Yumurtasini kaynatmak için, yan komsunun evini yakmayi göze alanlar

Harika, günesli sonbahar günlerinin, siz okuyucularima, saglikli, keyifli, tüm iç açici renkleriyle, güzellikler getirmesini diliyorum. Bugünkü makalemde, yasamin her döneminde, siyasal, sosyal, ailesel ortamlarda karsilastigimiz insan tiplerinden bir nebze söz edecegim. Bu kisiler, yumurtasini kaynatmak, pisirmek için, yan komsnun evini yakmayi göze alan narsist, bencil kisilerdir. Siz de bilirsiniz ki; Frekansi dogru olmayan bir radyo dogru ses çikarmaz. Içinde yasadigi toplumsal yapinin ayari tam olmayan içerisindeki insanlarin da ayralari bozuk hisirtili radyo gibi sesler çikarmasida kaçinilmazdir.

Ayari bozuk radyo hisirtisindan öteye geçmeyen ayarsiz kisiliklerin; elestiri ve özelestiri, kendileriyle yüzlesmeleri, dogruyu-yanlisi, egriyi-düzü algilamalari da eksik ve dengesizdir. Eminim siz sagduyulu okuyucularim bu ayarsizlarla bir sekilde, yasaminizin her hangi bir döneminde karsilasmissinizdir. Bu tip kisilere söylenecek, en uygun söz sanirim; „dinime küfür eden, müslüman olsa’ peki, yumurtasini pisirmek için yan komsunun evini yakmayi göze alan narsistler, saldirgan, öfkeli, kusurunu görmeyen kisiliklerde çogunlukla su özellikler dikkat çekicidir diyor uzmanlar.

Bu kisilikler, kusurunu, söylediklerinin yaptiklarinin sorumluluklarini alamaycak kadar korkak, eksik ve yetmezliklerini bastirmak için, çogunlukla karsisindaki insana karsi öfke duyarlar. Ya da elestirdigi kisi kendisi gibi olmadigi için, ne yapar eder saldirmak, elestirmek için, bir eksikligini bulup saldirmak için binbir oyuna basvururlar, böylece sorunu, eksikligini ve iç huzursuzlugunu gidermeye çalistiklarini sanirlar.

Birini elestirmenin adabini bilmeyen ayarsiz kisilikler, ayni zamanda, kendi gerçeklikleriyle yasamin gerçeklikleriyle yüzlesmeye yüzü olmayanlardir. Birine hakaret etmenin kendindeki zayifligin eksikligin farkinda olmayan, yaptiklarinin sorumlulugunu almayan, kisiligi gelismemis ergenler, toplumumuzda ne yazik ki çogunluktalar. Hepiniz bu duyguyu yasamissinizdir; biri seni elestiri yaptigi zaman canin sikiliyor, moralin bozuluyor, belki de çok öfkeleniyorsun. Peki seni gerçekte sinirlendiren sey karsi tarafin söyledikleri ya da yazdiklari mi? Ben farkli bir sey söylecegim.

Bu dünyada seni tek bir kisi sinirlendirebilir o da senden baskasi degildir, desem sinirlenmeyin. Ve bir gülümseme dudaklarinizda belirdiyse, sinirlenecek seyin sizi etkilemeyeceginin sinyalidir. Iç sesinizle dengeli haldeyseniz, ayarlariniz bozulmaz. Hisirti da çikarmaz. Ancak gülümsersiniz olup bitenler ve söylenenler karsisinda. Geri kalmis, toplumlarda, ayari bozuk radyo dalgalarinin olmasi da kaçinilmaz oldugunu bilirsiniz.

Hepimiz günlük hayatta belirli bir doz elestiriye maruz kaliyoruz. Bazi insanlar bu elestirileri umursamazken, bazilari bu elestiriler yüzünden kendi hayatini zindan edebiliyor. Eger siz de hayatini zindan edenlerdenseniz bu makale tam da sizin içindir.

Ilk basta dikkat etmen gereken sey elestiren kisinin senin için ne anlam ifade etitgidir. Düsün ki yolda yürüyorsun, yolda bir insanla çarpistin. Çok olagan normal bir çarpisma ve o insan sana dese ki; „sen çok aptal, kör, sakar, edepsiz insansin.’ Bunun üzerine „ya ben aptal miyim, sakar miyim acaba, neden bana böyle dedi,’ diye eve gidip düsünür müsün? Çogunuz bunu degerlendirmeye almayacagini düsünüyorum. Çünkü çarpistigin kisi seni tanimiyor.

