Irak Sam Baas Devleti
Yeni görevi, kimligi ve ideolojisi ile ismi de degisecekti. Haci Bekir ismini alacak, dis görünüsünü degistirecekti. Baas subayi iken ihmal etmedigi tiraslarin sonu gelecek, sakallarini uzatacakti. ‘Gölgelerin efendisi’ lakabi olacakti.
Hakkinda çok fazla haber yapilmadi, ismi bilinmedi. Fakat tüm dünyanin gündemine bir an düsen ISID’in en kilit ve önemli isimlerinden biriydi.
2014 yilinin Ocak ayinda, Suriyeli muhalifler tarafindan öldürülen Haci Bekir, arkasinda bir ‘devletin’ kurulus stratejisini içeren bir dizi belge birakacakti.
Der Spiegel’in geçtigimiz hafta yayinladigi bu belgeler, bugüne kadar ISID hakkinda çikmis en bilgilendirici ve somut detaylari içeren metin olma islevi görüyor.
Belgelerin tarihi 2012 yilinda basliyor. Henüz ISID diye bir örgütün ismini duyanlarin sayisi bir elin parmaklarini geçmezken. Haci Bekir, ISID’in Suriye’de alan kazanmasina yönelik bir strateji gelistiriyor. Suriye’de kazanilan mevzi bir hat olarak kullanilacak ve günün sonunda Irak isgal edilecekti.
Peki nasil?
Baas dönemi istihbarat ve askerî teknikler ile… Haci Bekir, Saddam rejimini ayakta tutan ve bizzat üyesi olarak ögrendigi istihbarat teknikleri ile yeni bir devlet kurmak için kollari sivayacakti.
ABD’nin Irak isgali sonrasinda, 500.000 personelden olusan rejim ordusunu lagvetmesi ile, ellerinde silah olan yüz binlerce Irakli asker issiz kalacakti. Korku cumhuriyeti olarak bilinen bir rejimden askerî ve istihbarat açisindan epey üst düzey egitim almis bu issiz ordusu, öfkeliydi. Bir günde rütbeleri sökülmüs, evlerine ekmek götüremez duruma gelmislerdi. Kaybedecek hiçbir seyi olmayan bir kitleye dönüsen bu eski rejim unsurlari, Irak’ta ‘direnisin’ omurgasini olusturacakti.
Haci Bekir’i taniyanlar onun Baas ordusundayken dindar biri olmadigini söylüyorlar. Onu milliyetçi olarak tanimliyorlar.
Fakat Irak ordusundaki isinden atildiginda, Haci Bekir Irak’ta el-Kaide’ye katilacak, Amerikan birlikleri tarafindan yakalanacak ve ileride ISID’in lideri yaptigi Bagdadi ile ayni hapishanede kalacakti.
2012 yilinda, Haci Bekir, Halep’in kuzeyinde Tel Rifat isimli bir ilçeye yerlesti. Burada, Islam üzerine dersler veren bir medrese kurdu. ISID’in yayilmasinda sayilari hizla artan ve farkli yerlerde kurulan bu okullar önemli rol oynayacakti.
Dersleri takip eden gençlerden gözünü kestirdiklerini ajan olarak kullanacakti. Yasadiklari köy veya kasabadaki ahali hakkinda istihbarat toplayacak, bölgenin ileri gelenlerine santaj yapmak için malzeme toplayacaklardi. ISID için savasan yabanci savasçilar bu okullarda saklaniyor olacakti. Muhalifleri pusuya düsüren timler ile ISID, Suriye’de varlik göstermeye baslayacakti.
Haci Bekir’in ISID’in stratejisini, örgütlenme biçimini ve taktiklerini detayli sekilde ortaya koyan belgeleri ISID’in Islam’dan çok Baas rejiminin zihniyetinden ve metotlarindan beslendigini ortaya koyuyor.
Geçtigimiz hafta öldürülen baska bir isim ISID-Baas iliskisi açisindan yine kritik önemde. ABD’nin Irak isgalinin ardindan Saddam rejiminin en çok arananlarini iskambil kagitlarina basip askerlerine dagitmasi sanirim hâlâ akillardadir. O listenin sinek papazi, Izzet Ibrahim el-Duri geçtigimiz hafta öldürüldü. Ibrahim el-Duri hem Saddam’in ve sonrasinda ISID’in beyin kadrosundan kabul ediliyordu. Saddam’in hemsehrisi ve hatta dünürüydü. Baas partisini 1968 yilinda iktidara tasiyan darbede önemli rol oynamis ve o tarihten itibaren Baas rejiminin demirbaslarindan biri olmustu.
Michael Weiss ve Hassan Hassan imzali ‘ISID: Terör Ordusunun Içyüzü’ kitabinin da ana tezi ISID’in bir Baas projesi oldugu yönünde. Yazarlar, Baas ile radikal Islamci unsurlar arasindaki iliskinin de yeni olmadigi kanaatinde.
ISID’in Suriye’de yayilmasinda Esad rejiminin kolaylastirici rolü oldugu, rejimin ISID’in yayilmasini bizzat destekledigi tespiti birçok uluslararasi gözlemci tarafindan yapilmisti. ISID’in çikmasini hizlandiran faktörlerin yani sira, Esad rejiminin ISID’i güçlendirmek için petrol ticareti yaptigina dair iddialar, Cenevre 2 Konferansi sirasinda Batili yetkililer tarafindan açikça söylenmisti.
Ancak ISID ve Baas rejimi arasindaki iliski, görünenden daha derin ve organik gibi görünüyor.
ISID’in tarihe Baas rejiminin gayrimesru çocugu olarak geçecegi tezi gittikçe güç kazaniyor…
———————————————-
Türkiye Gazetesi- 28 Nisan
Ceren Kenar