Sivil toplum örgütleri yeni yapilacak anayasayi görüstü
ANKARA- STGM’nin (Sivil Toplum Gelistirme Merkezi) öncülügünde Ankara’da toplanan sivil toplum örgütleri yeni yapilacak anayasanin ayrimci olmayan, ideolojik özellikle de Kemalist ideolojiden arinmis, vesayeti kabul etmeyen, özgürlükçü olmasi hususunda görüs birligine vardilar.
Haziran ve Temmuz aylarinda ‘Bizsiz Anayasa Olmaz,; Türkiye’nin sivil toplumun etkin katilimiyla hazirlanacak yeni bir anayasaya ihtiyaci vardir’ metnini hazirlayan ve bunu yeni meclise sunan STÖ’ler 17 Aralik 2011 Cumartesi günü Ankara Aldino Hotelde toplandi. Aralarinda Diyarbakir ÇIRA Kültür ve Sanat Dernegi’nin de bulundugu birçok sehirden yaklasik 80 sivil toplum örgütünün katildigi toplantida ilk sözü STGM çalisanlarindan Ayça Haykir aldi. Haykir, Hatayli oldugunu ve Hatay’daki çok kültürlü yapidan kisaca bahsettikten sonra yeni anayasa yapim sürecinde ortak bir tavir almak için burada toplandiklarini söyledi. Ayça Haykir’dan sonra STGM yöneticilerinden Levent Korkut sözü aldi. Korkut, dünyada bazi kuruluslarin her yil devletlerin demokrasi alanindaki gelisimlerini takip etmek için demokrasi endekslerini hazirladiklarini belirterek bir kurulusun hazirladigi Dünya Demokrasi Endeksi’nin verilerini paylasti. Endekste yer alan 150 ülke arasinda Türkiye’nin 89. sirada oldugunu ve 10 üzerinden 5,73 not alabildigine dikkati çekti. Türkiye’nin önünde olan 60 ülkenin Türkiye’den sonra özellikle önemli bir kisminin 1990’dan sonra demokrasiye geçtiklerinin altini çizdi. Levent Korkut, Türkiye ile eszamanli darbe yasayan Güney Kore’nin demokrasi endeksinde Fransa’nin da önünde olduguna dikkati çekti. Türkiye’nin en yüksek notu seçim süreçlerinde aldigini bunun da 10 üzerinden 7,92 oldugunu, seçim barajinin kaldirilmasi durumunda bu notun en yüksek seviyeye ulasabilecegini söyleyen Korkut; siyasi katilim notunun 3,89 oldugunun da unutulmamasi gerektigini belirtti. Yeni anayasa yapim süreci ve bunun için kurulan komisyonun çalisma sistematigi hakkinda kisaca bilgi veren Levent Korkut sözlerine söyle devam etti; ‘Yeni anayasa bu tabloyu hizlandiran etkenlerden biri olmali ancak burada anayasa fetisizmine gitmemek gerekir. Anayasa her sey demek degildir, fakat temel bir dayanak ve zemin olabilir. Bunun üzerine demokratik bir sistem insasi daha mümkün olacaktir.’ dedi.
Levent Korkut’tan sonra STGM’nin eski çalisanlarindan Sunay Demircan aldi. Buradan çikacak kararlarin çok önemli oldugunu, kuru bir metinden çok Anadolu’daki insanlarin hayatina, ruhuna dokunacak bir yol haritasinin çikmasi gerektigini söyledi. Toplantiya çok farkli kesimden sivil toplum örgütü temsilcisinin katildigini belirten Demircan, bütün örgütler canlidir ve onlarin bir savunma alanlari vardir. Ancak bu alanlarin kesistigi bir saha vardir. Bu alanlar disinda mutabakat aramanin dipsiz kuyularda igne aramaya benzeyeceginden kesisen çizgi üzerinden herkesin ortaklasacagi bir ürün çikarmasi gerektigi söyledi. Nasil bir anayasa olmali sorusundan çok nasil bir anayasa olmamali ve yeni anayasa sürecindeki risklerin neler oldugunun belirlenmesinden sonra bir yol haritasinin çikarilmasi gerektigi vurgusunu yapti.
