NURI DERSIMI KÜRD MILLETININ BELLEGINDE YASIYOR
Mehmet Nuri Dersimi, esas adi ile Muhammed Nûrî Dêrsimî, Çolikoglu Seyid Ibrahim’in ogludur. Seyid Ibrahim, Seyid Riza ve Hasan Hayri’nin müderrisi yani ögretmenidir. Halk arasinda Baytar Nuri, olarak da bilinir. Nuri Dersimi 1890; Akpinar, Hozat, Dersim Sancagi’nda dünyaya geldi.
Dersimi 22 Agustos 1973, Halepte yasama veda etti. Baytar Nuri kendi dönemindeki Koçgiri halk hareketine ve Dersim direnislerini yasamis ve bu ulusal hareketleri destekleyerek içinde yer almistir. O tartismasiz olarak Kürdler bakimindan bir düsünür, ideolog ve mücadeleci bir sahsiyettir.
Nuri Dersimi ögrenim hayatina Harput Askerî Rüstiyesi’nde basladi. Ancak, 1904’te okulu birakarak Harput lisesinde okumaya baslar. Liseyi bitirdikten sonra Istanbul’a geçti ve veteriner okuluna kaydoldu.
Istanbul’da önce Kürd Tabele Hevî Cemiyeti’ne girdi ve 1912’de kurulan Kürdistan Muhiban Cemiyeti’nin genel sekreterligini yapti. Daha sonra da Kürdistan Teali Cemiyeti’nde çalismalarini sürdürdü.
Nuri Dersimi, 22 Eylül 1918’de okulu bitirerek veteriner oldu. O günden sonra, halk arasinda “Baytar Nuri” olarak anildi.
Baytar Nuri, Kürdistan Teali Cemiyeti Baskani Seyid Abdulkadir’in referansi ve tavsiyeleri ile Kangal, Divrigi, Zara bölge veterinerligi görevine atanmak üzere Ziraat Vezaretine basvuruda bulundu. Haziran 1919’da Koçgiri asiretlerinin reislerinden Mustafa Pasazade Haydar ile birlikte Istanbul’dan ayrilarak Karadeniz yoluyla Giresun’a, oradan Sivas’in Zara ilçesine geçti. Baytar Nuri burada Bogazviran’da Mustafapasazade Haydar, kardesi Alisan ve Alisan’in kâtibi Aliser ile görüserek örgüt kurmaya karar verdiler. Ne var ki Nuri Dersimi, 20 Aralik 1920’de faaliyetleri nedeniyle tutuklandi, fakat Hasan Hayri’nin araya girmesiyle serbest birakildi.
Koçgiri Isyani’na katildiktan sonra 15 Mayis 1921’de Dersim’e iltica etti. Ardindan, Sakalli Nurettin komutasindaki Merkez Ordusu tarafindan kurulan Divan-i Harp’te 25 Haziran 1921’de giyaben mahkûm edildi.
Nuri Dersimi, Dersime geçerek Ovacik asiretlerinden Arslan, Binsan, Maksudan, Pergoran, Koçan, Semikan, Laçinan ve Resikan asiretlerinin Seyit Riza ile ittifak kurmasini sagladi.
Baytar Nuri, Kirikhan’da Koco Aga’nin yaninda “Hüseyin Mazlum” adi ile kaldi. 1 Temmuz 1938’de Halep’e geçmek zorunda kaldi. Dersimi, ayni günlerde Hoybûn Cemiyeti’ne üye olarak yurtsever mücadeleye devam etti.
Nuri Dersimi, 22 Agustos 1973’te Halep’te yasama veda etti. Ve Afrin’de topraga verildi. Ne yazik ki son olaylarda Nuri Dersimi’nin mezari da yagmalandi.
Baytar Nuri Kürd ulusal hareketinin önemli simalarindandir. Mücadelesine dair bilgilere HATIRATIM adli eserden ulasmak mümkün. Nuri Dersimi ayrica ‘Kürdistan Tarihinde Dersim’ adli eseri de yazarak Kürd milli bilincine kazandirmistir.
Kendisini 48. ölüm yil dönümünde saygi ve rahmetle aniyoruz.
HAK-PAR BASIN BÜROSU
Dengê Kurdistan
