HAK-PAR: Seyh Said hareketi hak ve özgürlüklerin korunmasi hareketidir
Seyh Said ve arkadaslarinin bundan 90 yil önce yaktiklari özgürlük mesalesi hala sönmüs degildir. Kürt halki özgürlesmeden, temel hak ve özgürlüklerine kavusmadan da özgürlük için mücadelesinden vaz geçmeyecektir.
Cumhuriyetin kurucu ana unsurlarindan olan Kürtler,1923 yilina dek (BMM) Büyük Millet Meclisinde, Osmanlida oldugu gibi, kendi kimlikleri ile anilmistir. Mustafa Kemal’in ‘Kürtlere yerel özerklik, otonomi ya da ona benzer bir sey verilecek’ sözüne itibar ettikleri için de, o günlerde, sessiz kalmislardi. Keza 1925’e dek Meclis’teki konusmalarinda, ülkenin çogulcu yapisini gözeterek ‘Türk, Kürt, Çerkez hepimiz Islam’in unsurlarini olusturuyoruz’ beyaninda bulunan Mustafa Kemal kisa bir müddet sonra vaatlerinden dönmüs ve Kürtlere verdigi sözü tutmayarak cumhuriyeti ‘Türk’ ve ‘Tek’ bir görünüme sokmaya yönelmistir.1925’ten sonra ‘Türkiye’de yasayan herkes Türk milletidir, herkes Türktür. Cumhuriyet’i Türkler kurdu’ diyerek Kürtleri ret ve inkara yönelmis; Türkiye’nin çogulcu yapisini teklestirme ve Türklestirme eylemlerine girmistir.
Bunun üzerine BMM’ deki Kürt parlamenterlerden Cibranli Halit Bey ve Kemal Feyzi bölgeye giderek yeni rejimin ‘irkçi-soven,tekçi ve Türkçü’ yönelimi konusunda halkin bir tutum takinmasina öncülük etmislerdir. ‘Azadi’ örgütünün de kurucularindan olan bu kisiler bölgede etkili bir nüfuza sahip olan Seyh Said Efendi ile iliski kurarak Osmanlidan beri var olan Kürt haklarinin gaspini önlemek için isbirligi önerisinde bulunmus, ardindan da Seyh Said Efendi ile tam bir mutabakata varmislardir.
Tarihe Seyh Sait ayaklanmasi olarak geçen ve 13 Subat 1925’te Palu’dan baslayarak Diyarbakir’da son bulmus olan bu halk hareketi, Seyh Said’in ayaklanmanin kontrolünü kaybetmesi ve teslim olmasi ile son bulmustur..
Buna karsin Istiklal mahkemesindeki göstermelik bir yargilama sonucunda Kemalist rejim Seyh Said ve 52 arkadasini Diyarbakir’da halka açik bir alanda çinar agacina asarak idam ettirmis, Seyh Said’in çok sayida taraftar ve sevenini hapse attirmis ve bir çok aileyi de sürgün etmistir.
Seyh Said hareketi, Ittihad Teraki ve Cumhuriyet yönetimi ile birlikte, Kürt kimliginin yasaklanmasi, Kürt özerkliginin ortadan kaldirilmasi, Kürtçe egitim veren kurumlarin ‘Tevhidi Tedrisat Yasasi’ ile ortadan kaldirilmasi uygulamalari ile Kürtleri yok sayan,inkar eden, Kürt halkina ihanet etmis olan anlayis ve zihniyete karsi, Kürtlere verilen sözlere bagli kalmayarak riyakarlik gösteren rejime karsi: Kürt hak ve özgürlüklerini korumak ve gelistirmek için verilen bir özgürlük hareketidir.
Seyh Said hareketi , Kürtlerin o güne dek var olan mesru haklarinin gasp edilmesi ve Kürt varliginin yok edilmesine karsi gelisen bir tepkidir.
Kürtler tarafindan Seyh Said öncülügünde 1925 yilinda rejime karsi gösterilen tepki, Kürtlerin ulusal ve demokratik haklarinin yeni Türk rejiminde de eskiden oldugu gibi sürdürülmesinin, korunmasinin ve güvence altina alinmasinin mesruiyetini içermektedir.
Bu gün hala basta Seyh Said olmak üzere Seyid Riza ve Bediuzaman Saidê Kurdi gibi Türk rejiminin gazabina ugramis ve Kürt özgürlük hareketi ile bütünlesmis olan kimi sahsiyetlerin mezarinin nerede oldugu belli degildir. Türkçü rejim ‘Türklügün Bekasi’ adina Kürt büyüklerini hem katletmis hem de mezarlarini gizlemistir.
Seyh Said hareketi, Kürt Hak ve Özgürlüklerin korunmasi hareketidir
Kürt halki 1925 te Seyh Saidin yaktigi özgürlük mesalesini hala indirmis degildir.
Seyh Said Kürt Özgürlük mücadelesinde yasiyor, yasayacak.
Kürt halki dedelerinin mezar yerini ziyaret etmek istiyor. Rejim tarafindan yerleri bilinen mezarlar, halka gösterilsin.
13 Subat 2015
Latif EPÖZDEMIR
Genel Baskan Yardimcisi
Dengê Kurdistan
