Enfal Dosyasi-12; Parçalanmis Barzani Aileleri

Enfal Dosyasi ‘ 12

Kürdistan Parlamentosu aldigi bir kararla 14 Nisan’i Enfal günü olarak ilan etti. Her yil 14 Nisan’da yapilan etkinliklerle, tarihin sahit oldugu en kanli soykirimlardan biri olan Enfal aniliyor.

Dema Nû-Hewlêr olarak, Kuzeyli Kürtlerin Enfal konusunda daha fazla bilgi sahibi olmalari için, 2006 tarihinden bu yana degisik zamanlarda Enfal ile ilgili yaptigimiz haberler Dema Nû gazetesi ile Dengê Kurdistan sitesinde yer aldi.

Bu yil Enfal’in 24. yildönümü. Bu vesile ile Güney’de degisik etkinlikler yapiliyor. Biz de Kuzeyli Kürtlerin hafizasini tazelemek amaciyla, yaptigimiz haberlerden bir demeti yeniden sunuyoruz.

Faydali olmasi temennisi ile…

Dema Nû-Hewlêr

Enfal Dosyasi-12
Parçalanmis Barzani Aileleri

Enfal ve paçalanmis ailelere iliskin konuya deevam edelim.

Feyli Kürtlerin Enfal edilmesinden sonra, sira Osmanli ve Irak iktidarlarina boyun egmeyen ve sürekli direnis halinde olan Barzan bölgesi ve Barzanilere gelmisti.

1975 yilinda, Iran ve Irak’in Cezayir Anlasmasi’nin imzalamasinin ardindan, Güney Kürdistan’da silahli mücadelenin sona erdirilmesi, pesmergelerin ve otonom Kürt bölgesinde yasayan yüzbinlerce Kürdün Iran’a geçmesinden sonra, BAAS partisi insanlik disi planlarini uygulamaya basladi. Barzan Bölgesinde bulunan 150 köy zorla bosaltildi, köy sakinleri askeri araçlara bindirilerek, Güney Irak’daki Divaniye çöllerine sürüldüler.

Çöl iklimine alisik olmayan, saglik ve benzeri hizmetlerden de yoksun birakilan Barzaniler arasinda salgin hastaliklar bas gösterdi. Öyle ki Barzaniler, Divaniye çöllerinde bulunduklari dönemde hemen her gün 10 kisiyi hastaliklara kurban verdiler. Herir’den Divaniye’ye sürülen Barzaniler arasinda 1978 dogumlu kimse yoktu. Çünkü 1978 yilinda dünyaya gelen bebelerin hepsi, hastalik ve kötü kosullar nedeniyle yasamlarini yitirmislerdi.

BAAS rejimi Barzanileri biraraya toplayip kontrol altinda tutmak amaciyla Güney Irak ve Kürdistan’da kamplar insa ederek, Barzanilerin hemen hepsini burada topladi. Barzaniler Güney Kürdistan’da insa edilen Qustepe (Qustepe’de iki toplama kampi vardi), Herir, Behirke ve Diyana’daki kamplarda biraraya getirildiler. Kamplarda toplanan Barzaniler, üretimden, köylerinden bag, bahçe ve tarlalarindan uzak, askerlerin ve istihbarat örgütlerinin kontrolünde, esaret altinda yasama mahkum edildiler.

4 ve 5 nolu dosyalarimizda daha kisa ve öz olarak anlattigimiz gibi, BAAS rejimi yukarida adi geçen toplama kamplarina yaptigi birkaç asamali saldirilar sonucu 7-85 yas arasi 8 bin Barzani erkegini Güney Irak çöllerine zorla sürdü ve daha sonra guruplar halinde katletti.

BAAS rejimi, Barzani kadinlari essiz, babasiz ve erkek evlatsiz birakmakla kalmadi, Qustepe kampinda bulunan kadinlari askeri araçlara bindirerek mayinlarla kapli Irak-Iran, Irak-Türkiye sinirina götürüp birakti. Günlerce aç ve susuz kalan Barzani kadinlarinin bir bölümü siniri geçmeyi basardilar. Bir bölümü ise bin bir mesakat sonucu yeniden Qustepe kampina döndü.

Sükrüye Resul, adi geçen makalesinde sinira götürülüp birakilan hamile bir kadinin sürekli ‘teslim olmayacagim, çocugumun düsmesini de istemiyorum’ dedigini yaziyor.

