Irak’taki hata (!)
Cumhurbaskani Erdogan Latin Amerika dönüsünde önemli bir açiklama yapti. Erdogan’a göre, zamaninda Irak’a girilmemesi büyük bir hataydi ve Suriye’de de ayni hata tekrarlanmamaliydi. ‘1 Mart tezkeresinin yanindaydim, karsi olanlar bunu açikça söylemediler. 1 Mart tezkeresi kabul edilip, Türkiye Irak’ta olsaydi, Irak’in durumu böyle olmazdi.’ Bu yaklasim birçok açidan sorunlu:
Evelen, Irak ve Suriye’deki sartlar birbirinden son derece farkli. Biri digeri ile karsilastirilamaz. Aradan geçen süre zarfinda hem cografya, hem de müttefiklik iliskileri çok degisti. Mesela Irak’ta ABD, Türkiye’nin kendisiyle beraber savasmasini çok arzuluyordu. Türkiye’nin arkasinda süper bir gücün destegi ve tesviki vardi. Suriye’de ise ABD, meseleyi daha karmasik bir hale getirecegini düsüncesiyle Türkiye’nin sahaya inmesini istemiyor.
TEK YANLI MÜDAHALE
Saniyen, Türkiye eger Suriye’ye bir müdahale ederse bunu muhtemelen kitlesel göç dalgasini önlemeye dayandiracak. Öteden beri Türkiye’nin düsüncesi, göçü durdurmak için koalisyon güçlerinin öncülügünde Cerablus-Azez hattinda bir tampon bölgenin kurulmasiydi. Ancak bu gerçeklesmedi. Türkiye bu gerekçeyle tek yanli bir müdahale ile Suriye’de bir tampon bölge olusturabilir. Zaten Cumhurbaskani’nin ifadelerinde de kastedilen bu. Türkiye’nin hesabi, hem göçü Suriye’nin içinde tutmak, hem de Afrin ile Kobani’nin birlesmesinin önüne geçmek.
Ama burada planlari kökten sarsan bir aktör var: Rusya. Irak’ta Türkiye’nin müdahalesini savas gerekçesi yapacak bir Rusya yoktu. Oysa simdi Suriye’de tankiyla, topuyla, ordusuyla savasan ve uçaginin düsürülmesinin intikamini almak için firsat kollayan bir Rusya var. Dolayisiyla Türkiye, hangi gerekçeyle olursa olsun Suriye’ye girdigi anda karsisinda Rusya’yi bulur.
Kaldi ki sadece Rusya da degil. Resmi ve gayri-resmi bütün güçleriyle alanda bir varlik mücadelesi yürüten Iran ve Suriye’nin de, Türkiye’nin böyle bir hamlesine mümkün olan en sert cevabi verecekleri belli. Hülasa, Suriye topraklarina atilan adim Türkiye’yi bu üç devletle açik bir savasin içine sokabilir.
Salisen, Erdogan’in yakin tarihteki ifadelerine basvuruldugunda ‘Irak’taki hata’dan muradinin ne oldugu daha net anlasilir. Erdogan defaten ‘Irak’taki oldu-bittiye Suriye’de izin vermeyiz’, ‘Irak’taki fiili yapinin Suriye’de de olusmasina müsaade etmeyiz’minvalinde sözler sarf etti.
TARIH VE TEKERRÜR
Irak’taki oldu-bitti ya da fiili yapi ne? IKYB. Peki, IKYB, Türkiye için bir hata veya tehdit mi? Degil. Aksine IKYB bugün Türkiye’nin Ortadogu’da en saglam müttefiki, en büyük kazanimi. IKYB’nin mevcudiyeti ya da Türkiye’nin bunu önleyememis olmasi bir hata degil. Hata, vaktinde Türkiye’nin bu yapinin olusumuna katki vermekten imtina etmesi ve dahasi karsisinda durmasiydi. Çok sükür zamanla bu hata telafi edildi.
Fakat tarihten yeterli derecede ibret alinmamis olacak ki, ayni hata simdi de Suriye’de tekerrür ediyor. Türkiye, bu kez de Suriye’de bir Kürt koridorunun olusmasini yasamsal bir tehlike olarak görüyor. Bunun önüne set çekmek için de bir askeri müdahaleyi göze alacagini belirtiyor ve tamamen yanlis bir yerde duruyor.
Açik söyleyeyim: Ne iç kamuoyu, ne de uluslararasi dengeler böyle bir müdahaleye olanak tanir. Hükümet, Türkiye halkini Suriye’de sonu savasa varacak bir müdahaleye ikna edemez. Hangi sebebi ileri sürerse sürsün! Halk bastan beri bu savasa çok fazla karisilmasini tasvip etmedi, etmiyor, etmez. Keza Rusya ile dogrudan savas anlamina gelecek bir müdahaleye ABD, NATO ve AB’den ‘olur’ çikmaz. Bu güçler Türkiye’nin böyle bir girisimini ne hos görürü, ne de destekler.
Eger aleyhteki tüm bu iç ve dis sartlara ragmen iktidar yine de müdahale karari verirse, maalesef tek basina kalip agir bir bedel ödeyebilir. O nedenle Türkiye, 1 Mart’ta oldugu demokratik tartisma mekanizmalarini isletmeli ve sonunun aci bitecegi belli böyle yanlisa düsmemeli.
———————————————–
Yeni Yüzyil-14 Subat
Vahap Coskun