| |
|
Kürt 68'lisi İhsan Aksoy
|
|
2011-12-16 00:25
|
|
Oral Çalışlar
|
|
|
İhsan Aksoy, anlattıklarıyla, yaşadıklarıyla Kürt hareketinin 1960 sonrası tarihini aktarıyor... İnişleri, çıkışları ve acılarıyla...
İhsan Aksoy, 1960’larda sol hareketle birlikte canlanan Kürt siyasi hareketinin tanınan isimlerinden birisiydi. Birçok Kürt aydını gibi, canını, özgürlüğünü kurtarabilmek için 12 Eylül 1980 askeri darbesi öncesinde Türkiye’yi terk etti. Bir yönüyle unutulduğunu da söyleyebiliriz... Aksoy, yıllarca, yurtdışında, yaşamını sürdürebilmek amacıyla yoğun emek isteyen işlerde çalıştı...
Kürt hareketinin bir başka ismi Enver Sezgin, İhsan Aksoy’la bir nehir söyleşi yapıp yaşamöyküsünü aktarmış. (‘İyi ki böyle yaşamışım-İhsan Aksoy’, Özgür Yayınları)
İhsan’la 1997’de oğlum Reşat’ın Almanya’nın Darmstadt kentine okumaya gitmesi nedeniyle uzun yıllar sonra yeniden karşılaştık. Türkiye İşçi Partisi, Dev-Genç dönemini, geçmişimizi birlikte değerlendirdik. Darmstadt’ta ailecek bir lokanta işletiyorlardı. Bir tür ‘ayakta kalma savaşı’ içindeydiler...
Koşulların elverişli hale geldiğini düşündüğü 2004 yılında, kendisini hep yabancı hissettiği Almanya’dan Türkiye’ye dönen İhsan Aksoy, şimdi sağlık sorunları nedeniyle yeniden Almanya’da. Halleder halletmez tekrar dönmeyi düşünüyor.
İhsan, bir Kürt 68’lisi. Kemal Burkay’la birlikte ‘Özgürlük Yolu’ dergisini çıkartan, Türkiye Kürdistan Sosyalist Partisi’ni (TKSP) kuran ekipten.
Ağrılı, 1944 doğumlu. Çocukluğunun geçtiği bu kenti anlatırken, Kürt sorununun nasıl yüreklerinde yer ettiğini, dil sorunlarını, geçim dertlerini dile getiriyor: “Türkçeyi doğru dürüst bilmemenin zorluğu nedeniyle eczaneden ilaç istemek bile zordu ve gidemiyorduk. Köylülerimiz şehirde bize gelirlerdi. İşlerini görmelerine yardımcı olur, gerektiğinde biz onları hastaneye götürürdük. Türkçe bilmiyorlardı, kadınlara tercümanlık yapıyorduk.”
TİP deneyi ve siyasette şiddet
Gençler içinde gelişen Kürt siyasi hareketi ile Türkiye’de yaygınlaşan sol hareket 1960’larda iç içe geçti... (İhsan Aksoy bu iki hareketin de içinde yer alanlardan...) Dersim katliamından sonra uzun yıllar sessizliğe bürünen Kürt hareketi bu dönemde canlandı.
“Türkiye İşçi Partisi kurulmuş(1962) ve Kürt sorununa ilgi duyan bir parti olarak siyasi yaşamını sürdürüyordu. Pek çok Kürt bu partiye ilgi duymaya başladı... TİP içerisinde Kürtler ‘Doğulular Grubu’ (O zaman Kürt denemiyordu) olarak isim yaptılar.”
Kürt hareketi (sol harekete paralel olarak) kendi içinde ‘silahlı ayaklanma’ ve ‘demokratik yollardan mücadele’ konusunu tartışıyor, bu temelde ayrışmalar yaşanıyordu. Demokrasi mücadelesi yoluyla hakların elde edilmesini savunanlar, daha çok TİP’in içindeydi...
“Öyle bir hava yaratılmıştı ki, sanki bu devleti iki tokatta dağıtabilirmişsin gibi bir duygu yerleşmişti... O zamanlar halk savaşı, Latin Amerika’da, Vietnam’da çok gözde bir yöntemdi. Tüm gençleri derinden etkiliyordu.”
“Sosyalist çözümden yana olanlar daha çok Türkiye İşçi Partisi’ne veya diğer Türk gruplarına yakın olanlardı. Ama Kürtler (o dönemde) genel olarak sürdürülmeye çalışılan silahlı eylemlere bulaşmadılar. Belki de bu işlere bulaşmaları konusunda ikna edilmeleri için biraz daha zaman gerektiğini söylemek daha doğru olabilir.”
PKK’nın ortaya çıkış koşulları
1970’lerin sonlarına doğru ortaya çıkan ve gelişen PKK ile ilgili saptamaları da ilginç olan Aksoy, Kürt siyasi hareketinin o döneme kadar daha çok hali vakti yerinde sayılabilecek, okumuş Kürtlere (Kürt aydınlarına) dayandığını belirtiyor. PKK ise önceki akımlardan farklı şekilde, bir alt sınıf hareketi olarak şekilleniyor. Sert, kavgacı, şiddet yoluyla etrafına hükmeden bu akımın 12 Eylül döneminde nasıl geliştiği konusunda da Aksoy çeşitli değerlendirmeler yapıyor.
Aksoy, yaşadığı onca tecrübeden sonra, Kürt hareketi ve şiddet konusunda şu sonuca varıyor: “Şimdi böyle bir huzurlu ortamın gerekli olduğu bir dönemde, Türkiye’deki Kürt gruplarının, kim olursa olsun, barışçı yol ve yöntemleri elden bırakmaması ve bunu ilan etmesi lazımdır... Bu aşamadan sonra silahlı eylemlerin devamında ısrar etmek maceracılıktır...”
İhsan Aksoy, anlattıklarıyla, yaşadıklarıyla Kürt hareketinin 1960 sonrası tarihini aktarıyor... İnişleri, çıkışları ve acılarıyla...
Radikal
|
|
|
|
|
|