KÜRTLERIN BAYRAK GÜNÜ VE BAYRAGIN ANLAMI

Bir ulusu diger uluslardan farkli kilan temel farklar vardir. Bunlarin basinda dil farki, ulus ve ülke farki gelir. Bu farkliliklari ifade etmeni biçimi olarak da her halk kendi aidiyeti konusunda farkindalik yaratmak için semboller kullanir. Genellikle bu sembollere bayrak denilmektedir. Bayrak; devletlerin ve milletlerin ayirt edici simgesidir. Bayrak ülkelerin ve uluslarin, farkliliklarinin ve ayriliklarinin isareti, bagimsizliklarinin temsilcisidir.

Bayrakla ayriliklar konusunda farkindalik yaratma girisimi ilk kez 17. yüzyilin ortalarinda gemiler geleneksel olarak aidiyetlerini ve tebaiyetlerini belli eden bayraklar tasimaya basladi. Gemilere asilan bayraklar o gemilerin nereye ait olduklarinin isaretini verdi. Bu bayraklar daha sonra ülkelerle bir olarak anilmaya baslandi. Bu nedenle bu gün her uluslararasi geminin bir bayragi vardir ve o bayrak ayni zamanda ait oldugu ülkenin de resmi bayragi ile aynidir. Gemilerin bayraklanmasi uluslararasi hukuk bakimindan bir zorunluluktur.

Esas itibari ile Bayraklarin gemiler disinda kullanilmaya baslanmasi 18. yüzyil sonlarina tekabül eder. 19. yüzyila girildiginde ise bütün dünyada uygar ve egemen devletler artik tayin ettikleri bayraklarla anilmaya baslandilar.

Türk bayragi ilk kez Osmanli Devleti tarafindan 1844 yilinda kabul edilmistir. Bayrak, 29 Mayis 1936’da 2994 Sayili Türk Bayragi Kanunu ile sekillendirilmis ve Türkiye’nin ulusal bayragi olarak kabul edilmistir. Türkiye’de 22 Eylül 1983’te, dünyada pek az emsali bulunan bir yasa ile. (2893 Sayili Türk Bayragi Kanunu i) ilk kez ‘bayrak kanunu’ adi ile bayragi korumaya dair bir yasa çikartilmistir. Bu yasa ile Türk rejimi bayragini nasil kutsamis oldugunu dünya-aleme göstermistir.

TARIHi /MITOLOJIK BAKIMDAN KÜRDISTAN BAYRAGININ GEÇIRDIGI EVRELER

Her yilin 21 Aralik günü Kürtlerde ‘Seva Çila’ olarak bilinmektedir. Çünkü bu gün, Kürd kral Mihrdad’in (MÎRDA, MIRZA, ROJDA) dogum günüdür. Eski Kürt takvimine göre Burçlar ve zamanlari da bugünkünden farkliydi. Örnegin bir ay kirk ( 40) gün olarak algilanmaktaydi. Bu nedenledir ki hala Kürt takviminde ‘ ÇILE’ bir zaman diliminin adidir. ‘Çileyê Pêsin’ ve ‘Çileyê Pasin’ de iki ayin adidir. Ayrica logusa kadinlara ‘çilî, yada çile’ adi verilir. Bu da dogumdan sonra kirki çikmamis kadin anlamina gelmektedir. Böylece Kürt mitolojisindeki ‘SEVA Çila’ önemli bir anma günü olarak bilinir. Belki de bu gün (21 Aralik) Kürt mitolojisinde önemli bir doga olayina da kaynaklik etmektedir.

Bilindigi gibi, Kürtler Aryan (Ari boyu) topluluguna mensup bir ulustur. Ne var ki bu gün ‘Aryan’ adi Iranlilar tarafindan manipüle edilerek ‘Êran’ olarak degistirilmistir. Iranlilar tek baslarina Ari irkina mensup ARYAN halklarinin tüm kültürel miraslarina sahiplenmekte ve diger halklari kendi türevleri kabul etmektedirler. Nitekim Newroz bayramina iliskin Firdevsinin tespitleri tam da bir manipülasyondur, Newrozu Perslestirmeye yönelik bir manipülasyon ve sovenist bir tespittir.

Bu günkü Iran devletine ‘ Pers’ ya da ‘Acem’ yerine Iran devleti denilmesinin altinda yatan gerçek Pers boyu Iranlilarin ‘Aryan’i tek basina kendi mali sayma egilimidir.

Hint Avrupa dil gurubu diye bilinen grup, Hindular, Sihler, Tamiller, Farslar, Beluciler,Tacikler,Kürtleri (Pakistan, Afganistan, Belucistan, Tacikistan, Hindistan, Iran, ve Kürdistan) içermektedir. Bu dil grubunda olan halklara ve irklara Aryanlar ya da Ari Irk denmektedir.

