HAK-PAR Genel Baskan V. Necati Bayram: Seçim baraji kaldirilmali, siyasi partilere yardim adil olmali

Siyasal partiler demokrasinin en önemli siyasal kurumlarindan biridir. Bu açidan çagdas demokrasi anlayisi için, partiler ve parti içi demokrasi yasamsal bir öneme sahiptir. Yine gerçek anlamda çogulcu demokrasi, ancak halkin degisik yollardan ve mümkün olan en genis ölçüde siyasal karar alma sürecine katilmasi ile gerçeklesir.

Anayasa Mahkemesinin bir kararinda siyasi partilerle ilgili olarak söyle denmektedir:

‘…çagdas demokrasilerde yurttaslarin devlet yönetimine katilmalari temel kosuldur….. Kisilerin ayri ayri güçleriyle sonuç almalari zordur. Bireysel iradelerini birlestirip yönlendirerek onlara agirlik kazandiran özgün kuruluslara gereksinim duyulmustur. Bu kuruluslar, demokrasiler için asla vazgeçilmez öneme sahip olan siyasi partilerdir. Siyasi partiler, belli siyasi düsünceler çerçevesinde birlesen yurttaslarin özgürce kurduklari ve özgürce katilip ayrildiklari kuruluslardir. Kamuoyunun olusumunda önemli etkinligi olan siyasi partiler siyasi katilimlari somutlastiran hukuksal yapilardir. Siyasi partiler, demokratik rejimin olmazsa olmaz sartidir.’

AYM kararinda da belirtildigi gibi, siyasi partilerin demokrasi bakimindan temel önemdeki söz konusu rollerini oynayabilmeleri, ancak siyasi partiler arasindaki yarisin adil olmasiyla mümkündür. Peki ülkemizde böyle midir?

Böyle oldugunu söylemek ne yazik ki mümkün degil. Siyasi Partiler ve seçim yasalarinda var olan pek çok anti demokratik düzenleme böylesi bir adil yarisa meydan vermiyor. Her sey bir yana, yüzde 10 baraji ve partilerin mali alanda yüz yüze olduklari esitsizlik bu engellerin basinda geliyor.

Yüzde 10 baraji kendi basina adil temsilin önündeki Çin Seddi’dir. Bu var oldukça önemli bir seçmen kitlesinin Parlamento’da temsili mümkün degil. Bazi seçimlerde bu seçmen oraninin yüzde 30-40’lara, hatta daha fazlasina ulastigini gördük. Ayrica, bu yüksek baraj, partilerin seçmenle bulusmasinin önünde de büyük bir engeldir. Oyunun bosa gidecegini düsünen seçmen, adeta zorunlu olarak, baraji asabilecek büyük partilere yönelmekte ve programini dogru buldugu partiye oy verememektedir.

Diger yandan, siyasi partilerin çagdas ve demokratik kurallara göre islemesi, mali kaynaklarinin da seffaf ve açiklanabilir olmasina baglidir. Bu nedenle, siyasetin finansmani ve seffafligi demokrasinin önemli bir ayagidir.

Ne var ki ülkemizde bu konuda da siyasi partiler arasinda adil bir yarisa imkan verecek bir düzenleme yoktur. Bugün Ülkemizde 100 civarinda siyasi parti var. Bunlardan 31 tanesi 7 Haziran 2015 Seçimlerine katildi, 1 Kasim 2015 Seçimlerine ise 18 siyasi parti katildi. 2015 yili için siyasi partilere toplamda 531 milyon ödenek ayrilmistir. Ama var olan anti demokratik düzenleme nedeniyle bu partilerden sadece 3 tanesi hazineden yardim aldi. Buna göre AK Parti 298 milyon TL, CHP 115.3 milyon TL, MHP ise 77.8 milyon TL Hazine yardimi aldi.

Hal böyleyken, demokrasinin olmazsa olmazi olan esitlik ilkesinden bahsetmek mümkün mü? Büyük partilerin dev kaynaklari yaninda, var olan küçük partilerin, ya da yeni sahneye çikanlarin, ne kadar iyi bir programa sahip olurlarsa olsunlar, halkin büyük kesiminin ya da bir bölümünün çikarlarini ne derece savunurlarsa savunsunlar, görüslerini kitlelere iletmeleri, seslerini duyurmalari için olanaklari yoktur.

Salt söz konusu yüksek baraj ve mali olanaklar bakimindan bu esitsizlik bile ülkemizde demokrasi sürecini sakatlamaktadir. Bu topal bir demokrasidir.

Tüm bu nedenlerle Hak ve Özgürlükler Partisi olarak söz konusu seçim barajinin bir an önce kaldirilmasini istiyoruz. Barajin yüzde 3-5’lere düsürülmesi de bu konuda adaleti saglamaya yetmez; baraj tümden kaldirilmalidir. Her parti aldigi oy oraninda Parlamentoya milletvekili sokmalidir. 1961 Anayasasi’nca benimsenmis, ama sonradan kaldirilan nispi temsil sistemi bu bakimdan adil bir sistemdir.

Yine Hak ve Özgürlükler Partisi olarak, bütçeden siyasi partilere ayrilan kaynagin var olan siyasi partiler arasinda esit olarak dagitilmasini istiyoruz. Seçim yardiminin ise, son seçime katilan tüm siyasi partilere ve aldiklari oy oranina göre dagitilmasi gerekir.

Tam da su günlerde siyasi partiler bakimindan finansmanin seffaflasmasi da dahil olmak üzere bazi demokratik düzenlemeler hükümetin ve Parlamento’nun gündeminde iken gerek seçim barajinin kaldirilmasi, gerek mali yardimin adil biçimde dagilimini saglayici düzenlemeler yapilabilir, yapilmalidir.

Bunlar olmadan yurttaslarin, degisik düsünce ve görüslerin yönetime katilmasi saglanamaz ve söz konusu ilke kagit üstünde kalir.
12 Aralik 2015

NECATI BAYRAM
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTISI

Dengê Kurdistan