Sinir Tanimayan Vahset -Wahseta Bêsînor

Yilmaz Çamlibel

Bilindigi gibi Ülkemiz Kürdistan, kolonyalist, sömürgeci devletlerin isgali altinda bulunuyor. Hepimiz çok iyi biliyoruz ki bir dil ve kültür kisisel çabalarla degil, bir devletin istikrarli destegiyle ancak serpilir, gelisir ve güçlenir. Sovyetler Birligi buna çarpici bir örnektir. Bu sistemin sagladigi olanaklar nedeniyle, 120 bin Sovyet Kürdü, 20 milyon Türkiye Kürdünden daha çok bilim, sanat ve edebiyat üretmistir.
Iste bu nedenle sömürgeci devletler, yürürlüge koyduklari red, inkar, asimilasyon ve katliam projeleriyle bizi, ülkemizi ve dilimizi tarih sahnesinden silip yok etmek istiyorlar. Son günlere kadar, Kürtçe okuyup yazmayi, hatta konusmayi bile çikardiklari kanunlarla yasakladilar. Bu durum, Kürt ulusal kimligine yapilan sistematik bir saldiridir, katliamdir, jenosittir.
Kürtler, bu sinir tanimayan vahsi uygulamalara hep karsi çiktilar, çikmaya devam ediyorlar. Bu ugurda büyük bedeller ödediler, ödemeye devam ediyorlar. Bu mücadele günümüzde de devam ediyor.
Bu vahsi uygulamalara karsin Kürt yurtseverleri, aydinlari ve politikacilari, siyasetin yananda Kürt dili, tarihi, edebiyati ve sanati konusunda ürün vermeye, deger yaratmaya ve onlari korumaya çalisiyorlar.

Bilindigi gibi dilin bir görevi de, yaratilan degerleri depolamaktir. Yazili dilin deposundaki degerler, asla kaybolmaz. Ama sözlü dilin deposu, böyle saglam degildir. Yaratilan degerler, bir agizdan digerine geçerken degisime ugrarlar. Çesitli varyantlar ortaya çikar. Bazi bölümleri kaybolur, bazen de hepten unutulurlar.
Kolonyalist devletler bu nedenle, Kürtçenin yazili bir dil haline gelmemesi için, sözlü edebiyatin unutulup yok olmasi için, ellerinden gelen her türlü melaneti yapiyorlar.

Bize düsen görev, buna mani olmaya çalismaktir. Sözlü edebiyatimizi yazili hale getirerek, bu zenginligimizi korumanin yollarini bulmak zorundayiz. Çünkü bu durum, ulusal mücadelenin ve ulusal kurtulusun çok önemli bir parçasidir.

Ben bu yazimda, Sovyetler Birligi’nden Avusturya’ya iltica etmis, burada zengin bir Kürt kütüphanesi kurmus, Kürt sözlü edebiyatini yazili hale getirmek için çaba gösteren, Kürtlerle ilgili arastirma ve inelemeler yapan bir baba ile dört evlattan olusan, Êzîdî bir Kürt ailesinden bahsetmek istiyorum.
Meramim bu aileyi size tanitmak degildir. Zaten çogunuz onlari taniyorsunuz. Amacim, onlarin yaptigi bazi çalismalardan sizi haberdar etmek, onlara destek olmaya davet etmektir.

Baba Casimê Celîl: Edebiyatçi, sair, arastirmacidir.
Prof. Dr. Ordîxanê Celîl: Filolog ve arastirmacidir.
Porf. Dr. Celîlê Celîl: Tarihçi, etnograf ve arastirmacidir.
Cemîla Celîl: Müzisyen kompozitördür.
Zîna Celîl: Edebiyatçi, çevirmendir.
Bu aile, uzun yillara, Kürt sözlü edebiyati ve sanati üzerine arastirmalar yapmislardir. Bu konuda bilgi ve belge toplamak, dengbêj ve çîrokbêj dinlemek için, Türkiye, Iran, Horasan, Irak, Suriye, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kirgizistan’i dolasmislardir.

Buralarda yasamini sürdüren ‘Zargotin, Stranên Mêranî, Dilog, Çîrok, Cîvanok, Beyt, Gotînên Pêsîya, Îdîyum, Nifir, Sîn û Sayî, Kilamên Govenda, Kilamên Evînî, Tistenok, Êpîk, Dastan, Qewl’ ve benzer konularda 27 bölümden olusan bilim, sanat ve edebiyat ürünlerini bir araya getirmislerdir. Bu konuda onu askin kitap yayinlamislardir.

Bunlari önce Eski Sovyetler Birliginde Kiril alfabesiyle yayinlamislardir. Daha sonra bazi ilavelerle latin alfabesiyle basmislardir. Bu çalismalar hala devam ediyor.

Bu degerli çalismalari yürütmek için Celîlê Celîl’in baskanliginda ‘Înstîtûta Kurdzanîyê-Wien’ isminde bir kültür kurumu olusturmus bulunuyorlar.

