Civînek li ser ziman, Kurdî û Tirkî
Zimanê kurdî ; bi dîtina min li Kurdistane Bakur navbera Kurdan û Tirkan de tenê cudaya ziman mayê. Kurd bi ziman û folklora xwe li ser pîya, ku ev nasnama me ye.Rol û keda dayikên Kurd di warê ziman û çanda kurdî geleke ku ev nasname winda nebe. wek gelên dinyayê ,pêwîste em kurd di hemû bêsin jîyanê de zimanê xwe bixwinin, binivîsin û biaxifin daku him û hestê ziman bi me re bimine
Almanya ‘Oldenburgê( ) berîya betlana dibistanan heftîyek civinek hat amedekirin.Armanca civinê ev bû ku mamoste û pedagogên Alman xwastin di derheqa zimanê dayikê li dibistanan de agahdarî û naskirina wê û dersdanîna wê bizanîbin. Li ser zimanê kurdî ez û mamostê Tirk jî li ser ê tirkî vexwandî civînê kirin. Qasî 30 mamostên alman li civinê amede bûn.
Bi kurtî axaftina min:’ 40 milyon zaftir Kurd zimanê kurdî diaxfin û çend zarawên (dîayelekt )kurdî henê, heta niha li Tirkîyê nêzik 4 milyon Kurd ku asîmle bûne(helîyane ji kultura kurdî dûr ketine û kurdî jibîr kirine, nikarin kurdî biaxifin.).Kurdî di gruba zimanê Hind û Awrûpayê de ye û ji zimanê tirkî gelekî cudaye ( Ji ber ku hinek ji Almanan bas nizanibûn kurdî û tirkî ji hev cudaye) . Rolê zimanê dayikê li ser zarokan û merivan çiqas di warê kesayetîyê, psikolojîyê û hinbûna zimanekî din de dileyîze. Uhw Pasî lêkonîke ku min ser zimanê kurdî almanî hebû, çend nimune dan û got. Wek li jêr :
Kurdî Almanî Ingilizî
hebûn= haben, have
karin= können, can
bira= Bruder, brother
stêrk= Sterne star
serm= sich schämen shame
nav= Name name
meriv(mirov)= Mensch human
Derî = door
Ev yeka gelekî bala wan kisand.Min karibû hêjî vê listê dirêj bikim, lê min kurt birî.
Pasî gelek pirs hatin û min bersiva wan da. Mamostê Tirk jî li ser dersa tirkî hinek kitabên xwe yên dersê sanî wan kir û feyda ziman got. Pistî ku civin dawî bû, ez derketim û xatirê xwe ji wan xwest , teva destên xwe lihevdan û spas kirin
Pêwist e em Kurd li her cî zimanê xwe biparêzîn bi teybetî Kurdên li Awrûpayê ne, ji bo Awrûpiyan û biyanîyan zimanê xwe û kultura xwe bidin naskirinê.Di malê de bi zarokên xwe re bi kurdî axifin û hezkirina ziman bidin wan. Bila malbatên zarokan zanîbin, ku çiqas zimanê dê zarok zanîbin wê zûtir jî hinî zimanê almanî û yên bîyanî bibin.
Pistî civînê du rojan ez û ê tirk me hev dît û gengesîyeke demokratik û medenî kir got’ hoca! tu hinekî politik axifî’ .Min got :’ Na, politik bi xwe jîyan e û jîyan jî polîtik e tu nikare ji hev veketinî tistên ku min got li ser ziman perçekî ji rastîya jîyanê bû .’ dawî ya rastîya ku min jê re got qebûl kir û ji hevûdin bi dilxwesî xatir xwast . Civin gelekî bi ser keftî û erenî derbas bû. Mamostêyên ku min wan nas dikirin, kêyfxwesîya xwe nîsan dan û razîbûna xwe gotin.
(Mamostê zimanê kurdî/ e- Mail: ahmet.akbas@ewetel.net
Almanya/Oldenburg
23.12.2913
Ahmet Akbas