Demircan’in konusmasindan sonra sivil toplum örgütü temsileri üç ayri gruba ayrilarak belirlenen yöntemle çalismak üzere tartismalarini baslattilar. Yapilan oturumlarda yeni anayasanin nasil olmamasi gerektigi, riskler ve sivillerin katilimini artirmak gündem maddeleri agirlikli olarak tartisildi.
Yeni Anayasa Nasil Olmamali
Sivil bir anayasanin siviller tarafindan yapilmasi gerektigi ancak sürecin buna yeterli imkan tanimadigi birçok kisi tarafindan dile getirildi. Anayasa yapim komisyonuna vatandaslarin görüs belirtmek için hizmete sunulan internet sitesinde vatandaslardan TC kimlik numarasinin istenmesinin katilimi engelledigine dikkat çekildi.
Gruplar yaptiklari tartismalar sonucunda yeni anayasanin nasil olmamasi hususunda kisaca su noktalarda mutabakata vardilar: Yeni anayasa dili sade olmali, karmasik olmamali; ama’lar, fakatlar olmamalidir. Anayasanin zaman zaman asker, polis, yargi, siyaset ve benzeri kurumlarin vesayeti altina girdigi belirtilerek yeni anayasanin hiçbir vesayeti kabul etmemesi gerektigine vurgu yapildi. Ülkede dini, etnik, cinsel egilim gibi farkli kesimlerin yasadigi, bunu gözeterek yeni anayasanin ayrimci olmamalidir dendi. Kemalizmin mevcut anayasadaki olumsuz rolüne deginildikten sonra yeni anayasanin ideolojisiz özellikle de Kemalist ideolojiden arinik olmasi, devlet odakli degil insan odakli olmali, degistirilemez maddeler, özgürlükleri engelleyici hususlari olmamali ve son olarak da devlet, millet, aile ve militarist ifadelerin olmayacagi bir anayasa olmali noktasinda görüs belirtildi.
Yeni Anayasa Hazirlama Sürecindeki Riskler
Yeni anayasa hazirlama sürecinin risklerinin tartisildigi oturumlarda anayasa hazirlama komisyonun mutabakata varamamasi kadar mutabakata varmasinin da önemli riskler tasidigina dikkat çekildi. Baslica riskler; sürecin katilima kapali olmasi, seffafligin olmamasi; görüsmelerde nelerin konusuldugunun kamuoyu ile paylasilmamasi, sivil anayasa isteyen sivillerin de yeterince sivil olmamasi, meclisteki temsiliyet, devletin hali hazirda bir ideolojisini olmasi, içerde bir iç savas ve komsularla kurulan iliskilerde siddet dilinin kullanilmasi, sivil toplumun ilgisinin yeni anayasa sürecinde giderek azalmasi, aceleci davranilmasi, toplumun tüm kesimlerinin özellikle de okuma yazma bilmeyen ve örgütsüz kesimlerin süreçte olmamasi seklinde siralandi.
Riskleri Asmak Için
Yeni anayasa hazirlama sürecindeki riskleri asmak için yol haritasi çikaran sivil toplum örgütü temsilcileri, katilimin artirilmasi için çekincelerle birlikte meclis anayasa hazirlama komisyonun internet sitesine insanlarin görüs belirtmeleri için çalismalar yapmalari, brosör, afis, billboard gibi görünürlerin kullanilmasi, seminer, konferans, panel gibi toplantilarin düzenlenmesi, dar bir zamana sigdirilan sürecin uzatilmasi için imza kampanyalarinin baslatilmasi, STÖ’lerin süreci gündemlerinden düsürmemeleri, karsilikli silahlarin susturulmasi için çagri yapilmasi, sanatçi, kana at önderleri, halk meclisleri, muhtarlar gibi kesimlerin sürece katilimlarinin saglanmasi, izleme ekiplerinin olusturulmasi gerektigini söylediler.
