UKRAYNA SORUNU, SAVAS VE ULUSLARARASI HUKUK ADINA ÇEKILEN NUTUKLAR
Iki gün kadar önce, Ukrayna ile ilgili gerilim arttiginda kisa bir Kürtçe yorumda bulunmustum. Simdi de Türkçe olarak bu konuya deginmek ve bazi eklemeler yapmak istiyorum.
Ukrayna gerilimi dünden bu yana savasa dönüsmüs bulunuyor.
Bu noktaya nasil gelindi? Hakli kim, haksiz kim?
Kanimca islerin bu noktaya varmasinda baslica sorumluluk NATO iribaslari ile Ukrayna’da 2014 yilinda sokak hareketleriyle, yani bir tür darbeyle yönetime el koyan Nazi egilimli yönetimindir.
Malum, Sovyetler Birligi dagildiktan sonra ABD ve öteki emperyalistler, dagilan ülkeden pay kapmak için seferber oldular. Bulgaristan, Romanya, Polonya, Letonya, Litvanya dahil, 14 Dogu Avrupa ülkesini NATO’ya kattilar.
Oysa NATO sözde bir savunma pakti idi ve 2. Dünya Savasi’nin ardindan Sovyetler Birligi’ne ve bir bütün olarak sosyalist sisteme karsi kurulmustu. 1990’li yillarin basinda sosyalist sistem çöktükten, Sovyetler Birligi dagildiktan, böylece soguk savas dönemi sona erdikten sonra böyle bir pakta hiç de gerek kalmamisti. Ama Batili emperyalistler onu sona erdireceklerine daha da genisletmeye koyuldular. Son olarak Ukrayna’yi da buna eklemek istediler.
Rusya hakli olarak bu gelismeden tedirgin oldu, Ukrayna yönetimini ve NATO’yu bundan vazgeçmeye çagirdi. Ukrayna’ya konuslanacak NATO silahlari ve askeri güçleri en basta Rusya Federasyonu’nu tehdit edecekti. Ne var ki 2014’te sokak hareketleriyle mevcut yönetimi deviren ve o zamanki Devlet Baskani’nin Rusya’ya siginmasina yol açan Nazi egilimli yeni yönetim buna aldirmadi. (Ukrayna’da, daha 2. Dünya Savasi sirasinda Nazilerle isbirligi yapan güçlü bir damar vardi.) 2014’teki sagci darbeye karsi sesini çikarmayan, aksine bundan memnun olan ABD ve öteki NATO iribaslari ise yeni Ukrayna yönetimini daha da kiskirttilar.
Zelenski adli komedyenin baskanligindaki yeni Ukrayna yönetimi, halkinin büyük çogunlugu Rusça konusan Donetz ve Luhansk bölgelerine karsi da baskilari arttirdi. Daha önce Minsk anlasmasiyla bu bölgelere özerklik hakki taninmisken, fasizan yönetim buna uymadi ve bölgede yogun baskilara ve etnik temizlige giristi. Bu ise çatismalara yol açti ve her iki bölgenin halki da referandum yoluyla ayrilmayi istedi, yani bagimsizligi seçti.
Iste tüm bunlar nedeniyle Rusya bu iki bölgenin bagimsizligini tanidi ve gerginlik savasa vardi.
Eger Kiev yönetimi bu bölge halklarinin iradesine saygili olsa ve NATO’ya girmekte israrci olmasa, eger ABD, Ingiltere, Fransa, Almanya gibi NATO büyükbaslari Ukrayna’yi NATO sinirlari içine almakta, yani yayilmaci bir politikada israrci olmasalar ve Kiev yönetimini silahlandirip kiskirtmasalar isler bu noktaya varmazdi, sorunlar diyalog yoluyla çözülürdü.
Ve elbet en iyisi bu olurdu. Savasin nasil kötü bir sey oldugunu, onun yol açtigi, açabilecegi acilari söylemek abesle istigal olur.
Islerin bu noktaya varmasina yol açan söz konusu baylar, simdi Rusya Federasyonu’nu uluslararasi hukuka uymamakla suçluyorlar.
Uluslararasi hukuk nedir? Eger bu önemliyse kendileri neden 2014’te Ukrayna’daki mesru yönetim söz konusu neonazilerin kalkismasiyla devrilirken sessiz kaldilar, hatta ellerini ovusturdular? Dombas bölgesi (Donetz ve Luhansk) halkinin ayrilma istemi uluslararasi hukuka, örnegin Birlesmis Milletler’in benimsedigi kendi kaderini tayin hakki ilkesine uygun degil midir?
Ama galiba uluslararasi hukuk dedikleri sey güçlülerin hukukudur. Nitekim Birlesmis Milletler de gerçekte ‘Birlesmis Devletler’e dönüstü. Güçlü devletler uluslararasi alanda bildiklerini okurken, kimse mazlum milletlerin, sömürge halklarinin sesine aldirmadi. Sovyetler Birligi ve sosyalist sistem dagildiktan sonra da meydan tümüyle onlara kaldi.
Ukrayna’nin Neonazi yönetimini kiskirtip islerin bu noktaya varmasina yol açan emperyalistler, isler çatismaya varinca Rusya ve Putin karsiti demeçlerle yetindiler. Simdi Bay Zelenski bu tutumdan aci aci yakiniyor. Ya ne olacakti? Onlarin Ukrayna yönetimi hatirina Rusya ile savasa tutusmasi beklenemezdi. Böyle bir sey Üçüncü Dünya Savasi’nin baslamasi demek olur, taraf ülkeleri ve tüm dünyayi tam bir yikimla yüz yüze birakirdi. Batili emperyalistler yayilmaci politikalarindan vaz geçmeseler de bir dünya savasi çikaracak kadar kafayi yemis degiller.
Onlar gerektiginde halklari birbirine karsi kiskirtma ustasidirlar ve Ukrayna sorununda da bunu yaptilar, Ruslarla Ukraynalilari, geçmiste SSCB çatisi altinda bir arada yasamis bu iki komsu ve kardes halki birbirine düsürmeyi, kanli biçakli hale getirmeyi basardilar.
Önümüzdeki günlerde ne olup bittigini görecegiz. Büyük ihtimalle çok geçmeden Kiev’de söz konusu yönetim çökecek ve bir uzlasmaya varilacak; Ukrayna’nin NATO’ya alinma çabasi sona ererken Rus birlikleri de Ukrayna’dan çekilecek. Dombas bölgesinin fiilen ve hukuken ayrilmasi da sürpriz olmaz.
25 Subat 2022
Kemal Burkay