24 Haziran 2018 Seçimleri:1, Hersey devlet aklinin belirledigi çerçevede olustu
Seçimlerden bir hafta önceydi. Bir gazeteci arkadasim aradi. Seçimin sonuçlarina iliskin tahmin soruyordu.
‘Cumhurbaskanliginda Erdogan ilk turda seçilir , AKP 301 vekili çikaramaz ; HDP 11,5 ile baraji asar , Demirtas partisinden 3 puan eksik alir ;
M. Aksener Demirtas’tan en az 1 puan eksik alir;
MHP Kasim 2015 oylarini korur.’ demistim.
24 Haziran seçimlerinin yapildigi günün gecesi ayni gazeteci aradi. Telefonla çok sayida insandan görüs aldigini nerdeyse küsuratlarina kadar sonucu tespit eden dört arkadasindan biri oldugumu bunu nasil bilebildigimi, neyi düsündügümü soruyordu.
Kisaca kendisine “devlet akli” dedim. Tahminlerimdeki parametreleri anlattim.
‘Devlet akli’ Türkiye’nin her alanda zor bir süreçten geçtigini ve bir beka sorunu yasadigina inaniyor. Dünya’da, orta doguda yeni dengeler olusuyor.
Türkiye bu dönemi güçlü bir liderlikle, Erdogan’in liderliginde götürmeliydi. Bu akil geregi Erdogan yarisi, birinci turda tamamlamaliydi. Öyle oldu.
Anayasada Baskanlik Sistemi veya Cumhurbaskanligi Sisteminde, Baskanin/ Cumhurbaskaninin yetkilerini yeterince denetleyecek, dengeleyecek mekanizmalar eksikti.
AKP’nin çogunluk oldugu Parlamento tablosunda, Erdogan’in kisisel özellikleri de dikkate alindiginda, devlet aklinin öngördügü çizgileri asindirabilir bu çizgilerin disina çikabilir, çikabilirdi. Bu nedenle AKP 301’in altinda olmaliydi. Öyle oldu.
AKP’nin Parlamentoda 301’in altinda kalmasi ancak ve ancak HDP’nin baraji asmasiyla mümkün olabilirdi. Tek basina parlamento çogunlugunu elde etmis bir AKP, baraji asmis bir HDP’den daha fazla risk tasiyacakti.
Üstelik HDP’nin baraj altinda kalmasi AKP’nin tek basina anayasa degisikligi yapabilecek çogunluga bile sahip olmasina yol açabilirdi.
Devlet akli riskli olmayani tercih edecekti. Bu sebeple de HDP’nin baraji asmasi saglandi.
Önceki seçimlerde de benzer görevler verilmisti.
HDP’nin seleflerine Temmuz 2007 seçimlerinde AKP’nin tek basina Cumhurbaskani belirleyecek bir çogunlugun elde edememesi için ,
2011 yili seçimlerinde tek basina anayasayi degistirecek çogunluga ulasmamasi için islev görmesi öngörülmüstü.
2007 yilinda MHP Cumhurbaskanligi seçimlerinde Meclis Genel Kuruluna katilmasaydi , AKP Abdullah GÜL’ü cumhurbaskani seçemeyecekti. 2011 yilinda da gerçekten de HDP seleflerinin seçtirdigi bagimsiz milletvekilleriyle AKP Anayasa degisikligi yapabilecek çogunlugu elde edememis ve artik anayasayi degistirmekten vazgeçmisti. (HDP’ye verilen, AKP’nin parlamentodaki gücünü kirma görevinin Kürtler için yarattigi sonuçlar üzerine çok ciddi düsünülmesini öneriyorum. )
MHP. MHP oy kaybetmeyecekti. Devlet akli MHP’ye bu mekanizmada mekanizmayi çalistiran bir anahtar görevi yüklemisti. Devlet aklinin öngördügü sey oldu. MHP ERDOGAN’i DENGELEYEN VE DENETLEYEN bir konuma geldi.
MHP’nin darbe gecesindeki darbe karsiti tutumu , “Firat Kalkani” ve Afrin harekâtlarina verdigi destekler, PKK VE FETÖ ile mücadelede ortaya koydugu destek BAHÇELI’yi ERDOGAN’in patronu, büyügü konumuna yükseltmisti. 1 Kasim 2015 seçimlerindeki oylarini kaybetmesi için Türk milliyetçiliginin nezdinde hiç bir sebep yoktu. Nihayet MHP oylarini korudu.
Iyi Parti, AKP karsitlarinin parlattigi ve kadrosal olarak destekledigi bir partiydi. Iyi Parti’den beklenen sey, AKP destekçisi olan MHP’nin gücünü kirmak ve altini oymakti. Temmuz 2015 tarihinden beri yükseliste olan milliyetçi dalga, Iyi Parti’nin kadro kapasitesi, M.AKSENER’in tüm zorlamalara ragmen karizmasinin yetmezligi, hazirliklarinda yeterli bir sürenin olmamasi, seçim sürecinde kullandigi dil ve CHP ile iliskileri Iyi Parti’nin görevini yapmasini engelledi. Iyi Parti MHP’nin gücünü kiramamis, Iyi Parti HDP’nin ve M.AKSENER DEMIRTAS’in gerisinde kalmislardi.
Iyi Parti’nin aldigi oylar da radikal ‘milliyetçi sag oylarin hanesine eklenen oylardir.
Zaten 2008 ekonomik krizinden sonra Batida da radikal sag yükselmekteydi. Iyi Parti’nin aldigi oylar MHP’ye eklenirse Türkiye’de de radikal/ milliyetçi sagciligin vahim düzeye yükseldigi görülmektedir.
Sadet Partisi, Vatan Partisi ve HAK-PAR . filler tepisirken ezilen çim noktasindaydilar. Bir varlik gösteremediler.
HDP baraji yine geçti Kürtler için degisen ne var? Bugünkü tablonun arka plani:
Sonraki yaziya
Sedat ÇINAR
