Ebdulhekim Besar: ‘Suriyê 4 federe bölge haline gelecek’

Bati Kürdistan’ in hiçbir sehri kurtarilmis degil. Suriye hükümeti tüm sehirlerde var.

Röportaj: Hêvîdar Ehmed

Suriye Kürt Demokrat Partisi (El-Partî) Baskani ve Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) Disiliskiler Sorumlusu Dr. Ebdilhekim Besar, Bati Kürdistan’ daki durum, Hewler Anlasmasi sonrasi ENKS ile PYD arasindaki iliskiler, Türkiye’nin Suriye Kürtlerinin haklari konusundaki tavri, kardes kavgasi tehlikesi ve Bati Kürdistan’da Kürtlerle Araplar arasindaki savas (kavga) ile ilgili görüslerini aktariyor.

– Gerçekten de su anda Bati Kürdistan’in hangi sehri özgürlestirildi?

– Bati Kürdistan’in hiçbir sehri kurtarilmadi. Suriye Hükümeti tüm sehirlerde var.
‘Bati Kürdistan’daki hiçbir Kürt bölgesi kurtarilmis degil’

-Ancak medyada Kobanê, Efrîn, Dêrîk ve Amûdê kentlerinin kurtarildigindan söz ediliyor?

– Kurtarilmis olmanin kimi özellikleri var. Bir sehir kurtarilmissa eger, Suriye hükümetinin yeniden oraya girmesi mümkün olmamali. Su anda, kurtarildigi söylenen sehirler de dahil olmak üzere, tüm Kürt kentlerinde Suriye güvenlik güçleri var. Halki öldüren güçler Kürt kentlerinde bulunuyor. Dogrudur, var olan bir gücün bayragi [PYD kastediliyor] Suriye hükümetine ait kimi binalara çekilmis durumda, ancak Suriye hükümeti istedigi an onlari uzaklastirabilir. Su anda da Suriye hükümeti her gün, herhangi bir sorun yasamadan o binalara gidiyor, gerek duydugu seyleri götürüyor ve geri dönüyor. Bu nedenle de diyoruz ki, Bati Kürdistan’daki hiçbir Kürt bölgesi kurtarilmis degil.

– Yani, sözünü ettiginiz Kürt tarafinin görevi yalnizca Suriye hükümetine ait binalarin korunmasi mi?

– Resmi hükümet binalari kurtarilmis degil, hükümet istedigi an resmi binalara girebiliyor. Su anda, o Kürt tarafinin hareketleri [PYD kastediliyor] nedeniyle Kürt halkinin mücadelesi olumsuz etkileniyor, zira bu tavirlar Kürt güçlerinin Suriye hükümetine yardim ettigi düsüncesinin yerlesmesine neden oluyor. Suriye hükümetinin, hiçbir çatisma yasanmadan kimi bölgeleri bir Kürt tarafinin egemenligine birakmasi Kürtler açisindan oldukça kötü bir durum. Suriye halki, özellikle de devrim mücadelesi içinde olanlar Kürt halkina düsman oluyor.

– Resmi kurum ve kuruluslardaki hizmetler eskisi gibi devam ediyor mu?

– Tüm memurlar eskisi gibi görevlerine devam ediyor, hiçbir sorun yok. Yalnizca o resmi binalara PYD bayragi çekilmis durumda, baska herhangi bir degisiklik yok.

– O memurlarin maaslarini kim veriyor?

– Su ana kadar da Suriye hükümeti veriyor.

‘Kürt güçleri, özellikle de PYD savasla (güç kullanarak) hiçbir yeri ele geçirmis degil’

– Suriye hükümetinin, geri çekildigi her sehir ya da resmi kurumla ilgili olarak öncelikle PYD’yi bilgilendirdigi söyleniyor. Suriye hükümetinin bu sehirleri PYD’nin kontrolüne biraktigiyla iligili bir belgeniz var mi?

– Herhangi bir belgemiz yok, ancak pratik bunu gösteriyor. Kürt güçleri, özellikle de PYD savasla (güç kullanarak) hiçbir yeri ele geçirmis degil. Hükümetin çekildigi her yere aninda PYD güçleri yerlesiyor.

– Neden siz ENKS olarak resmi binalara yerlesmiyorsunuz?

– Gitmemize izin verilmiyor. Suriye hükümeti aninda silahli güç kullanarak bu binalari bizden geri aliyor.

– 2 bin PKK gerillasinin Bati Kürdistan’ a geldigi söyleniyor, dogru mu?

– Sayilarinin ne kadar oldugunu bilmiyorum, ama PKK’nin silahli güçleri var. Su anda da silahli güçlerini Suriye ile Kürdistan Bölgesi sinirina toplamis durumdalar. PYD de, Kürdistan Bölgesi’inden tek bir silahli kisinin Bati Kürdistan’ a geçmesine izin vermeyecegini söylüyor.

