Enfal Dosyasi-6
Dema Nû-Hewlêr
Enfal Operasyonlari
Jenosid’in ta kendisi olan Enfallerde sadece askeri güçler yer almadilar. Sivil kuruluslar da bu operasyonlara katildilar, görev yaptilar. Enfal operasyonlarinda görev yapan sivil ve askeri kuruluslarin baslicalari sunlar:
Devrim Komuta Konseyi, Arap Baas Sosyalist Partisi, Irak Ordusu, komandosu, özel kuvvetleri ve Kimyasal Silahlar Birligi’yle Irak Hava Kuvvetleri, Cumhuriyet Muhafizlari, Askeri Istihbarat Baskanligi, Asayis Kuvvetleri Genel Müdürlügü, Kürt isbirlikçilerinin de içinde yer aldigi Milis Güçleri, Çaslar, Milli Ordu, Maliye Bakanligi, Tarim Bakanligi ve Emlak Bankasi.
Enfal operasyonlari rastgele degil, önceden tesbit edilen bölgelere yönelik olarak ve adim adim, Subat 1988’den Eylül 1988’e kadar 8 asamada gerçeklestirildi.
22 Subattan 19 Mayisa kadar süren ilk asamada, Kürdistan Yurtsever Birligi merkez üslerinin bulundugu Dola Cafeti (Caf Vadisi) hedef alindi.
5000 binden fazla kisinin ölmesine ve onbinlerce kisinin yaralanmasina yolaçan Halepçe Katliami da birinci asamanin bir parçasidir ve saldirilara karsi direnen pesmerge güçleri üzerinde olumsuz etkisi olmustur.
Ikinci asamada gerçeklestirilen operasyonlarin hedefi Karadag bölgesiydi. 22 Martta baslayan ikinci asama 1 nisan 1988 tarihine kadar sürdü.
En fazla insan ve maddi kayba yolaçan 3 asamada gerçeklestirilen Enfal operasyonun hedefi, Germiyan’di. Diger Enfal operesyonlarinin yolaçtigi maddi ve insan kaybinin toplamindan daha fazla kaybin yasandigi Enfal operasyonlarinin 3 asamasi, 7-20 nisan 1988 tarihleri arasinda gerçeklestirildi.
3-7 mayis 1988 günleri arasinda gerçeklestirilen 4. asama operasyonlari, Koye (Köysancak) ve Çemçemal bölgeleri arasinda yer alan Sivan, Taktak ve Akçeler’e yönelikti.
Operasyonlarinin 5,6 ve 7. asamalari 15 mayista basladi ve 6 Agustos’a kadar sürdü. Operasyonun hedefi Revanduz ve Saqlava bölgesindeki vadilerdi.
Operasayonlarin 8. ve son asamasi Behdinan bölgesinde gerçeklestirildi. 25 Agustan’tan 6 eylül tarihine kadar süren operesyonlarda Dihok, Zaho, Amadiye ile Türkiye sinirindaki köyler ve öteki yerlesim birimleri hedeflendi.
Enfal oparasyonlarina binlerce cas, Iran cephesinden geri çekilen ve ‘Iç Güvenlik Kuvvetleri’ adi verilen 3 orduyla, ‘güney Irak batakliklarini kurutmak’la görevi bir ordu katildi. Operasyonlarin sorumlulugunu Ali kimyevi olarak bilinen Ali Hasan Mecid üslenmisti.
Devrim Komuta Konseyi’nin 29 Mart 1987 tarihinde aldigi bir kararla Kürdistan’daki Ordular Komutanligi’na atanan Ali Kimyevi, yukarida adi geçen ve tüm Irak ordusunun yüzde 40’ini olusturan 4 orduyu yönetiyordu. Ayrica onlarca karar ve gizli genelgelerle Ali Kimyevi’nin yetkileri artirilmis, adeta bir padisah haline getirilmisti. Örnegin ‘Hainlerin Ailelerine Dair’ adli bir kararla, ‘hainlerin’ yani muhaliflerin, pesmergelerin ailerine ait olan ev ve eve komsu 4 evi yikma yetkisi taninmisti. ‘Hain’ kardeslerinden birisinin Irak ordusu saflarinda düsmana (Iran’a) karsi savasmasi bu durumu degistirmiyordu!..
Sadece ‘hain’lerin evleri mi? Irak Devrim Komuta Konseyi’nin 25 Nisan 1987 tarihinde aldigi bir kararla da, ‘hain’lere yardim eden köylerin yerle bir edilmesi yetkisi taniniyordu. Devrim Komuta Konseyi’nin ayni tarihli karari güvenlik güçlerine ‘Yasak Bölge’ye giren herkesi vurma, güvenlik güçlerine ates edilen köyleri yerle bir etme, ‘hain’lere herhangi bir yardimda bulunanlari mahkemeye gönderme, idam etme yetkisi taniyordu.
