HAK-PAR: ABDULSELAM BARZANI’YI ANIYORUZ
Kürt halkinin ulusal önderi General Mustafa Barzani’nin büyük abisi Seyh Abdulselam Barzani’nin 14 Aralik 1914’te Osmanli devleti tarafindan Musul’da idam edilmesinin üzerinden 107 yil geçti.
Barzaniler ilk defa Seyh Abdusselam Barzani döneminde ulusal bir kimlik kazandilar ve o günden bugüne Kürt ve Kürdistan davasinin mücadelesini vermektedirler.
1868 yilinda Barzan köyünde dogan Seyh Abdulselam Barzani, 1907 yilinda Osmanli devletinden Kürtçenin Kürt bölgelerinde resmi dil olmasini talep etmis ve yaptigi islahatlarla Kürtlerden mütesekkil bir bagimsiz ordunun temellerini atmistir.
Seyh Abdusselam Barzani, Sirvani, Dolemeri, Mizuri, Beroji, Nizari, Gerdi, Herki ve Bineci asiretleriyle birlikte büyük Barzani asireti federasyonunu kurmustur. O günden sonra Barzan adi bu asiretlerin tümünü temsil etmistir.
Barzani yasadigi dönemde kendi bölgesinde asagidaki reformlari gerçeklestirmistir.
1 – Mülkiyetin ortadan kaldirilmasi.
2 – Topraklarin çiftçilere dagitilmasi.
3 – Baslik parasi ve zorla yapilan evliliklere son verilmesi.
4 – Sosyal iliskilerin adalet ve esitlik esasina göre düzenlenmesi.
5 – Her köyde bir mescidin kurulmasi, bu mescidin dini farzlarin eda edilme yerleri olmalarinin yani sira sosyal merkezler, istisare yerleri ve köylüler arasindaki ihtilaflarin çözüm yeri olarak kullanilmasi.
6 – Köy meselelerini her yönden ele alip çözümlemek üzere her köyde bir konseyin kurulmasi.
7 – Her asiretten silahli güçlerin olusturulmasi ve bunlarin basina sorumlu kisilerin tayin edilmesi.
Barzani, Kürtler arasi ittifaki kurup diger asiretlerle çok saglam iliskiler gelistirmistir. Istanbul’daki Kürt örgütleriyle iliskiler kurdu.
Seyh Abdusselam 1907 senesinin baharinda Brifkan köyünde Kadiri Tekkesi’nin lideri Seyh Nur Muhammed Brifkani’nin evinde Kürt asiret liderleriyle gerçeklestirdigi toplantida Osmanli yönetimine asagidaki talepleri içeren bir telgrafin gönderilmesi kararlastirildi:
1 – Kürt bölgelerinde Kürtçenin resmi dil olarak kabul edilmesi.
2 – Egitimin Kürtçe yapilmasi.
3 – Kürtlerin bölgesine Kürtçeyi iyi derecede bilen memurlarin tayin edilmesi.
4 – Devletin dini Islam olmasi dolayisiyla mahkemelerde verilen hükümlerin Islam seriatina göre verilmesi.
5 – Kürt bölgelerinde toplanan vergilerin Kürt bölgelerindeki yol ve okullarin yapilmasi için kullanilmasi.
Osmanli Sultani, Seyh Abdulselam’in taleplerine Barzan üzerine büyük bir askeri kuvvet göndererek karsilik verdi.
Seyh Abdulselam, iki ay boyunca Osmanli kuvvetlerine direndi. Iki aylik direnmenin ardindan Rojhilat’a geçmek zorunda kaldi. 1908 yilinda tekrar Barzan’a geri dönerek Osmanli askerlerini bölgeden çikardi.
Osmanli, Barzani ile yapilan baris anlasmasinda sembolik bir birlik disinda bölgeden çekilmeyi ve tazminat ödemeyi kabul etti.
Musul Valisi’nin 1913 yilinda Seyh Abdulselam’i tutuklatmak için Barzan bölgesine askeri kuvvet göndermesi üzerine tekrardan Rojhilat’a geçmek zorunda kaldi.
Osmanli, Seyh Abdulselam’in yakalanmasi için büyük bir ödül koydu. Barzan’a geri dönerken Rojhilat’ta Gingeçin köyü ileri geleni Sofi Abdullah’a misafir oluyor. Sofi Abdullah uyuduklari sirada Seyh Abdulselam ve korumalari yakalayarak Osmanli’ya teslim etti.
Tutuklanan Seyh Abdulselam Musul’a nakledildi. Musul Valisi Diyarbakirli Süleyman Nazif’in gerçeklestirdigi göstermelik bir yargilamadan sonra idamina karar verildi.
14 Aralik 1914’te Musul’da kardesi Mele Mustafa Barzani’nin gözleri önünde idam edildi
Seyh Abdulselam hayati boyunca Kürt halkinin ulusal mücadelesini yürüttü.
Fransiz tarihçi ve gazeteci Crees Cochera, ‘Seyh Abdulselam Barzani, ilk Kürt ulusal özgürlük hareketi manifestosunun sahibidir’ diyor.
Idaminin ardindan 107 yil geçti. HAK-PAR olarak Sêx Abdulselam Barzaniyi saygi ile aniyoruz. Ruhu sad olsun.
14.12.2021
HAK-PAR BASIN BÜROSU
Dengê Kurdistan
