2025-01-27
Skip Navigation Links
Destpêk/Anasayfa
Pêwendî/İlişki
Lînk
Skip Navigation Links
Video
Album
Arşîv
Yılmaz Çamlıbel
 
Sınır Tanımayan Vahşet -Wahşeta Bêsînor
2017-02-11 12:11
Yılmaz Çamlıbel

Yılmaz Çamlıbel

Bilindiği gibi Ülkemiz Kürdistan, kolonyalist, sömürgeci devletlerin işgali altında bulunuyor. Hepimiz çok iyi biliyoruz ki bir dil ve kültür kişisel çabalarla değil, bir devletin istikrarlı desteğiyle ancak serpilir, gelişir ve güçlenir. Sovyetler Birliği buna çarpıcı bir örnektir. Bu sistemin sağladığı olanaklar nedeniyle, 120 bin Sovyet Kürdü, 20 milyon Türkiye Kürdünden daha çok bilim, sanat ve edebiyat üretmiştir.
İşte bu nedenle sömürgeci devletler, yürürlüğe koydukları red, inkar, asimilasyon ve katliam projeleriyle bizi, ülkemizi ve dilimizi tarih sahnesinden silip yok etmek istiyorlar. Son günlere kadar, Kürtçe okuyup yazmayı, hatta konuşmayı bile çıkardıkları kanunlarla yasakladılar. Bu durum, Kürt ulusal kimliğine yapılan sistematik bir saldırıdır, katliamdır, jenosittir.
Kürtler, bu sınır tanımayan vahşi uygulamalara hep karşı çıktılar, çıkmaya devam ediyorlar. Bu uğurda büyük bedeller ödediler, ödemeye devam ediyorlar. Bu mücadele günümüzde de devam ediyor.
Bu vahşi uygulamalara karşın Kürt yurtseverleri, aydınları ve politikacıları, siyasetin yananda Kürt dili, tarihi, edebiyatı ve sanatı konusunda ürün vermeye, değer yaratmaya ve onları korumaya çalışıyorlar.

Bilindiği gibi dilin bir görevi de, yaratılan değerleri depolamaktır. Yazılı dilin deposundaki değerler, asla kaybolmaz. Ama sözlü dilin deposu, böyle sağlam değildir. Yaratılan değerler, bir ağızdan diğerine geçerken değişime uğrarlar. Çeşitli varyantlar ortaya çıkar. Bazı bölümleri kaybolur, bazen de hepten unutulurlar.
Kolonyalist devletler bu nedenle, Kürtçenin yazılı bir dil haline gelmemesi için, sözlü edebiyatın unutulup yok olması için, ellerinden gelen her türlü melaneti yapıyorlar.

Bize düşen görev, buna mani olmaya çalışmaktır. Sözlü edebiyatımızı yazılı hale getirerek, bu zenginliğimizi korumanın yollarını bulmak zorundayız. Çünkü bu durum, ulusal mücadelenin ve ulusal kurtuluşun çok önemli bir parçasıdır.

Ben bu yazımda, Sovyetler Birliği’nden Avusturya’ya iltica etmiş, burada zengin bir Kürt kütüphanesi kurmuş, Kürt sözlü edebiyatını yazılı hale getirmek için çaba gösteren, Kürtlerle ilgili araştırma ve inelemeler yapan bir baba ile dört evlattan oluşan, Êzîdî bir Kürt ailesinden bahsetmek istiyorum.
Meramım bu aileyi size tanıtmak değildir. Zaten çoğunuz onları tanıyorsunuz. Amacım, onların yaptığı bazı çalışmalardan sizi haberdar etmek, onlara destek olmaya davet etmektir.