– Güçlerini nerede toplamis durumda?

– Daha önce Suriye ordusunun kontrolündeki sinirdaki bes kontrol noktasi su anda PKK’ ye birakilmis durumda. Kürdistan bölgesi sinirina yakin köylerde güçleri var, gezici merkezleri de mevcut

– Yani, Kürt kentlerinin korunmasi için Kürdistan bölgesinden giden her gücün geçisini engelliyorlar?

– Evet, kesinlikle kabul etmiyoruz diyorlar ve karsilarina dikiliyorlar.

– Suriye’ de PYD disinda herhangi bir Kürt partisinin silahi var mi?

– Hayir, yalnizca PYD’nin silahi var.

– ENKS 15’in üzerindeKürt partisinden olusuyor,PYD ise tek parti. Kürt kentlerinin yönetilmesinde yüzde 50, yüzde 50 oranina nasil razi oldunuz?

– El-Partî ve ENKS olarak birçok amacimiz var. Hewlêr Anlasmasi’ndaki uzlasma dogrultusunda, amaçlarimiza ulasmak için PYD’ye birçok olanak saglamak istedik. Birincisi: Kardes kavgasinin önüne geçmek. Ikincisi: PYD’yi Esad rejiminden uzaklastirmak. Üçüncüsü: PYD’nin Kürt halkinin hizmetinde olmasi. Bu üç maddeden dolayi birçok seyi kabul ettik.

– Bunlar pratikte de uygulandilar mi?

– Hayir, su ana kadar uygulanmadilar. Dogrudur, siyasi anlamda kabul edildiler ancak uygulamada sorun hala devam ediyor ve sorunun kaynagi PYD’dir, hala durumlarini koruyorlar, degismediler. Su ana kadar da hala biz bagimsiziz ve kimseden talimat almiyoruz diyorlar.

‘PYD pratikte Hewlêr anlasmasinin gereklerini yerine getirmiyor’

– Eger öyleyse, size göre PYD Hewlêr anlasmasinin önünde ayakbagi olusturmuyor mu?

– ENKS ve PYD’nin verdikleri her karar kendilerini baglar deniyor. Ancak gerçekte öyle degil. Hewlêr anlasmasindan önce PYD Esad rejiminin yikilmasindan yana degildi. Su anda ortak yürüyüsler yapilmasi karari alindi ve bu çok olumlu bir adim, ancak silah yönünden sorun yaratiyor.

– Ancak PYD su anda bölgenin korunmasi için kontrol noktalari olusturmus durumda, bu olumlu bir adim degil mi?

– Dogrudur, silah meselesi tümüyle PYD’nin elinde. Sehirler ve çevrelerinde de PYD ile Suriye hükümetinin müfrezeleri birbirlerine yakin durumdalar, hükümet de tepki vermiyor. Ancak bizim müfreze olusturmamiz halinde Suriye hükümeti bize saldirir.

‘Suriye’ye gidersem, Suriye rejimi beni öldürür’

– Su anki durumda Bati Kürdistan’in durumu oldukça hassas, ancak siz Güney Kürdistan’dasiniz, neden?

– El-Partî Merkez Komitesi üyelerinin çogunlugu Suriye’de. PYD önderleri istedikleri an Suriye disina çikabiliyor, kongrelere katilabiliyorlar, ancak biz Suriye’ye gidemiyoruz, ben de oraya gitmek ve çalismalarimi orada sürdürmek istiyorum, ancak simdi gidersem Suriye rejimi beni öldürür. Su anda Kürt toplumu PYD’den fazlasiyla rahatsiz ve böyle devam ederse, ciddi bir tehdit olusur, zira Kürtler, kendilerini korumak için Özgür Suriye Ordusu’na siginiyorlar. Halk, her gün PYD tarafindan onurunun kirilmasini kabul etmiyor. Gelinleri evlerinden alinip götürülen aileler var. Halki yargiliyorlar, halk bunu kabul etmiyor ve kendini korumak zorunda kaliyor. Bölge gençleri bizimle iliski kuruyor ve bu sorunun halledilmemesi durumunda Özgür Ordu’ya katilacaklarini söylüyorlar.

– Bölge’de egitilen askerler Bati Kürdistan’a döndüler mi? Neredeler?

– Biz kardes kavgasina karsiyiz. Burada egitilen askerler Kürttür ve Esat rejiminden kaçtilar. Görevleri kardes kavgasi degil. Bati Kürdistan’a döndüklerinde, elektrik santralleri, resmi binalar ve petrol bölgeleri gibi stratejik yerleri korumalari mümkün olabilir.

– Bu güç ne zaman Bati Kürdistan’a dönecek?

– Esat rejimi devrildikten sonra.