‘ Bizim Aryen atalarimizin 7000 yillik önceden baslayan bir takvimi vardi. Bu takvim günese göre hesaplanirdi. Ayni zamanda günes kültürel bir simgeydi. Özellikle Kürt krallar gücünü Günesten aldigini söylerlerdi. Mesela Kürt Zilan Imparatorlugu’nun krallari kendilerini Mihrdad 1, Mihrdad 2, Mihrdad 3… olarak adlandirilardi. Yaklasik 2100 yil önce, Kürtlerin atalari olan bu Zilaniler de bir dönem Yelda gecesine bagli olarak, gecenin sembolü olan Ay Yildizli bayrakta kullanilmistir. Fakat Günesli bayrak sürekliligini genel itibariyla korumustur. Bu 21 Aralik’i 22 Aralik’a baglayan gece Seva Yelda (Seva Çile) olup, yilin en uzun gecesi, Kürtlerin en kutsal kabul ettigi gecedir. Kürd Kral Mihradad (Günümüz Kürtçesiyle ‘Mîrda’) dogum günü olup eski Kürtlerde kutlanirdi. Burdaki ‘Mihr’ günes anlamina gelir. ‘Mihrdad’ da ‘günesten gelen’ demektir. Günümüzdeki ‘Rojda’ ismi ile ayni anlamdadir. Yelda da ‘günesin dogumu’ demektir. Özelde Kürt krallar Günes ile sembolize edilirdi. Günes de Kürtleri… Bu sebeple Kürtler günes sembolünü çok kullanmislardir tarih boyunca.

Günümüz Kürdistan bayragi üzerindeki günes 21 isinlidir. Bu Newroz’u yani 21 Marti temsil eder. (Miladi takvime göre) 21 Mart Newroz devrimi ile ilk Aryen Imparatorlugu olan Kürt Med Devleti 2. 774 yil önce kuruldu. 7000 yillik Kültür mirasinin sembolü olan Günesli bayrak Kürtlerin ulusal derinligi ve tarihsel köklülügünün ifadesidir.

Miladi takvimdeki 21 Mart, Kürdi takvime göre yilbasidir yani ayin 1’idir. Kürdi aylar eskiden 40 günden olusurdu. Kürtçe ay adlarindaki ‘ÇILE’ (Kirklik, Kirkinci) bu sebepledir. Zamanla gelistirilen Kürdi takvimde aylar daha sonra 30 gün olarak kabul edildi. ‘( Bedel Boseli makalesinden)

KÜRDISTAN BUGÜNKÜ BAYRAGINA NASIL KAVUSTU

Kral Cemsid ( parlak giysili) ( YIMA) zamaninda Med federasyonunun baskenti olan bu günkü Iran’in Hamedan kentinde bir arkeolojik kazi esnasinda bulunan zemine taslarla islenmis sekilde bir saray avlusu girisine naksedilmis ilk sembol ilk Aryan bayragi olarak kabul edilmistir.

Ayrica Dehak zulmünden kaçip bugünkü Kermansan vilayeti sinirlari içinde kalan BISTUN yaylasi ve daginda bulunan BISTUN (Bahistun) Yazitlarinda da bu sembole rastlanmistir.

BISTUN YAZITLARINDA var olan bu sembol yesil bir zemin, ortada beyaz ve kirmizi renkte seritler olup, beyaz zemin üzerinde üst üste Arslan, sirtinda günes ve en üstte de kiliç motifleri yer alan bir semboldür. Yukari Mezopotamya havzasi ve mücavir alanlarda yasam sürmüs olan çokuluslu MED Federasyonuna mensup halklar olarak bilinen ‘Ari irkina mensup’ ARYANLAR ( Kürtler, Farslar, Pestuiler, Orduiler, -Tacikler, Beluçler) tek tek ayrilip kendi devletlerini kurunca her biri o ortak uygarlik mirasinin unsurlari olduklarina dair alemetleri kendi ulusal bayraklarina da naksettiler.

Örnegin Farslar yesil-beyaz-kirmizi zemin üstüne Aslan figürü, Kürtler ( Ilk kez 1946 yilinda Bagimsiz Mahabat Kürdistan Cumhuriyeti zamanindan beri resmen) yesil-beyaz-kirmizi zemin üzeri sari günes, Beluciler yesil, sari kirmizi üzerine Aslan üstü günes , Pestuiler ve Tacikler de bu figürlere yakin figürler kullandilar.