Baba Casımê Celîl: Edebiyatçı, şair, araştırmacıdır.
Prof. Dr. Ordîxanê Celîl: Filolog ve araştırmacıdır.
Porf. Dr. Celîlê Celîl: Tarihçi, etnograf ve araştırmacıdır.
Cemîla Celîl: Müzisyen kompozitördür.
Zîna Celîl: Edebiyatçı, çevirmendir.
Bu aile, uzun yıllara, Kürt sözlü edebiyatı ve sanatı üzerine araştırmalar yapmışlardır. Bu konuda bilgi ve belge toplamak, dengbêj ve çîrokbêj dinlemek için, Türkiye, İran, Horasan, Irak, Suriye, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan’ı dolaşmışlardır.

Buralarda yaşamını sürdüren “Zargotin, Stranên Mêranî, Dilog, Çîrok, Cîvanok, Beyt, Gotînên Pêşîya, Îdîyum, Nifir, Şîn û Şayî, Kilamên Govenda, Kilamên Evînî, Tiştenok, Êpîk, Dastan, Qewl” ve benzer konularda 27 bölümden oluşan bilim, sanat ve edebiyat ürünlerini bir araya getirmişlerdir. Bu konuda onu aşkın kitap yayınlamışlardır.

Bunları önce Eski Sovyetler Birliğinde Kıril alfabesiyle yayınlamışlardır. Daha sonra bazı ilavelerle latin alfabesiyle basmışlardır. Bu çalışmalar hala devam ediyor.

Bu değerli çalışmaları yürütmek için Celîlê Celîl’in başkanlığında “Înstîtûta Kurdzanîyê-Wien” isminde bir kültür kurumu oluşturmuş bulunuyorlar.

Celîlê Celîl Viyana’da zengin bir Kürt Kütüphanesi kurmuş bulunuyor. Kütüphanenin üzerinde de bir misafirhane var. Ziyarete gelen misafirlerini burada ağırlıyorlar. Ben de epey sene önce ailemle birlikte bu misafirhaneye konuk olmuştum.
Kürt bilim, sanat ve edebiyatına meraklı olan, müsait zamanı bulunan her kesi, Prof. Dr. Cilîlê Celîlê misafir olmasını, maddi ve manevi yardımlarda bulunmasını öneririm. Bu, bir millete yapılacak en büyük hayırdır.
Aşağıda yazdığım e-mail ve telefon aracılığıyla kendisine ulaşabilirsiniz. Selam ve saygılarımla.
Tel: 0043 6767355081
E-mail: jaliljalile@gmail.com