Toplantiya katilan sivil toplum örgütleri sunlardir; Akdeniz Göç Der-Mersin, Akyaka Kent Konseyi-Mugla, Basak Kültür ve Sanat Vakfi-Istanbul, Batman Girisimci Kadinlar Dernegi, Batman Selis Dernegi, Bedensel Engelliler Dernegi- Çanakkale, BEKEV- Izmir, Buca Engelliler Dernegi-Izmir, Ceza Infaz Sisteminde Sivil Toplum Dernegi-Istanbul, Cumaovasi Kadin Dernegi-Izmir, Çerkes Dernegi-Ankara, Diyarbakir ÇIRA Kültür ve Sanat Dernegi, Dikmen Deresi Kentsel Dönüsüm Magdurlari Dayanisma Dernegi-Ankara,Dom Dernegi-Hatay, Egitim Haklari Dernegi-Eskisehir, Engel-siz yasam dernegi-Izmir, Esgörder-Eskisehir, Eskisehir Girisimci Gençlik ve Egitim Dernegi, ESYO (Eskisehir Sivil Yerel Olusumu), Eskisehir, Femin&Art-Trabzon, Femin&Art-Izmir, Femin&Art-Çanakkale, Femin&Art-Istanbul, Femin&Art-Bursa, Femin&Art-Mersin, Gençlik Çalismalari Birimi-Istanbul, Günebakan Kadin Dernegi-Mersin, Güneydogu kadinlari yardimlasma ve dayanis. Dernegi-Batman, Haci Bektas Veli Anadolu Kültür Vakfi Sivas Subesi, IHD Diyarbakir Subesi, IHD Elazig Subesi, IHD Trabzon Subesi, IHD Van Subesi, Im Atölyesi Sanat ve Kültür Dernegi-Hatay, Insan Haklari Arastirmalari Dernegi-Izmir, Istanbul Göç-Der, KA-DER-Denizli, KA-DER-ADANA, KA-DER-ISTANBUL, Kadin Ve Çocuk Haklari Dernegi-Adiyaman, KAOS GL-Ankara, Karadeniz Çevrecileri Dernegi-Trabzon, KARDOGA-Giresun, Kozadanipege Ev Eksenli Çalisan Kadinlar Kooperatifi-Ankara, Lambdaistanbul-Istanbul, Mardin Ortak Kadin Isbirligi Dernegi-Diyarbakir, Mazlumder Izmir Subesi, MERTODER-Mersin, Mülteci-Der-Izmir, Nilüfer Kent Konseyi-Bursa, Özürlüler Vakfi-Istanbul, Pembe Hayat-Ankara, Pembe Siyah Üçgen Dernegi-Izmir, Pozitif Yasam Dernegi-Istanbul, Protestan kiliseler Dernegi-Ankara, Selis Kadin Dernegi-Diyarbakir, Sivil Izleme Dernegi-Urfa, Sosyal Degisim Dernegi-Istanbul, Sosyal Hizmet Uzmanlari Dernegi-Istanbul, Spina Bifida Dernegi-Ankara, Sanliurfa Bedensel Engelliler Dernegi, Tarlabasi Toplumunu Destekleme Dernegi-Istanbul, TESEV-Istanbul, Tiram Gençlik Kültür Sanat Dernegi-Ankara, Toplumsal Duyarlilik Dernegi-Diyarbakir, Toplumsal Inisiyatifi Olusturma Dernegi-Urfa, TÜMIKOM-Istanbul, Uçan Süpürge-Ankara, Uluslararasi Af Örgütü-Ankara, Umut Isigi Kadin Kooperatifi-Diyarbakir, Yasam Kadin Merkezi Dernegi-Trabzon, Yasamevi Kadin Dayanisma Dernegi-Urfa, Yaslilarla Dayanisma Dernegi-Adana
Dengê Kurdistan