– PYD bu gücün dönmesini kabul ediyor mu?

– Anlasmamiz var ve bu anlasmaya göre silahli güçlerimiz bir arada olmak durumunda, zira Hewlêr anlasmasina göre güvenlik isleri ortaklasa yürütülmeli. Sözünü ettigimiz güvenlik isleri, silahli ve silahsiz olanlari kapsiyor.

– Hewlêr anlasmasina göre, medya araciligiyla birbirlerinize suçlama yöneltmemeniz gerekiyor, ancak siz Türk gazeteleri araciligiyla PYD’e suçlamalar yönelttiniz, neden?

– Ben suçlamada bulunmadim, ancak var olan gerçekleri dile getirdim. Hiçbir sehrin kurtarilmadigini ve Arap asiretlerinin hükümete ait resmi binalarin PYD’ye teslim edilme yöntemlerini kabul etmediklerini söyledim. Bir süreden beri Suriye hükümeti 3 bin 500 parça silahi Bati Kürdistan’da bulunan Arap yerlesimcilere dagitmis durumda ve bunlarin PYD’nin hareketlerini onaylamadiklari söyleniyor. Bu da karsimiza çikan sorunlardan biri. Bu, Kürtlerin kendi aralarindaki savasin yani sira Kürtlerle Araplar arasinda bir savasa yol açar. Bu nedenle de PYD’den sorumlu davranmasini, hareketlerini degistirmesini ve artik siddet kullanmaktan vazgeçmesini rica ediyoruz. Hükümet güçleri PYD üyelerini öldürüyor, bir tek kelime söyleyemiyorlar, su ana kadar iki-üç PYD üyesi Suriye Hükümeti tarafindan öldürüldü. Ancak bir tek Kürt PYD’ye ‘yanlis yapiyorsunuz’ dediginde, ona saldiriyorlar. Ancak Suriye hükümeti karsisinda sessizler.

– Bir kadronuzun, birkaç gün önce Efrin’de bir PYD üyesini öldürdügü söyleniyor, nedeni neydi?

– Hayir, öyle degil, bizim kadromuz oldugunu belgelesinler. Ancak elimizde, PYD’nin Politbüro üyemiz Nesreddin Berhik’i öldürdügünü ispatlayan yüz belge var. Ancak Bati Kürdistan’a kardes kavgasi baslamasin diye hiçbir sey yapmadik. Ancak bir süre önce PYD yanlisi bir genç Efrin’de öldürüldügünde, ki kim tarafindan öldürüldügünü bilmiyoruz, dostumuz olan bir aileyi suçladilar ve ailenin 4 üyesini öldürdüler.

– Su anda gerçekten de PYD Bati Kürdistan’da birinci (en güçlü) parti mi, yoksa bu durum onlarin silahli güce sahip olmalarina bagli mi?

– PYD silah birakirsa, dördüncü, besinci parti bile degil.

– El Perti olarak siz Bati Kürdistan’da kaçinci siradasiniz?

– Seçimler yapilirsa bizim kaçinci parti oldugumuz ortaya çikar.

– Siz Bati Kürdistan’da çözümü nasil görüyorsunuz?

– Esat rejimi gidicidir. Esad savasiyor, Suriye’de Alevilerin temsilcisi olma iddiasiyla savasiyor ve Suriye’de bir mezhep savasi ortaya çikarsa bu savas yalniz Suriye’yi degil, Lübnan, Irak ve Türkiye’yi de etkileyebilir.

– Kürtler nasil bu savastan kendilerini koruyabilir?

– Eger PYD’li kardeslerimiz Hewlêr anlasmasina bagli kalirlar ve sorun çikarmazlarsa, birlikte Suriye’deki Kürt topraklarini koruyabiliriz.

– Esat rejiminin düsmesine ne kadar süre kaldi?

– Belli degil.

‘Türkiye’nin öyle kolayca Bati Kürdistan topraklarina girebilecegine inanmiyorum’

– Türkiye Hükümeti, Suriye’deki Kürtlerin haklarina karsi olmadigini, ancak PKK’nin bu bölgeyi kontrol etmesine ve PYD adiyla bölgede ikinci bir Kürt federal bölgesi kurulmasina izin vermeyecegini, böyle bir durumda müdahale edecegini söylüyor. Türkiye Bati Kürdistan’a girebilir mi?

– Öyle kolayca Bati Kürdistan topraklarina girebileceklerine inanmiyorum. Biz, Türkiye’nin bu yönde her adimina karsiyiz. Ancak PYD’nin sorumlu davranacagini umuyoruz, zira ne Türkiye ne de diger devletler onlarin Bati Kürdistan’a el koymalarini kabul etmezler. Kürtlerin çikarlari parti çikarlarindan önce gelmeli. Hewlêr anlasmasinda da, parti bayraklari degil yalnizca Kürdistan ve Suriye devrimi bayraklarinin dalgalandirilmasi karar altina alindi. PYD zaten Suriye devrimi bayragini kabul etmiyor ve Kürdistan bayragi olarak da onlarin özel bir bayraklari var, ayni zamanda kendi parti bayraklarini kullaniyorlar.