Wahşeta Bêsînor
Yilmaz Çamlibel
Wek tê zanîn welatê me Kurdistan, bi destên kolonyalîstên dinyayê hatîye dagerkirin. Dîsa em dizanin ku, çand û edebîyat, ulm û urfan, ne bi xebatên şexsan, piranî bi piştgirîya devletan xurt dibe, gul vedide û pêşda diçe. Di vî warî da Sovyeta kevn, numuneyek pir balkêş e. Saya serê sazûmana Sovyetê, 120 hezan Kurdên Sovyetê, ji 20 mîlyon Kurdên Tirkîyê, hê zêde ulm û urfan, çand û huner afrandin.
Jibo vê sedemê devletên dagerker bi saya serê projên xwe yên kolonyalist, dixwazin koka me bînin, me ji rûbarê dinyayê rakin. Hetanî van salên dawîyê, xwendin û xeberdan û nivîsandina Kurdî, bi zagonên fermî hati bû qedexe kirin. Ev kar û xebatên ku tê kirin, tevkujî ye, jenosît e.
Gelê Kurd pêşberê vî wehşeta bêsînor, millê xwe daye bin bararekî giran. Li her hêlên jîyanê da, li pêşberê zaliman serî hildaye, berxwe dide, şer dike. Ev xebatên birûmet, hê jî berdevam e.
Siyasetmedar û rewşenbîr û welatperverên Kurd, ne tenê di hêlên sîyasetê da, her wuha di hêlên dîrok, ziman, çand û senetê da jî gelek xebatên birûmet didomînin.
Wek tê zanîn ziman, depoya çand û hunera mileta ne. Bi destê pispor û rewşenbîrên miletan çi tê afrandinê davêjin nav depoya xwe. Di nav depoya nivîskî da tu tişt wunda nabe. Lê depoya devkî da, hinek tişt tên guhartin. Gelek varyant derdikeve holê. Hinek ji tê bîrkirin, wunda dibin, ji holê radibin.
Zargotina Kurdî gelek dewlemen de. Dijminên me dixwezin vî dewlemendîya me wunda bikin, ji holê rakin. Jibo vê sedemê divê em tu car nehêlin zargotina gelê Kurd were bîrkirin, ji holê rabe, wunda bibe.
Divê em vî dewlemendîya xwe, têxin nav defteran da ku tu car wunda nebe, hetanî qîyametê bijî. Ji ber ku ev kar û xebat, beşek xebatên serxwebûn, azadî û serfirazî ya Kurd û Kurdistanê ye.
Ez di vê nivîsa xwe da dixwazim behsa malbatek Kurdê êzdî bikim. Ew malbat, berê li Sovyeta kevn dijîyan. Paşê hinek neferên vî malbati, ilticayê Avusturyayê kirin. Li Wianayê da “Înstîtûta Kurdzanîyê” avakirin. Gelek salan virda ne, li ser zargotina Kurda xebatek birûmet dimeşînin.
Armanca min ne nasandına vî malbatê ye. Zaten piranî ya Kurda vî malbatê baş nasdikin. Ez dixwazim li ser kar û xebatên wan, piçek agahdarî bidime wa û ji we pişgirî bixwezim.
Bav Casimê Celîl: Edebîyatnas û lêkolîvan e.
Kurê mezin Prof Dr. Ordîxanê Celîl: Filolog û lêkolînvan e..
Kurê piçûk Prof Dr. Celîlê Celîl: Diroknas, etnograf û lêkolînvan e.
Keça mezin Cemîla Celîl: Müzîknas û kompozîtor e.
Keça piçûk Zîna Celîl: Edebîyatnas û verger e.
Ev malbat ji gelek salan virdane, li ser zargotina Kurdî xebat dike. Jibo vê sedemê li Tirkîye, İran, Xoresan, İrak, Surîye, Ermenîstan, Gurcîstan, Kazakîstan, Kirgizîstanê gerîyan e. Dengbêj, cîrokbêj, gotervan guhdarî kirine, dokument kom kirine. Stran, dilog, çîrok. cîvanok, beyt, gotinên pêşîya, îdîyum, nifir, şîn û şahî, kilamên runiştî, kilamên govendê, kilamên evînê, tiştonek, êpîk, destan, qewil, berhev kirine.
Gelek sal berê xebatên xwe, bi tîpên Kirîlî çap kirine. Paşê bi tipên Latînî jî çap kirine. Ev karên xwe yên pîroz hê jî didomînin.
Ev malbat di dir
ektorî ya Celîlê Celîl da li serokbajarê Avusturyayê, Wienê da bi navê “Înstîtûta Kurdzanîyê-Wîen” sazîyek avakirine.
Celîlê Celîl, li Wienê pirtûkxanek gelek dewlemend û balkêş jî avakirîye. Li ser vê pirtûkxanê jî, mêvanxanek amade kirîye. Mêvanên xwe di virda diewîn e. Ez jî çend sal berê bi malbata xwe, li vê mêvanxanê da bibûm mêvan.
Ez, bi alikarîya vê name xwe, bangê tev Kurdên welatperver dikim û dibêjim, ger wext wa hebe, ji kerema xwe herin bibin mêvanê Celîlê Celîl. Kar û xebatên vî camêrê, bi çewên xwe bibînin. Pêşnîyarên xwe ji wî ra bêjin û bi wî ra alîkar bin. Wêca hunê xêrek gelek mezin qezenç bikin. Hûn dikarin bi vasita vî navnîşan û telefonê, bi Celîlê Celîl ra têkilî daynin...
TL: 0043. 67673550 81
E-mail: jaliljalile@gmail.com
Print