Tek basina kalan Barzani kadinlarinin, parçalanmis ailelerinden geri kalan evlatlarinin yasamasi için verdikleri mücadele, gösterdikleri çabalar, masal anlaticilarini, tiyatro ve film senaryosu yazarlarini bekliyor.

Parçalanmis Barzani aileleri arasinda bir arastirma yapan Dr. Resul’un tespitleri kisaca söyle:
– Enfal edilen 8 bin Barzani Erkegi arasinda ‘Çiçegi burnunda damatlar’ vardi;
– Nikah kiyan ama dügün yapmayan gençler vardi, kizlarin gözü yollarda, eslerinin, nisanlilarinin dönüsünü bekliyorlar;
– Gece gerdege giren, sabahinda toplanip Güney’e sürgüne gönderilen gençler vardi;
– Geri kalan genç kadinlarin büyük bir bölümü hamile idi,
– Enfal kurbani ailerinin büyük bir bölümünün, en az 6 çocugu vardi.

Parçalanmis ailelerin reisi duruma gelen Barzani kadinlarinin su feryadi gerçegi özlü bir biçimde ortaya koyuyor: ‘Biz bu bebelerle ne yapalim?, Barzan’nin tanrisi nerede? Devlet hiç bir isimizi yapmiyor, bize ‘belge getirin’ diyor, biz belgeleri nereden getirelim?’

Dr. Sükrüye Resul, makalesinde, Enfal kurbani Barzaniler üzerine söylenmis agitlari derlemek amaciyla 1992 yilinda Kürdistan’a gelen Christiana adli bir ingiliz kadiniyla Qustepe’ye gittiklerini, kadini Birlesmis Milletler temsilcisi sanan Barzani kadinlarinin, es, baba ve evlatlarinin kimliklerini Ingiliz’e göstererek, ‘neredeler’ diye sorduklarini anlatiyor.

1991 yilinda Qustepe’yi ziyaret eden Irakli Arap yazar Kenan Mekye’nin yazdiklarini aktaran Dr. Resul, yazarin, ‘Qustepeye gittigimde ellerinde baba, ogul, amca ve dayilarinin resmi olan kadinlari gördügümde, Irak’ta dünyaya geldigimden utandim’ dedigini yaziyor.

Kenan Mekye’nin yazdiklari, parçalanmis ailelerinin basina geçmek zorunda kalan Barzani kadinlarinin içinde bulundugu durumu kisa ve özlü olarak ortaya koyuyor:
Istihbarat ve askeri güçlerin etrafini çevirdigi kamplarda yasamak, su ve elektrik gibi hizmetlerden yoksun kalmak, genç kiz ve kadinlarin tecavüze ugramasi, gece yarisi operasyonlarindan korkup sinmek, her firsatta hakaret görmek.

Dr. Sükrüye Resul Ingiliz kadinla birlikte kendisinin de agitlari kaydettigini belirtiyor ve makalesinde derledigi birkaç agita yer veriyor.

Biz, Kürtçe bilmeyenlerin anlayamamasinin getirdigi eksikligi kabul ederek, Türkçe’ye çevirinin özü bozacagi için agitlari oldugu gibi vermeyi tercih ettik.

Bir kisim agitlar söyle:
Talan e, talan e talan e mezin û maqulane,
Li Barzaniyan talan e,
Suwarî zelan kirin, xurbetî bo me çêkirin,
Wey xerîbî, wey yexsîrî, ez nemînin bo Barzaniyan.

Eyalê mîn eyalekî hurd e dayka te nemînit,
Bo bejna bilind,
Bo çavê belek,
Çi jinî nîne derkê lê hatiye pêvedan,
Daye korê.. day
Agrî ber bûye cerg mîlaka.

Kadinlar, yaktiklari agitlarda, hapishane kapilarinin açilmasini, es, baba ve evlatlarinin serbest birakilmasini; Saddam Hüseyin’in tutuklu Barzanileri birakmasini; büyük devletlerden, bir yol bulup erkeklerinin serbest kalmasini saglamasini; Mesud Barzani’nin dertlerine çare olmasini, gelip sandiklarini açmasini, kirmizi pusuyi (*) çikartip intikam almasini telep ediyorlar.

(*): Cemedanî Sor: Barzani erkeklerin bagladiklari kirmizi renkli pusu, adeta

Dengê Kurdistan