2024-03-29
Skip Navigation Links
Destpêk/Anasayfa
Pêwendî/İlişki
Lînk
Skip Navigation Links
Video
Album
Arşîv
Halil Berktay
 
Bir Nabi Yağcı özeti
2012-02-07 17:27
Halil Berktay


Direkt Nabi Yağcı’dan söz etmek istiyorum. Son yazılarında çizdiği rotayı madde madde aktaracağım. Ancak sonra, ayrıntılı eleştirisine gireceğim. Bazı yerlerde, görüşlerini kısaca özetleyip italikledim. Bazen de tırnak içinde ve gene italiklerle alıntıladım. Dolayısıyla geriye kalan bütün düz puntolar, ya yayın tarihleri ve başlıklar, ya da benim ilk reaksiyonlarım, ara-yorumlarım.

Ne diyor, sonuçta ? Baştan söyleyeyim. Fazla sosyalizm tartışması istemiyor. Fazla Sol eleştirisi istemiyor. “Kürtlere” (yani radikal Kürt hareketine) de fazla eleştiri istemiyor. Bütün bunlar yersiz, zamansız. Kendini her türlü şiddete karşıtlık temelinde tanımlamış bir sol da istemiyor. Bu, sadece zamansız değil; prensip olarak yanlış. Otoriterleşme dönemine girmişiz. Dönemin görevi “Kürtleri” yalnız bırakmamak. “Kürtler” kendilerini ne kadar yalnız hissederlerse o kadar savaşçı bir yola sürüklenecekler. Yalnız hissetmezlerse, o kadar hatâlarından kurtulmaya ve daha iyi bir yola girmeye yatkın olacaklar.

Bu tahlilin içinde neredeyse tek bir doğru önerme yok. Hepsi, son derece sıradan, eski tarz bir “sol” refleksin ürünü. Önce, gerçekten bunu mu diyor ? Ya da, tam nasıl diyor ? Tek tek ele alalım.

(a) 12 Eylül cuntasına karşı düzenlenen iddianame, darbeye gidişte bizzat devletin kargaşayı nasıl tırmandırdığını ortaya koyuyor (19 Ocak ’12 : “Türkiye’nin vicdanı kanıyor”). (b) Başlı başına bu nedenle, bir de sola kusur bulmamak lâzım (19 Ocak). (c) Zaten bugün Türkiye’de yaşanan en önemli olay [AKP’nin] “otoriterleşme”[si] ve “KCK operasyonları” (19 Ocak). (d) Hele böyle bir momentte, habire sola yüklenmek anlamsız (19 Ocak).

İlk reaksiyonum : devletin oynamış olduğu rol, Solun sorumluluğunu kaldırır, tartışılması ihtiyacını yok eder mi ?

(e) 12 Eylüle giden yolda sol şiddet yanlısı olduğu için eleştirilemez.

Evet, böyle diyor ve bu nokta fevkalâde kritik olduğu için aynen aktaracağım : “Sol sanki şiddet yöntemleri kullanıyor, neredeyse dağa çıkıyordu da 12 Eylül’e gerekçe hazırladı. (...) Avrupa’da bile ‘silahlı devrim’ diyen son derece marjinal fikirler vardır, buradan kalkarak Avrupa solu herhalde şiddet yanlısı gösterilemez. 12 Eylül öncesi solun durumu bundan çok farklı değildi. Silahlı çatışmaların, solun şiddet yanlısı olmasından değil büyük bir kışkırtmadan kaynaklandığı ortadayken solu şiddet bağlamında eleştirmek haksızlık olduğu kadar tarihi gerçeklere de terstir.” (19 Ocak)

İlk ve son derece kısıtlı reaksiyonum : Türkiye solunda şiddet yanlılığının, Avrupa solundaki kadar marjinal olduğu doğru mudur acaba ? Hele 12 Eylül öncesi için durum böyle tarif edilebilir mi ? Ya bugün için ? Üstelik, şiddet yanlılığının içine şiddeti mazur görmeyi de alırsak ? Nabi Yağcı’yla devam edelim :

