20 oda olsaydi kurtulurlardi

3 yil önce Zonguldak Kozlu’da meydana gelen facianin ardindan maden yönetmeliginde zorunlu hale gelmesi istenen ancak kabul görmeyen ‘kaçis-yasam odalari’ ‘Soma’yla yeniden gündeme geldi. Hesaplara göre 20 odayla tüm Soma isçileri kurtulabilirdi.

©DHA

Soma’da önceki gün gerçeklesen ve tüm Türkiye’yi yasa bogan faciayla birlikte madenlere yönelik yönetmelikteki eksiklikler bir kez daha gündeme geldi. Dünyada sadece Pakistan ve Afganistan gibi ülkelerde yönetmeliklerde bulunmayan ‘Rescue Chamber’ yani kaçis veya yasam odasi ne yazik ki Türkiye’de de zorunlu olmadigi için bir çok maden ocaklarinda kurulmuyor. Bu da maden ocaklarinda yasanan kazalarda isçilerin hayatini kaybetmesinin en büyük sebebi olarak gösteriliyor.

30 GÜNLÜK IHTIYAÇ

Hürriyet gazetesinden Ahmet Can’in haberine göre, dünyadaki birçok ülkedeki kullanilan ‘kaçis odalari’, özellikle madenlerin en hayati tedbirleri arasinda yer aliyor. Yasanacak maden ocagi kazalarinda isçilerin ilk siginacaklari yer olarak tasarlanan ‘kaçis odalari’nin her biri 40 kisiye kadar koruma saglayabiliyor. Odalarin içindeyse su, yiyecek, oksijen, saglik çantalari ve telefon gibi hayati ihtiyaçlar bulunuyor. Günlük ortalama bir kisinin ihtiyaçlarinin hesaplandigi kaçis odalarina siginanlar 30 günün üzerinde içinde yasayabiliyor. Bu da kurtarma ekiplerinin kaçis odalarina siginan isçilere ulasabilmesini için yeterli zamani saglayabiliyor.

18 MILYON LIRA

Kaçis odalarinin kullanildigi bir maden kazasi Sili’de yasanmisti. Yaklasik 4 yil önce Sili’nin San Jose sehrindeki maden ocaginda 33 madenci yerin 700 metre altin kurulan kaçis odasina siginmis ve bu magdenciler yaklasik 80 gün sonra sag olarak kurtulmayi basarmisti. Kaçis odalarinin kapasiteleri 12 ila 40 kisi arasinda degisiyor. 12 kisilik kaçis odalarinin fiyati 80 bin dolardan (160 bin TL) baslarken, yaygin olarak kullanilan 40 kisilik odalarin fiyati ise 200 ila 250 bin dolar (400-500 bin TL) arasinda degisiyor. Soma magdeninde çalisan 780 kisinin ihtiyaci için ise yaklasik 20 adet kaçis odasi bulunmasi gerekiyordu. Bunun isletmeye olan maliyeti ise 5 milyon dolar (10 milyon TL) civarinda bulunuyor.

SIRKETLER SUNDU KABUL GÖRMEDI

Kaçis odalari dünyadaki birçok ülkenin madencilikle ilgili olan yönetmeliklerine girmis durumda. Türkiye’nin de içinde bulundugu Pakistan ve Afganistan gibi ülkelerde kaçis odalarina yönelik bir düzenleme yok. Türkiye’ye kaçis odalari ithal eden sirketlerin yöneticilerinden aldigimiz bilgilere göre sirketler hazirladiklari projeleri ilgili kurumlara ve bakanliklara sundu. Türkiye’deki yaklasik 1000 maden ocagini kapsayan projede ithal kaçis odalari kullanilacakti. Ancak kaçis odalarin için hazirlanan projeler Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi arasinda kaldigi için projeler de askiya alindi. Öte yandan Türkiye’de kaçis odalarinin üretimi gerçeklesmiyor. Sirket yetkilileri bunun sebebi ise Türkiye’de yönetmelik olmamasindan dolayi maden ocagi isletmelerinden kaçis odasi talebi gelmemesi olarak yorumlaniyor.

1 TANE VARDI IDDIASI

SOMA Holding’in patronu Alp Gürkan, meydana gelen faciadan bir yil önce, Soma’daki maden ocaklarinda olasi bir kaza aninda 500 isçinin günlerce yeme-içme ihtiyacini saglayacak, nefes alabilecekleri ‘yasam odalari’ olusturduklarini iddia etmisti. Hatta, Soma’daki ocaklarda yaptiklarini, daha sonra satin aldigi Merzifon’daki ocaklarda yapacaklari yenilemelere örnek göstermisti. Elde edinilen bilgilere göre Soma’da sadece bir tane ‘kaçis veya yasam’ odasi kuruldugu bunun da yeterli olmadigi ifade ediliyor.

YASAM ODALARI

-30 günün üzerinde yasama sansi

-Kisi basi günlük 2 bin kalori yiyecek

-Kisi basi günlük 1 litre içme suyu

-Telefon baglantisi

-Oksijen deposu

-Klima

-Elektrik için batarya sistemi

-Karbondioksit temizleme filtreleri

-Ilk yardim çantalari

Soma’da isçi ücretleri

2.250 TL

En yüksek maasi alan basçavuslarin aylik ücreti

2.150 TL

Çavuslarin aylik maasi

1.900-2.000 TL

1. sinif ustalarin aylik ücreti

1.700-1.800 TL

2. sinif ustalarin aylik ücreti

1.500-1.600 TL

1. Yedek denilen usta yardimcilarinin maasi

1.300-1.400

Madane inen vasifsiz isçilerin aylik ücreti

DÜNYADA NASIL KULLANILIYOR?

ABD: 60 dakika içinde isçilere kurtarilma veya kaçis destegi verilmesini sart kosuyor. Bu da ABD Madencilik Bürosu’nun hazirladigi tüzükte belirtiliyor

Ingiltere: Karmasik düzenli büyük kömür madenleri için temiz hava ve acil yardim destekli korunma sahalari zorunlu olarak kabul ediliyor.

Avustralya: 2001 yili devreye aldigi düzenlemeyle, siginma, kisisel kurtarma ve kaçis istasyonlarinin sayisi ve konumu gibi sartlar kosuyor.

Güney Afrika: 300 metreden itibaren siginma odalarinin çogunda, hava, yiyecek ve ekipman gibi transferi saglayabilecek transfer kanallari var.

Japonya: 1994’te hayata geçirilen düzenlemeyle kaçis odalarinin çalisma alanlarina yakin olarak kurulmasi zorunlu hale getirilmistir.

Almanya: Maden ocaklarinda, çalisma alani ile temiz hava çikis noktasi arasi mesafenin yürüme ile 90 dakikadan fazla olmasi halinde kaçis odalarinin bulunmasi sart kosulmustur.

Çin: Kaçis odalarine yönelik herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Ancak üretici sirketlerin daha çok Çin’de olmasi kaçis odalarininn yayginlasmasini sagliyor.

————————————————-

Kaynak: GAZETEPORT, www.gazeteport.com.tr, Güncelleme: 15.5.2014

Dengê Kurdistan