Simdi günlük hayatimizda bunu uygulamamiz lazim. Ben söyle düsünüyorum. Herkesin merkezde oldugu bir daire vardir. Kisinin kendi benliginin merkezde oldugu. Sonra bir daire çizilir etrafina daha en yakin olduklari. Bir daire daha çizilir daha az yakin olduklari, bu daireler gitgide genisler ve samimiyet sevyesi ve seni tanima seviyesi gitgide azalir.

Bu elestiri aldigimiz zaman degerlendirme yaparken kullanabilecegimiz bir yöntem. Seni elestiern kisi bu dairelerin ne kadar yakininda? Ne kadar adil?

Seni ne kadar taniyor? Adeletli mi, duygusal reflekslerle mi hareket ediyor? O yüzden bizi elestiren kisiyi dagerlendirip, bu dairede konumlandirip söyledigini ona göre ciddiye almaliyiz.

Elestiriye maruz kaldigin zaman yaptigin en sik hatalardan bir tanesi de kisisellestirmek. Çevrende duydugun sana yönelik her elestiriyi çok dogru kabul edersen eger bununla bas etmen biraz zor olabilir. Bazen suna dikkat etmek lazim. Çevrendeki insanlar seni elestiriyorsa belki kiskandigi için, belki de sahip olmak isteyip de sende gördügü ama sahip olamadigi bir seyi gördügü için elestiriyor olabilir. O yüzden elestiriyi degerlendirirken bunu hesaba katmamiz çok önemli.

Birisi, baska birisi hakkinda küçümseyici, asagilayici konusuyorsa genelde kendinden bahsediyordur. Birisi seni elestirdigi zaman iki ihtimal vardir. Ya yaptigi elestiri dogrudur ya da yanlistir. Eger yanlissa zaten problem yok. Dogruysa da sunu aklina getirmek gerekiyor diyor uzmanlar; kimse senden mükemmel olmani beklemiyor. Herkes gibi sen de hata yapabilirsin ve sonrasinda hatayi kesfedip kendini gelistirirsin.

Elestiriye maruz kaldigin zaman uygulayabilecegin bir diger teknikse elestirini silahsizlandirma. Diyelim ki birisi seni elestiriyor dediki sana: „ … sen ise yaramaz bir insanin tekisin….’simdi ben de ona karsilik „Asil sen kendine bak, sen ne biçim insansin… ‘ dedigim anda savunmaya geçmis oluyorum. Savunmaya geçtigim anda ortada gerçek bir iletisim kalmiyor. Sadece sirayla bir o beni suçluyor bir ben onu suçluyorum ve bu durum aslinda orada hiçbir neticeye varmadan, sonuçlanmadan bitiyor.

Eger ki, ciddiye alinmayacak bozuk radyo dalgalari sevyesindeyse, sonrasinda sunu düsünmek iyi gelecektir. Aslinda hayatinda çok da yer kaplamayan bir insan, bu tür bencil insanlar hayatinin neredeyse birkaç gününü çalmis oluyor.

Insanlarin yapabildigi en kolay sey bir baskasini elestirmektir. Elestiri yapanin kim olduguna bakmak en saglikli bakis açisidir. Mevlana’nin dedigi gibi, ‘ bir lafa bakarim laf mi diye bir de söyleyene bakarim adami mi diye”. Yapici mi yikici bir elestiri mi yapiyor. Yapici elestiriyi dikkate alir saglikli düsünen, ama üzüm yemek degil bagciyi dövmekse amaç ondan uzak kalmak en xerlisidir.

Çünkü, kendi içinde kendisiyle barisik degilse. Kendi öfkesini karsidaki insandan çikarmaya çalisan kötü niyetliyse. Elestiren kisinin kisiligine bakmak. Sabirli ve sefkatli davranma hangi elestiri olursa olsun insana kazandirir. Yumurtasini kaynatmak için, pisirmek için, yan komsunun evini yakmayi göze alan narsist insanlardansa kulak asmamaktir.

Saglikli, renkli ve güzelikle kalin degerli okuyucularim.

18.10.2021

Necla Çamlibel