PYD’nin federasyon girisimi ve Esat’in tavri
Besar Esat, PYD’nin ‘Kuzey Suriye Federasyonu’ ilan etme girisimi hakkinda, ‘Bu iyi bir fikir degil’ demis Yine ‘Suriye federasyon için küçük bir ülke,’ demis.
PYD’nin düsündügü federasyonun ne olup olmadigi ise Kürt çevrelerinde tartisiliyor.
Malum, ben öteden beri Suriye için de federasyonu savunuyorum. Bana göre Suriye’de de çözüm federal ve demokratik bir sistem kurmaya bagli. Bu yapilabilirse, Suriye tam bir yikimin, dagilmanin esiginden dönebilir, barisa kavusabilir ve yaralarini sarar. Bu olmazsa Suriyeliler daha büyük acilar çekecekler demektir. Sonunda belki Esat’in veya bir baskasinin yönetebilecegi Suriye diye bir ülke de kalmaz.
Bunun olup olamayacagini görecegiz. Suriye gibi böylesine kanli bir iç savas yasayan, toplumun parçalanip kutuplastigi bir ülkede, iç savasin yol açtigi bunca aci ve yikintinin üstüne demokratik ve federal bir sistem kurmak elbet kolay degil. Ama çözüm ve baris da buna bagli. Suriye halki ancak büyük ve etkili dis güçlerin çabasi ve destegiyle bunu yapabilir.
Suriye yangininin vardigi boyut bir bakima tüm dünya bakimindan tehlike çanlarini çaldigi için dis güçler de isin içine girdiler ve bir süreden beri bir çözüm arayisi var. ABD ve Rusya’nin bu konuda attigi adimlar ve yeniden baslayan Cenevre görüsmeleri umut verici bir gelisme.
Besar Esat’in dediklerine gelince Arap bahari denen baskaldiri dalgasi Suriye’ye ulasip Sam yönetimi güç duruma düsünce, Esat, on yil önce kapi disari ettigi Salih Müslim gibi PKK yanlisi Kürtleri aradi ve PYD ile anlasti. Onlara Kürt bölgesinin denetimi ile birlikte silah ve para verdi. Onlardan istedigi ise Kürt bölgesinde Sam yönetimine karsi herhangi olumsuz bir çikisa, Kürtlerin Suriye muhalefetiyle birlesmesine engel olmakti.
PYD bu ise evet dedi ve bugüne kadar Sam hükümetiyle iliskiler bu çerçeve içinde yürüdü. PYD diger Kürt örgütlerini sindirdi, onlarin çalismalarini engelledi, zaman zaman onlara karsi siddet kullandi.
PYD denetledigi bölgelerde (Cizre, Kobani, Afrin) önce ‘kanton’ dedigi yönetimler olusturdu. Son günlerde ise tek yanli olarak ‘Kuzey Suriye Federasyonu’ dedigi bir yapi ilan etti.
Sam rejiminin, PYD ile isbirliginden yararlansa ve onun hizmetlerinden bir hayli memnun olsa da söz konusu kanton olusumlarindan, hele hele bu son ‘federasyon’ girisiminden memnun olmadigi açik. Sam rejiminin sözcüleri zaman zaman bunu dile getirdiler. Besar Esat’in son açiklamasi da son derece açik.
Esat ‘Federasyon girisimi iyi bir fikir degil’ diyor. Neden? Belli ki Bay Esat Kürtlerden hizmet ve sadakat bekliyor, ama onlara herhangi bir hak veya statü tanimaya açik degil. Yo, o böyle seyler düsünmüyor.
Ayrica, ‘Suriye federasyon için küçük bir ülke’ derken, insanlari aptal yerine koyuyor, Suriye’den çok daha küçük bir Isviçre ve Belçika’yi, hatta yani basindaki Irak’i aklina getirmiyor bile
Besbelli Kürtlerin Suriye’de de federal bir statü elde etmeleri, Esat’in gönlüne ve merhametine degil, onlarin mücadelesine baglidir.
Öte yandan PYD’nin federasyona yönelik son girisimi zamanlama bakimindan ne denli uygun ve içerik bakimindan ne denli inandirici?
Bu gerçekten bizim sözünü ettigimiz ve Kürt halkinin hakki olan türden bir federasyon olsa sorun yok. Ama PKK-PYD kesimi simdiye kadar bu türden tüm kavramlari dejenere ettikleri, içini bosalttiklari, bir gün dedikleri ertesi gün dediklerini tutmadigi için, simdi ansizin gündeme getirdikleri bu talep de Kürt kamuoyunda hakli olarak kuskuyla karsilaniyor, inandirici olmuyor.
Bir kere damdan düser gibi tek yanli ilan edilen federasyonun adi ilginç: ‘Kuzey Suriye Federasyonu ’ Neden? Eger söz konusu olan Suriye Kürtlerinin yogun biçimde yasadiklari kuzeyde kendi kendilerini yönetmeye uygun bir statü ise, adi pekâlâ ‘Kürdistan Federe Bölgesi’ olabilirdi, olmaliydi.
Ayrica federasyon talebi simdiden dile getirilse bile ‘ki bu bizce de gerekliydi ve ENKS içindeki öteki Kürt partileri de epeyce bir zamandan beri bunu dile getirmekteler- bu ancak Suriye sorununa bir bütün olarak çözüm bulunacak bir asamada, çözümün parçasi olarak hayata geçirilebilir.
Öte yandan, Kürtlerin bunu hayata geçirmeleri, en basta Suriye Kürt ulusal hareketi arasinda güçlü bir birlikle mümkündür. Oysa PYD bu birligi önemsemiyor, aksine öteki kesimlere uyguladigi baskilarla birligi engelliyor. Suriye Kürtlerinin Güney Kürdistan’da egitim görmüs 8-10 bin dolayindaki savasçisinin bölgeye geçip mücadeleye katilmasini engelliyor. Son Newroz kutlamalarindaki tavirlari bile bu olumsuz tutumun tipik bir göstergesi.
Tüm bu nedenlerle, PYD Suriye’nin Kürt bölgesinde yasayan halkimizin haklarina kavusmasi için gerçekten olumlu bir rol oynamak ve inandirici olmak istiyorsa buna uygun davranmali. Her seyden önce Sam rejiminin dümen suyunda gitmeyi birakip Kürt halkinin ulusal taleplerine uygun politikalar izlemeli. Suriye Kürt bölgesi için de adini koyarak federasyon istemeli. Diger Kürt örgütlerine baski yapmaktan, onlari engellemekten vezgeçip onlarla birlik politikasi izlemeli, bir ulusal cepheye evet demeli.
Suriye’de tarihi kosullar Kürdistan’in Suriye sinirlari içindeki parçasinda da özgürlük için olgunlasiyor. Bunu hayata geçirmek dogru politikalar izlemeye ve birlige baglidir.
28 Mart 2016
Kemal Burkay