Devlet, derin devlet ve darbe
‘Derin devlet’ ifadesi Latin Amerika’da, Yunanistan’da, bir de bizde var. Bildigim kadariyla baska ülkelerin siyasî söyleminde böyle bir ifade yok. Ihtiyaç duyulmamis.
Niye duyulmamis? Bizim ‘derin devlet’ dedigimiz yapinin kendisi mi yok dünyanin geri kalaninda? Olmayan bir seye isim takmak gerekmedigi için mi ihtiyaç duyulmamis?
Hayir, öyle degil? Devletin gizli kollari, yasal yollarla yapilamayan isleri yapmak için yaratilmis kurumlari, ‘iç güvenlik’ tehditlerini çaktirmadan ortadan kaldirmayi görev edinmis silahli ‘bürolari’ her yerde var.
Dogu Avrupa ülkelerinde, Ortadogu’da, egemen sinifin istikrarsiz ve kendine güvensiz oldugu ülkelerde zaten var, ama Ingiltere, Fransa gibi ‘hukuk devletleri’nde de var.
Ingiltere’de 1960’larda Irlanda sorununu çözmeye yeltenen Isçi Partili Basbakan Harold Wilson’u devirmek için gizli servisin darbe planlari yaptigi biliniyor örnegin. (Düsünün, Wilson alt tarafi Tony Blair’den azicik daha radikal bir Basbakan’di!)
Fransa’da, Cezayir’deki kurtulus mücadelesine verilen destek özellikle aydinlar arasinda büyüdükçe, gizli devlet örgütlerinin yaptiklari biliniyor.
Ingiltere’nin sömürge Irlanda’yla, Fransa’nin sömürge Cezayir’le iliskileri ‘devlet meselesi’ olarak görülüyor, gelip geçici hükümetlerin bu meselelere el atmasi devlet aygiti tarafindan hos karsilanmiyordu.
Ama Ingiltere ve Fransa’da ‘derin’ denmiyor, çünkü biri derin, biri de sig olmak üzere iki ayri devlet olmadigi, sadece tek bir devlet oldugu biliniyor.
Türkiye’de (ve dünyanin bütün ülkelerinde) de durum ayni.
Deriniyle sigiyla tek bir devlet var.
Ve bu devlet baska bir sey, hükümet baska.
Devlet aygiti kalicidir, degismez, seçilmemistir. Albay ve generallerden hakimlere, emniyet müdürlerinden valilere, kaymakamlardan rektörlere, müstesarlardan büyükelçilere, ayni ideolojik egitimi görmüs, ayni ‘yüce devlet’ anlayisiyla yogurulmus dev bir kadrodan olusur. Personel degisir, ama yapi degismez.
Bu devlet aygiti, gerekli gördügünde, ‘devletin âli çikarlari’ için, ‘devletin bekasi’ için hükümetlerden habersiz isler yapar, hükümetlere müdahale eder.
Bu yapinin en üstünden birkaç önemli ismin degistirilmesi, örnegin MIT’in basina Hakan Fidan’in getirilmesi, HSYK’nin baskanligina Rezalettin Asarkeser’in atanmasi hiçbir seyi degistirmez.
AK Parti artik devleti kontrol ettigini saniyor galiba. Saniyorsa yaniliyor.
Baska herkes AK Parti’nin devletlestigini saniyor. Yaniliyorlar.
AK Parti belki de devleti kontrol etmedigini biliyor, ama Ergenekonculari, Balyozculari salivererek devletle bir anlasmaya vardigini saniyor. Öyleyse, yine yaniliyor. AK Parti devletle barisabilir, ama Kemalist devlet aygiti AK Parti ile hiçbir kosulda barismaz.
Bu nedenledir ki, darbe tehlikesi hiçbir zaman gündemden düsmüs degildir, olamaz.
Ve bu nedenledir ki, AK Parti’ye karsi mücadelede darbeciler, Silivriciler, Cumhuriyet mitingcileri, CHP gibileri hiçbir zaman müttefigimiz degildir, olamaz.
Roni Margulies
(Sosyalist Isçi)
Roni Margulies