Bilindigi gibi 1975 yenilgisi sonrasi, sinir boylarindaki köyler yakilip yikilmis, Iran, Suriye ve Türkiye sinirindan içeriye dogru 30 kilometrelik bir alan Yasak Bölge olarak ilan edilmisti.
Tüm bunlar yetmemis olacak ki, 25 Nisan 1987 tarihli bir baska kararla, Yasak Bölge olarak ilan edilen yerlerdeki köylerin imha edilmesi emri verildi, ki bu 4 bin 500 köy ile 4 kazanin yeniden yakilip yikilmasi anlamina geliyordu.
BAAS diktatörlügünün karar ve uygulamalari, kuruldugu andan bu yana, Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptiklarina ne kadar benziyor degil mi? Ne dersiniz, BAAS’in kemalist diktötürlügü taklit ettigini söylersek, Saddam’a haksizlik etmis olur muyuz?
8 asama halinde gerçeklestirilen Enfal operasyonlarina hedef olan bölgeler, rastgele degil bilinçli olarak seçilmislerdi. Seçilen bölgeler Kürt halki ve Kürdistan ulusal hareketi açisindan stretejik öneme haiz yerlerdi. Dola Cafeti, YNK merkezi üslerinin bulundugu bölgeydi. Bölge halkinin degimiyle ‘YNK için bagdat kadar önemliydi.’ Son asamasinda operasyonlara hedef olan Behdinan Bölgesi Kürdistan Demokrat Partisi-PDK için önemli bir yerdi ve PDK’nin bazi merkezi üsleri bu bölgede bulunuyordu.
Germiyan, Karadag ve çevresi, ulusal hareketin güçlü oldugu, pesmergelerin Irak ordusuna önemli zayiatlar verdirdigi eylem alanlari olmalarinin yanisira, zengin petrol yataklarinin bulundugu Kerkük bölgesine de yakindilar. Koye’den Çemçemal’a kadar olan bölge de öyle. Bölgede zengin petrol yataklarinin bulundugu tesbit edilmisti. Örnegin Kürdistan Hükümeti’nin vurdugu ikinci petrol kuyusunun bulundugu Sivesok köyü bu bölgededir.
Baas diktatötürlügünün Kürtleri petrol yataklarinin bulundugu bölgelerden uzaklastirip yerine Orta ve Güney Irak’tan Arap ailelerini getirip yerlestirme çabalari, Enfal operasyonlarindan sonra da devam etti. Kerkük’ü Kürtlerden arindirmak amaciyla bu kentte yasayan Kürtlere yeni ev insa etme izni verilmedi. Satmalari için Kürtlerin evlerine yüksek fiyatlar biçildi. Evini satip Kerkük’den ayrilan Kürtlere bazi kolayliklar (örnegin askerlikten muaf tutma gibi) tanindi. Disardan gelen Kürtlerin Kerkük’e yerlesmesine izin verilmedi.
Tüm bu insanlik disi uygulamalariyla yetinmeyen Baas diktatörlügü, 1991 yilindan baslayarak yikilana kadar, sistemli bir biçimde, petrol yataklarinin bulundugu Kerkük, Mahmur, Hanikin, Mendeli ve benzeri yerlerde yasayan Kürtleri sinirdisi edip Özgür Kürdistan’a sürdü. BAAS diktötörlügü, bu uygulamasiyla bir tasla iki kus vurmayi hedefliyordu. Bir yandan petrol bölgelerini Kürtlerden arindiriyor, öte yandan malina mülküne el koyarak Özgür Kürdistan’a sürgün ettigi Kürtler vasitisiyla, agir sorunlarla cebellesen Özgür Kürdistan yönetiminin yükünü daha da artiriyordu.
Bu bölümü sonlandirmadan, tablonun daha net görünmesi için, bir noktaya daha deginmek gerekiyor.
BAAS diktötörlügü Enfal operasyonlari öncesi, ‘Iran saldirilarindan koruma’ bahanesiyle, Iran sinirinda bulunan Qaladize, Sey Sadik, Pencewin kazalariyla bu kazalara bagli nahiye ve köylerin yanisira Halepçe’ye bagli köyleri bosalttirmis, bu yerlerde yasayan yaklasik 750 bin kisiyi toplama kamplarinda iskana tabii tutmustu…
Dengê Kurdistan