1920’lerde özerklik yanlisi Seyit Abdülkadir önderligindeki ‘Kürdistan Teali Cemiyeti’ nden ayrilan ve bagimsizlikçi düsünceler savunan ve ayri bir örgütlenmeye giderek ‘Kürdistan Teskilati Içtimaiye Cemiyeti’ adi verilen ve aralarinda Kemal Feyzi, Dr. Sükrü Sekban ve Mewlanazade Rifat gibi Kürt yurtseverlerin de bulundugu, Badirxaniler ve Cemilpasazade ailelerinin de yandas oldugu bir dernek kuruldu. Bu dernek ayriliklarini sembolize etmek amaci ile bugünkü Kürt bayraginin motif ve figürlerine yakin bir perçemi kullanmistir.

Güney Kürdistanda bayrak ilk kez 1921 yilinda Süleymaniye kentinde kisa bir süre de olsa göndere çekilmistir. Ingiliz isgal güçlerine karsi Sêx Mehmudê Berzenci önderliginde sürmüs olan Kürt hareketi zaman zaman zaferler elde edince kazanilan yerlere bu perçemi asarlardi. Bu hareket Süleymaniye-Kerkük-Erbil arasinda daha çok etkinlik göstermistir.

Kuzey Kürdistan’da ilk ulusal perçem ya da bayrak 1925 Seyh Said bagimsizlik hareketinde GUMGUM’de (Varto) hükümet konagina asildi. Sêx Seîd hareketine bagli Seyh Abdullah komutasindaki Kürt güçleri Varto’yu ele geçirince hükümet konagina kendilerine ifade eden bayragi astilar.

Daha önceleri cereyan etmis olan Kürt baskaldirilarinda kullanilmis olan bayraga benzer bir bayrak da, Ihsan Nuri Pasa komutasindaki Kürt Xoybun örgütü tarafindan Agri isyanlarinda kullanilmistir. XOYBUN bu bayraga Agri dagini da koyarak bir Agri Kürt devleti imajini dile getirmistir.

Ama esas olarak 1945-46 yillari arasinda Mahabat’ta Qadi Muhammed baskanliginda kurulan bagimsiz Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti zamaninda , resmen hükümetin de onayi ile deklere edilmis ve bu günkü sekli ile ifade bulmus olan bayraktir. 17 Aralik 1946 günü bu bayragin resmi Kürt bayragi oldugu ilan edilmistir. Mahabat Kürdistan Cumhuriyeti Cumhurbaskani Qadi Muhammed, genel Kurmay baskani olarak tayin etmis oldugu Mela Mistefa Barzaniye bu bayragi korumak ve kollamak üzere resmi bir törenle emanet etmistir.

Kamuran Bedirxan Qadi Muhamedten aktarma ile Kürt bayragindaki renk ve figürleri ayrintilandirmistir. Buna göre Kürdistan bayragi arka planda, birbirine paralel ve esit olarak sirasiyla kirmizi, beyaz ve yesil üç renk seridi, bunlarin ortasinda ise koyu sari renkle toplam 21 saçakli bir günes bulunmaktadir.

Yesil: Kürdistan dogasi, daglar ve ovalarin bolluk ve bereket timsali;Kirmizi: Kürdistan sehitlerinin kani,atesi;Sari: Özgürlük ve aydinlik yarinlari;Beyaz: baris , masumiyet ve dürüstlügü anlatmaktadir. 21 saçakli Günes ise yukari Mezopotamya ( Kürdistan ülkesi) günesi ( bu yirmi bir saçakli günes ayin yirmi birini,günesin dogdugu yani martin yirmi biri, yeni gün yani Newroz anlamina da gelsin diye özenle seçilmis olabilir. Çünkü Newroz Kürt egemenliginin, Kürt zaferinin günüdür, Newroz Kürtler için yeni olan bir yasamin ilk günüdür. Lakin Kürt Newrozu Kürt takviminde ‘yeni yil’ degil, yeni gündür. Iranlilar Newrozu ‘yeni yil’ olarak kutlamaktadir. .

Güney Kürdistan Federe Yönetimi 11 Kasim 1999 yilinda meclisten çikarilan bir yasa ile, sekli, estetik ölçüleri ve renkleri tespit edilmis olan bugünkü bayragi Kürdistan Federe Devletinin ”Resmi Bayragi ”olarak kabul etti.

Bu nedenle her yil 17 Aralik, Kürdistan Bayragi günü olarak kutlanir. Bu kutlama Kürdistan Federe Devletinde resmi düzeyde kutlanmaktadir ve o gün resmi tatildir.

Kürdistan Bayrak günü kutlu olsun.

Latif Epözdemir