Firat Kalkani mesela hangi basariyla sonuçlandi?
Basbakan Binali Yildirim, Firat Kalkani Harekâti’nin tamamlandigini NTV’de ne zaman açikladi farkindasiniz, degil mi?
29 Mart aksami, ABD Disisleri Bakani Rex Tillerson Ankara’ya inmeden az önce açikladi. Daha önce açiklanan programda olmamasina ragmen Tillerson ile ilk görüsmeyi de Cumhurbaskani Tayyip Erdogan’dan önce Basbakan Yildirim yapti.
Yildirim zaten az önce Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantisindan çikmisti ve MGK basin bildirisinde de Firat Kalkani operasyonunun ‘basariyla’ tamamlandigi yaziyordu.
Bu açiklama da akla ‘Mesela hangi basariyla?’ sorusunu getiriyor ister istemez.
Firat Kalkani 24 Agustos 2016’da baslamisti.
Daha bes hafta önce, 15 Temmuz’da Türk Silahli Kuvvetleri (TSK) içindeki gizli Fethullahçi örgütlenmenin marifetiyle kanli bir askeri darbe girisimi yasanmisti. Genelkurmay Baskani Hulusi Akar ve Kara Kuvvetleri Komutani Salih Zeki Çolak dahil üst subaylar, kendi astlari tarafindan rehin alinmis olmalarinin travmasi devam ediyordu.
Operasyondan 4 gün önce 20 Agustos’ta Gaziantep’te ISID saldirmis 54 vatandasi öldürmüstü. Bu eylem Cumhurbaskani Erdogan ve diger yetkililerce ‘Bardagi tasiran damla’ ve harekâta geçme nedeni olarak açiklandi.
Oysa ISID o gece vurmasaydi da Cerablus harekâti baslayacakti. Çünkü Türkiye’nin bütün uyarilarina ragmen ABD birliklerinin destegiyle PYD/YPG 12 Agustos’ta Münbiç’e girmisti. Darbe girisimi travmasindaki ordunun ‘Firat’in batisi’ kirmizi çizgisini kollayacak durumda olmamasini iyi degerlendirmisti ABD. Münbiç’te kaçan ISID militanlarinin büyük kisminin ‘PYD’nin özellikle kuzeye giden yolu çikis kapisi olarak birakmasi nedeniyle Cerablus’a, Türkiye sinirina geldigi görülüyordu.
Harekât kararinin alindigi 20 Agustos güvenlik toplantisi, Tarabya’daki Huber Köskü’nde yapilmis ve saat 18.00 gibi sona ermisti. ISID’in Gaziantep eylemi ise saat 22.30 sularinda meydana geldi. Yani o hain eylem olmasaydi da harekât baslayacakti.
Harekâtin iki amaci açiklandi zaten: Birincisi ISID’i Türkiye sinirindan uzaklastirmak, ikincisi de Türkiye sinirinda PYD/YPG’nin kontrolüne geçmemis tek küçük bölüm kalan Azez-Cerablus hattinin hiç degilse ellerine geçmemesini saglamak. Afrin-Kobani kantonlarinin birlesmesinin önüne geçilmesinin bir ifadesi de buydu.
Burada askeri ayrintilara girmeyecegim. Basta 20 bin km kare alanin kontrole alinmasi gerekirken bunun onda birinin alinabildigi konusu siyasi hedefleri dogrudan ilgilendiren bir konu degil. Zaten Nihat Ali Özcan’in dedigi gibi, ‘Bu konvansiyonel bir harekât degil. Siyasi hedeflere ulasmaniz için bütün askeri hedefleri yerine getirmeniz gerekmeyebilir.’
Bunu söylerken 216 gün süren harekâtta 67 askerimizin sehit düstügünü, 600 Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) militaninin hayatini kaybettigini o arada resmi rakamlarla 3 bin civarinda ISID militaninin öldürüldügünü ihmal ediyor degilim.
Sadece konuyu siyasi hedefleri açisindan ele almak istedigimi söylüyorum.
