Bir siyasi kaçak
Murat Belge
Geçenlerde ilginç bir olay oldu, ama görebildigim kadariyla bizim burada, medyada, fazla yanki bulmadi. Sudan’in diktatöründen bahsediyorum: Ömer el- Besir. Güney Afrika’da az daha tutuklaniyordu.
Ömer el- Besir subaydi Sudan ordusunda. Sikintidan bir türlü kurtulamayan Afrika ülkelerinden biri olan Sudan’da 1989’da bir darbe yaparak iktidari ele geçirmisti. O zamandan beri de bu iktidari birakmadi. 1993’ten beri geri kalan tek partinin basinda ve Sudan’in tek adami.
Cumhurbaskani’miz Tayyip Erdogan darbelerden ve darbecilerden hoslanmaz. Örnegin Misir ve Sisi konusunda ne kadar sert konustugunu biliyoruz. Ama nedense Ömer el- Besir sözkonusu olunca bu tavir degisiyor. Adami burada konuk etti, agirladi, pek bir dostluk gösterdi.
Oysa Ömer el- Besir o sirada da dünya siyasetinde hayirla anilan bir kisi degildi. Darbeciliginden ileri gelmiyor bu; darbecileri suçlu ilân edeceksek neredeyse bütün Afrika ile selâmi sabahi kesmek gerek. Konu, Darfur konusuydu. Sorunlu Sudan’in ezelî sorunlu Darfur bölgesi. Ömer el- Besir orada çikan ayrilikçi hareketleri ve ayaklanmalari siddetle bastirdi. Hâlen de milyonlarca Darfurlu evini barkini terk etmis, birtakim kamplarda, sefalet içinde yasamaya çalisiyor. Ömer el- Besir’in uyguladigi siddet bazilarina ‘genosid’ olarak göründü. Bunun için, yetkililerin eline geçerse, sorgulanacak, mahkeme edilecek. Yaptigi isin ‘genosid’ oldugu kanitlanmis, kesinlesmis degil. Ne oldugu da sorusturulacak.
Iste böyle sicili olan bir adamdi, Basbakanligi sirasinda Tayyip Erdogan’in pür- iltifat agirladigi Ömer el- Besir.
Ömer el- Besir, elhak, Müslüman adam. Örnegin Sudan’da seriat uyguluyor. Örnegin ülkede içki yasak. Tabii yasak olan baska birçok sey daha var ama onlarin yasak olmasi Tayyip Erdogan’i fazla rahatsiz etmiyordur.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde, tam adi ve mahiyeti aklimda kalmadi, devlet baskanlarinin katildigi bir uluslararasi toplanti yapiliyordu. Ömer el- Besir’de bu vesileyle oraya gelmisti. ‘Bu adami gözaltina alin’ diye talimat geldi. Ama, kolay is degil tabii. Sifati ‘devlet baskani’. Uluslararasi skandal olacak, falan filan. Güney Afrika isi gürültüye getirdi, bilmem ne makamindan ‘Evet, tutuklayin’ emri gelene kadar hazreti serbest birakti; o da, firsati bulunca, uçagina binip tüydü, aceleyle. Aslinda bütün bunlar bir rezaletti, komikti vb.
Olay, tabii, akla hemen Pinochet’yi getiriyor. Ama Pinochet’nin basina isler geldiginde Pinochet ‘sabik’ devlet baskaniydi; Ömer el- Besir hâlen bu sifata sahip. Yani adami tutukladin mi, resmen, devlet baskanini tutuklamis olacaksin.
Bunlar beni uluslararasi hukuk çerçevesinde ilgilendiriyor. Bundan elli yil önce herhalde böyle seyler olacagini hayal edemezdik. ‘Dünya küçülüyor’ deyip dururuz, bir yigin nedenle. Simdi, hukuken de küçüldügünü gözlemleyebiliriz. Nasil Kars’ta cinayet islemis bir adami Manisa’da tutukluyorlarsa, Sudan’da islenmis cinayetinin hesabini Kolombiya’da da sorabiliyorlar ‘daha dogrusu, su iki örnege baktigimizda, henüz tam olarak soramiyorlar, ama gidis o yönde.
Ileride, ulusal sinirlarin, siyasi suçlari koruma altina alamayacagi bir dünya kurulacak. Idi Amin benzeri adamlar bir ülkeden kaçmak zorunda kalinca, nereye gidecegine kolay kolay karar veremeyecek ve sonunda zaten gidecek yer de kalmayacak. Pinochet, el- Besir, yavas yavas olusan bu dünyanin ilk habercileri.
Ama henüz orada degiliz; onun için, Ömer el- Besir gibi önderlerin Tayyip Erdogan gibi ahbaplari olabiliyor.
—————————————-
Taraf-23 Haziran
Murat Belge
