B. Şîlan

28ê asma gucîge de, ede paytextê Almanya Berlîn de bi nameyê „Rewşa Ziwanê Kirmancî“ (Zazakî/Kirdkî/Dimilkî) konferansê ame amadekerdene. Amedekerdoxê Konferansî Înstîtutê Ziwan û Kulturê Kirmancî (Zaza) bî.

Konferansî, salonê Werksttatt der Kulturen de, saete 14.30 de bi qeseykerdişê serekê Înstîtutî Hesen Çîmenî dest pêkerd. H. Çîmenî, rakerdi‚ de meymanî silam kerdî û bi kilmekîye ramitişê karî ser o agahdarîye dê. Nê qeseykerdişsî ra dime goreyê rojeve, temayî ameyî pêşnîyazkerdene. Temayê ke konferans de ser o ame qeseykerdene nê bî:

1. Muhimîya ziwanî û sexsîyetê merdimî ser o têsîrê xo.

Amadekerdoxê na tema, nustox/nivîskar û mamosta Lerzan Jandil, Moderator kî nivîskar Çeko bî.

L. Jandilî, qiseykerdişê xo de ziwan çik o, se êno meydan, doman ey çitur misneo; avêşîyayîşê kesîya merdimî de rolê ziwanê dayîke û bi nê ziwanî wendi‚ û nustisî çik o; nê persanan ser o vinet. Bi ziwanê dayîkê wendi‚ û nuştiş qey muhim o, kesê ke wazenê ke ziwanê miletê vîndî kerê, qey qedexekerdişê ziwanî ra dest pêkenê; na babete kî sey (jê) temayêda bingehîye hete amadekerdoxî ra amê îfadekerdene.

2. Nasname û Kulturê Kirmancan.

Na tema, hetê nivîskar û serekê redaksîyonê kovara Vateyî Malmîsanijîra amê amadekerdene. Moderator kî Dr. Şükrü Güler bî.

Malmîsanij, qiseykerdişê xo de giranîyê dê nasnameyî, bi vatênêda bîne xonamekerdişî. Ey vateyê xo da eşkerakerdene ke kurdê ke kirmanckî qesey kenê, cîya cîya mintiqayan de xo ra „kirmanc“, „kird“, „dimilî“ û „zaza“ vanê. Amadekerdox, yew bî yew nê terman ser o vinet û mîsalê tarîxî û rojaneyî dayî.

3. Xoverdayîşê Kurdan de Rolê Kirmancan.

Na babete ki hetê nivîskar Munzur Çemî ra amê pêşnîyazkerdene û moderatorîye kî têpîya Dr. Sükrü Gülerî kerde.

Munzur Çemî, qeseykerdişê xo de bi kilmekîyê, seserra 20î de, xoverdayişê kurdan ê bakurê Kurdîstanî ser o vinet; bi nimûneyan ard verê çiman ke, seserra 20î de kurdê ke kirmanckî qesey kenê, xoverdayîşanê neteweyîyan de aktîf rol girewto. Lehça, dîn ya kî mezheb çi beno bibo, welatparêrazan ferq mîyan nêkerdo, dest do yewbînî û karê azadîye pîya ramito.

4. Ziwan û Kulturê Kirmancan.

Pêşnîyazkerdoxê na temaya aktuêle kî nivîskar û mamosta J. Îhsan Espar bî. J.Î. Espar nunerê redaksîyonê kovara Vateyî yo. No qisim de moderator Çeko bî.

Î. Espar, temaya xo de ziwan de muhimîya standardîzekerdişî ser o vinet û na çerçewa de kirmanckî ra nimûneyî dayî. Amedekerdoxî no mîyan de hem hetê prensibî ra hem kî hetê pratîkî ra derbarê kar û gureyê grûba Vateyî de agahdarîye dê, cîya cîya hetan ra û bi îstatîstîkan Vate da naskerdene.

Ziwanê Konferansî, kirmanckî û almankî bî. Bi vatenêda bîne amadekerdoxan kirmanckî qesey kerd, pers û hurênayi‚ (dîskusyon) hama hama ke pêro kirrmanckî bî. Labelê hem qesayê amadekerdoxan hem ki pers û cewabî bi kilmekîye almankî kî vajîyayî. Karê çarnayîşî/tadayîsî kî hetê Hüseyin Kulu û Dr. Gülerî ra ame kerdene.

Derbarê nê Konferansî de nuxtaya tewr muhim a ke merdim ser o vinderone na wa: Raya virêna ke na çerçewa de konferansê bi kirmanckî êno amadekerdene. Bêgûman Konferans serkewte qedîya.

Konferansî ra dime şan dê, hetê Instîtutî ra şênayîyê amê amdekerdene.