(f) “Sol, her tür şiddete karşıyım diyemiyor” ifadesi [beni kastediyor –HB] bir “genelleme ve tekerleme”dir. (g) Doğru değildir. (h) Ama “daha kötüsü şiddetin kaynağını ört”mesidir. (i) “Zararlı bir ütüleyici genelleme”dir. (19 Ocak)

İlk reaksiyonum : Demek ki tesbitim bal gibi doğru. Nabi Yağcı, “şiddetin kaynağını örtmemek” uğruna, Solun “her türlü şiddete karşıyım” demesini istemiyor. “Ütüleyici”lik yerine “genelleme”mekten, farklı şiddetler için özel tavırlar almaktan yana. Öte yandan, Solun her türlü şiddete karşı çıkamadığı tesbitine de karşı (“doğru değil” dediğine göre). İyimser bir yorumla, aradaki çelişkiyi görmüyor olmalı.

(j) “Bana önce Kürtlerin (Ermenilerin) bu devlete güvenmeleri için ikna edici tek bir sebep söyleyin, gerisini sonra konuşalım.” (19 Ocak)

İlk reaksiyonum : Bu cümle, biraz önce aktardığım f-g-h-i önermelerinin kesintisiz devamında yer alıyor. Dolayısıyla şöyle bir anlam çıkıyor : Nabi Yağcı’nın istediği “tek bir sebep”i gösterebilsek, her türlü şiddete karşı çıkmakta haklı olacağız. Gösteremiyorsak, devlete güvenmemekte haklı olanların şiddeti de haklı oluyor ?! Öyle mi, değil mi ? Yanılıyor muyum ? Yanılmıyorsam, burada bizatihî mağduriyet, “haklı şiddet”i temellendirmeye yetmiş olmuyor mu ?

(k) PKK ne yapacak ? “Ağır operasyon yemiş, bir çevirme harekâtıyla kıskaca alınmak istenen bir hareketin soğukkanlı olabilmesi ancak yalnızlık, terk edilmişlik duygusuna kapılmamasıyla mümkün olabilir.” (26 Ocak : “Kaygılı bekleyiş”)

İlk reaksiyonum : Hayır, hiç de öyle değil. Bir kere, ciddî bir iddiası olan siyasî hareketler pekâlâ hep soğukkanlı olabilir ve olmalıdır da. İkincisi, PKK’nın zaten her kanaldan ilân ettiği “devrimci halk savaşı”nı daha da yükseltme kararının, “soğukkanlı olamama” gibi bir ruh haline indirgenmesi olanaksız. Üçüncüsü, ne biliyorsunuz, tam tersi de olabilir, yani kendini yalnız hissetmediği için daha fazla savaşma azmine de sürüklenebilir.

(l) Dolayısıyla yaklaşan tehlike karşısında tek yapabileceğimiz, “özellikle bugünlerde, Kürtleri yalnızlık duygusuna iten yorumlardan sakınmak ve ... yapabildiğimiz ölçüde yalnız olmadıklarını gösterebilmektir.” (26 Ocak)

İlk reaksiyonum : Varılan sonuç, aynen 12 Haziran seçimlerinde olduğu gibi, “Kürtler” (yani Kürt hareketi) ne kadar desteklenirse barışa o kadar yaklaşacağımız oluyor.

Nabi Yağcı’nın daha önce de meselâ sosyalizm tartışmasını “zamansız” bulduğunu; PKK Orhan Miroğlu’nu tehdit ettiğinde Taraf’ın “Utan PKK” manşeti atması üzerine hem Ahmet Altan, hem Orhan Miroğlu ile bu yüzden tartıştığını; şiddete el vermeme tavrım yüzünden bana da “steril demokrat” dediğini ayrıca hatırlatayım. Buradan, bütün bu tahlil ve söylemin daha köklü bir eleştirisine geçmek tasavvurundayım.

(Son not : Bu satırları, Kemal Burkay’ın dün, yani 3 Şubat’ta HerTaraf’ta çıkan yazısını görmeden yazdım. Nabi Yağcı’nın aslî gönül ve vicdan borcu kime (olmalı) –“Kürt hareketi”ne mi, Burkay gibi PKK’nın baskı altında tuttuğu bağımsız aydın ve demokratlara mı ? Bunu da ayrıca soracağım.)

------------------------------------------------------

Taraf- 4 Şubat
Print