibi dönerken biz insanlar henüz yoktuk ve hiçbir canlı da yoktu. Sonra dünya soğudu, canlı hayatın oluşmasına el veren koşullar (hava, su, toprak) oluştu. Daha sonra da tek hücreli ilk canlılardan maymuna ve insana kadar yaşanan süreç…
Her canlı çevresini, yani doğayı şu veya bu oranda etkileyebiliyor. Minnacık bir ağaç kurdu da, fil ve aslan da, maymun ve insan da… Ama insan, dünyamızdaki elleri ve beyni en gelişmiş canlı olarak daha çok etkileyebiliyor.
Örneğin dünya ikliminin son değişiminde, sıcaklığın artışında ve bunun yol açtığı doğal dengenin bozulmasında (kuraklık, yangınlar, seller, fırtınalar vb), bilim insanlarına göre insanoğlunun ve de kızının etkisi büyüktür. Özellikle son yüzyıllardaki makinalaşma, artan üretim, büyüyen enerji ihtiyacı, petrol, kömür gibi çokça kullanılan fosil yakıtlar, atmosfere salınan fazla miktardaki karbon dioksit ve zayıflayan koruyucu ozon tabakası…
Elbet dünyamızda daha önceki dönemlerde de önemli iklim değişiklikleri yaşanmış. Örneğin buzul çağını sona erdiren ısınma dönemi, dinozorları ortadan kaldıran değişim, vb…
Değişim yasası hep vardı ve olacak. İnsan toplumunda olduğu gibi doğada da küçük küçük niceliksel birikimler yeri ve zamanı gelince niteliksel, yani büyük çapta değişimlere yol açar.
Doğadaki bu büyük ve niteliksel değişimleri önlemek biz insanların elinde değil. Ama biz, hiç değilse var olduğumuz sürece doğaya iyi bir uyum sağlayabiliriz veya onun dengesini bozacak yanlış işler yapmayabiliriz. Bunu yapabiliyor muyuz? Görünen o ki, hayır.
Dünyamızdaki son önemli iklim değişikliğinde, insanların olumsuz etkisi ne yazık ki birhayli.
Kısa süre önce hayata veda eden, ünlü İngiliz fizik bllgini Stephen Hawking, olup bitenlere bakıp “belki de son çıkışı geçmek üzereyiz” diyerek insanlığı uyarmıştı.
Hawking’in yanı sıra, genel olarak bilim insanları öteden beri insanlığı bu konuda uyarıp durmakta idiler.
Ama bu uyarıları ne ölçüde ciddiye aldık, özellikle de insanlığın direksiyonunu elde tutanlar, dünyayı yönetenler, büyük postlarda oturanlar?..
Elbet olup bitenlerin tek sorumlusu onlar değil. Ya biz alttakiler, yönetilenler, baskı görüp sömürülenler, olup bitenlerin acısını en çok çekenler, biz ne kadar olup bitenin farkındayız ve ne yapıyoruz?
Gelecek yazımda daha somut örnekler üzerinde duracağım.
3 Ağustos-2021
|
|
|
|
|
|