Açiklanan iki siyasi hedeften birisi yerine gelmis sayilir: ISID’in Türkiye siniriyla dogrudan bagi kalmadi. Türkiye’nin ‘yabanci terörist savasçilarin’ geçisini durdurdugu ve bu katkisinin “görmezden gelinemez” oldugunu dün Disisleri Bakani Mevlüt Çavusoglu ile basin toplantisinda Tillerson da söyledi zaten.
Ancak ikinci siyasi hedefin gerçeklestigini söylemek mümkün degil.
Afrin ve Kobani kantonlarinin birlesmesinin önlendigi söylemi tam dogru degil. Sadece sinir hattinda birlesmesi simdilik önlenmis sayilir. Çünkü Rusya ve Besar Esad’a bagli Suriye ordu güçleri kanaliyla Halep üzerinden Münbiç Afrin baglantisi kuruldu.
Rus özel kuvvetlerinin 20 Mart aksami Nevruz kutlamasini kollarinda YPG armalariyla yaparken çekilen fotografin Halep mahreçli verilmesi bosuna miydi saniyorsunuz? Ya Çavusoglu’nun 2 Mart’ta ‘Münbiç’e ilerleyip YPG’li görürsek vuracagiz’ demesinden bir gün sonra Ruslarin ‘YPG buralari bizim kontrolümüzde Sam rejimine devrediyor’ açiklamasiyla ‘Orada kalsaniz iyi olur’ mesaji vermesi? Ertesi gün ABD’den ‘YPG ile devam etme niyetimiz devam ediyor’ açiklamasi gelmesi?
Su anda hem ABD, hem Rusya YPG’ye Türkiye’ye karsi koruma saglamis durumda. Bunu PKK’nin bagimsiz Kürdistan hedefini, terör eylemlerini desteklemek adina degil, su anda tek ortak hedef olarak ISID’i gördükleri için yapiyorlar muhtemelen. PYD baskani Salih Müslüm bu durumu sinamak için ‘Rakka’yi da Kürdistan’a katariz’ deyince Amerikali komutandan zilgiti yedi; ‘Suriye’nin kuzeyinde bile yüzde 10 nüfusla Kürt federasyonu kurdurtmayiz’ diye. Türkiye’nin kuramsal dogrulugu olan ‘Bir teröriste karsi baskasiyla mücadele edilmez’ demesinin bu çerçevede kaynayip gitmesi, Çavusoglu’nun dedigi gibi ‘üzücü’ ama aci gerçek bu.
Iste Türkiye bu tablo içinde Basbakan, Tillerson’un Ankara’ya geldigi gün Firat Kalkani’nin sona erdigini açikladi.
Simdi o bölgedeki Türk ordusu islev degistirdi. Iç savasin basindan bu yana Türkiye’ye göçmüs Suriyelilerden bir kisminin Cerablus’a dönüsü baslamisti. Simdi onlari Cerablus, Dabik, El Bab ve arada irili ufakli iki yüzden fazla köye yerlestirmek, orada yeni bir hayat kurmalarini saglamak görevi oldugu söyleniyor yetkililerce.
Gaziantep Belediye Baskani Fatma Sahin bu çerçevede kamplarda kalan 10 bin kadar göçmenin evlerine dönebileceginden söz ediyor.
Tabii siyasi planda bir de Firat Kalkani sayesinde Türkiye’nin yeniden Suriye masasina dönmüs olmasi var. Ruslarla Astana süreci ve devami Aksi halde bu kadari da olamayabilirdi.
Ancak nereden bakarsaniz bakin, Firat Kalkani Harekâti’nin resmen son bulmasiyla Türkiye’nin alti yillik Suriye iç savasi sirasinda izledigi ve çikistan çok inislerle dolu Suriye siyasetinde bir fasil daha kapanmis bulunuyor.
Türkiye Suriye iç savasina ‘göçmenleri kabul disinda- siyaseten bu kadar dahil olmasaydi hiç açilmamis olacak bir sayfa daha
————————————————————-
Hürriyet-31 Mart
Murat Yetkin