– Suriye’ de yayinlanan Vatan gazetesi, Kürdistan Bölge Baskani Mesut Barzani’nin Besar Esat’a bir mektup gönderdigini yazdi. Böyle bir mektup yazildigi konusunda bir bilginiz var mi?

– Baskan Barzani’nin Besar Esat’a mektup yazdigini sanmiyorum. Suriye’nin içislerine karisiyorsunuz, gibi bir suçlamaya cevap vermis olabilir. Ancak resmi bir mektup yolladigini hiç sanmiyorum.

‘Su anda ENS ile iliskilerimiz çok iyidir’

– Ebdilbasit Seyda’nin Suriye Ulusal Konseyi (ENS) baskani olmasinin ardindna, ki kendisi de Kürttür, ENS’ nin Kürt sorunu konusundaki tavri nasildir?

– ENS’nin görüsleri degisiyor ve olumluya dogru dönüyor. Bunun iki nedeni var. Birincisi: Bizim bir güç oldugumuzu ve bir etkimiz oldugunu biliyorlar. Ikincisi: Ebdilbasit Seyda bir politikaci olarak meseleleri iyi okuyor ve anliyor, Burhan Halyun gibi degil, ki kendisi politikaci degildi. Su anda ENS ile ilkiskilerimiz Çok iyidir. Yakin bir dönemde Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret etmeleri ve kendileriyle görüsme yapmamiz karar altina alindi.

– Besar Esat rejiminin devrilmesi sonrasi ile ilgili görüsünüz nedir? Kürtlerin talebi nedir, federalizm mi, otonomi mi?

– Su anda birçok sey söz konusu. Birincisi: Esat rejimi nasil yikilacak, mezhep çatismasi ortaya çikacak mi? Hewlêr anlasmasinda da söyledik, Esat rejiminin devrilmesinden sonra Suriye’de merkezi olmayan bir sistem kurulmali. Ben Suriye’nin 4 federal bölgeye ayrilacagini tahmin ediyorum.

– ENKS olarak, Kürdistan Bölgesi’nde sizi destekleyen hangi siyasi güç var?

– Yalnizca Kürdistan Bölgesi Baskani bizi destekliyor ve tüm taraflara ayni anlayisla yaklasiyor. Kürdistan Bölgesi Baskani, saat saat Bati Kürdistan’da neler oldugunu, durumun nasil oldugunu bilmek istiyor. Su anda Bati Kürdistan’in durumu nedeniyle Baskan Barzani rahat uyuyamiyor, durumun ne yönde gelistigini bilmek istiyor, Suriye Kürdistani’nin haklarina kavusmasini istiyor.

– ENKS olarak Amerika, Britanya ve batili devletlerle iliskileriniz var mi?

– Evet, güçlü bir iliskimiz var. Su anda Fransa ile iliskilerimiz var ve onlar da Kürtlerin haklarini elde etmelerinden yanalar, federasyonun Kürtlerin haklari oldugunu söylüyorlar, ancak henüz bunu ilan etmemizden yana degiller. Amerika da, Araplarin hosuna gitmedigi için, federasyondan söz etmemizi istemiyor, simdilik Araplarla dost olmamizi, iliskiler gelistikçe federasyon içerikli taleplerde bulunmamizi tavsiye ediyor. Britanya’nin tavri açik degil, ancak Kürtlerin haklarindan yana olduklarini söylüyorlar.

– Türkiye ile iliskiniz var mi?

– Evet, iki kez Disisleri Bakan Yardimcisi ile toplanti yaptik. Görüslerimiz farkliydi. Türkiye’ye göre, Suriye’deki Kürt sorunu da Türkiye Kürdistani’ndaki gibi çözülmeli. Belediye baskani, parlamenter ve bakan olma hakkiniz olmali, dediler. Biz de, Kürtlerin haklarinin yeni Suriye anayasasinda yer almasi gerektigini söyledik. Türkiye hükümetine, deneyimimizin Kürdistan Bölgesi gibi olacagini, Suriye Kürtleriyle iliskilerinin iyi olmasinin kendilerinin de çikarina olacagini söyledik.

– Iran’la iliskiniz var mi?

– Biz Iran’i, Esat rejiminin bir parçasi kabul ediyoruz ve Iran ile bir iliski ve görüsmemiz olmadi.

————————————————————-
Kaynak: Rudaw (Kürtçe haftalik gazete)
Türkçeye çeviren: Sedat Karakas

Dengê Kurdistan