Celîlê Celîl Viyana’da zengin bir Kürt Kütüphanesi kurmus bulunuyor. Kütüphanenin üzerinde de bir misafirhane var. Ziyarete gelen misafirlerini burada agirliyorlar. Ben de epey sene önce ailemle birlikte bu misafirhaneye konuk olmustum.
Kürt bilim, sanat ve edebiyatina merakli olan, müsait zamani bulunan her kesi, Prof. Dr. Cilîlê Celîlê misafir olmasini, maddi ve manevi yardimlarda bulunmasini öneririm. Bu, bir millete yapilacak en büyük hayirdir.
Asagida yazdigim e-mail ve telefon araciligiyla kendisine ulasabilirsiniz. Selam ve saygilarimla.
Tel: 0043 6767355081
E-mail: [email protected]

Wahseta Bêsînor
Yilmaz Çamlibel
Wek tê zanîn welatê me Kurdistan, bi destên kolonyalîstên dinyayê hatîye dagerkirin. Dîsa em dizanin ku, çand û edebîyat, ulm û urfan, ne bi xebatên sexsan, piranî bi pistgirîya devletan xurt dibe, gul vedide û pêsda diçe. Di vî warî da Sovyeta kevn, numuneyek pir balkês e. Saya serê sazûmana Sovyetê, 120 hezan Kurdên Sovyetê, ji 20 mîlyon Kurdên Tirkîyê, hê zêde ulm û urfan, çand û huner afrandin.
Jibo vê sedemê devletên dagerker bi saya serê projên xwe yên kolonyalist, dixwazin koka me bînin, me ji rûbarê dinyayê rakin. Hetanî van salên dawîyê, xwendin û xeberdan û nivîsandina Kurdî, bi zagonên fermî hati bû qedexe kirin. Ev kar û xebatên ku tê kirin, tevkujî ye, jenosît e.
Gelê Kurd pêsberê vî wehseta bêsînor, millê xwe daye bin bararekî giran. Li her hêlên jîyanê da, li pêsberê zaliman serî hildaye, berxwe dide, ser dike. Ev xebatên birûmet, hê jî berdevam e.
Siyasetmedar û rewsenbîr û welatperverên Kurd, ne tenê di hêlên sîyasetê da, her wuha di hêlên dîrok, ziman, çand û senetê da jî gelek xebatên birûmet didomînin.
Wek tê zanîn ziman, depoya çand û hunera mileta ne. Bi destê pispor û rewsenbîrên miletan çi tê afrandinê davêjin nav depoya xwe. Di nav depoya nivîskî da tu tist wunda nabe. Lê depoya devkî da, hinek tist tên guhartin. Gelek varyant derdikeve holê. Hinek ji tê bîrkirin, wunda dibin, ji holê radibin.
Zargotina Kurdî gelek dewlemen de. Dijminên me dixwezin vî dewlemendîya me wunda bikin, ji holê rakin. Jibo vê sedemê divê em tu car nehêlin zargotina gelê Kurd were bîrkirin, ji holê rabe, wunda bibe.
Divê em vî dewlemendîya xwe, têxin nav defteran da ku tu car wunda nebe, hetanî qîyametê bijî. Ji ber ku ev kar û xebat, besek xebatên serxwebûn, azadî û serfirazî ya Kurd û Kurdistanê ye.
Ez di vê nivîsa xwe da dixwazim behsa malbatek Kurdê êzdî bikim. Ew malbat, berê li Sovyeta kevn dijîyan. Pasê hinek neferên vî malbati, ilticayê Avusturyayê kirin. Li Wianayê da ‘Înstîtûta Kurdzanîyê’ avakirin. Gelek salan virda ne, li ser zargotina Kurda xebatek birûmet dimesînin.
Armanca min ne nasandina vî malbatê ye. Zaten piranî ya Kurda vî malbatê bas nasdikin. Ez dixwazim li ser kar û xebatên wan, piçek agahdarî bidime wa û ji we pisgirî bixwezim.
Bav Casimê Celîl: Edebîyatnas û lêkolîvan e.
Kurê mezin Prof Dr. Ordîxanê Celîl: Filolog û lêkolînvan e..
Kurê piçûk Prof Dr. Celîlê Celîl: Diroknas, etnograf û lêkolînvan e.
Keça mezin Cemîla Celîl: Müzîknas û kompozîtor e.
Keça piçûk Zîna Celîl: Edebîyatnas û verger e.
Ev malbat ji gelek salan virdane, li ser zargotina Kurdî xebat dike. Jibo vê sedemê li Tirkîye, Iran, Xoresan, Irak, Surîye, Ermenîstan, Gurcîstan, Kazakîstan, Kirgizîstanê gerîyan e. Dengbêj, cîrokbêj, gotervan guhdarî kirine, dokument kom kirine. Stran, dilog, çîrok. cîvanok, beyt, gotinên pêsîya, îdîyum, nifir, sîn û sahî, kilamên runistî, kilamên govendê, kilamên evînê, tistonek, êpîk, destan, qewil, berhev kirine.
Gelek sal berê xebatên xwe, bi tîpên Kirîlî çap kirine. Pasê bi tipên Latînî jî çap kirine. Ev karên xwe yên pîroz hê jî didomînin.
Ev malbat di dir
ektorî ya Celîlê Celîl da li serokbajarê Avusturyayê, Wienê da bi navê ‘Înstîtûta Kurdzanîyê-Wîen’ sazîyek avakirine.
Celîlê Celîl, li Wienê pirtûkxanek gelek dewlemend û balkês jî avakirîye. Li ser vê pirtûkxanê jî, mêvanxanek amade kirîye. Mêvanên xwe di virda diewîn e. Ez jî çend sal berê bi malbata xwe, li vê mêvanxanê da bibûm mêvan.
Ez, bi alikarîya vê name xwe, bangê tev Kurdên welatperver dikim û dibêjim, ger wext wa hebe, ji kerema xwe herin bibin mêvanê Celîlê Celîl. Kar û xebatên vî camêrê, bi çewên xwe bibînin. Pêsnîyarên xwe ji wî ra bêjin û bi wî ra alîkar bin. Wêca hunê xêrek gelek mezin qezenç bikin. Hûn dikarin bi vasita vî navnîsan û telefonê, bi Celîlê Celîl ra têkilî daynin…
TL: 0043. 67673550 81
E-mail: [email protected]

Yilmaz Çamlibel