Ulusal Kongre çalismalarinin tarihi üzerine bir bilgi -4

Isbirligi Komitesi-4 (*)

Abdul Hamîd Derwês

Ilerici Kürd ve Kürdistanli Partiler Arasinda Isbirligi ve Dayanisma Hazirlik Komitesi üçüncü toplantisini 6-7 Mart 1982 tarihinde, Sam’da gerçeklestirdi. Toplantiya üye PDPKS, TKSP, YNK, temsilcileri ile gözlemci olan Suriye Komünist Partisi-SKP ve Irak Komünist Partisi-IKP temsilcileri katildilar. Kendilerini toplanti tarihi konusunda bilgilendiremedigimiz IKDP temsilcisi toplantiya katilmadi.

Toplantida ulusal, bölgesel ve uluslararasi arenadaki genel siyasi durumu göz önüne alan taraflar su noktalarda uzlastilar:

1-Hazirlik komitesi’nin bir sonraki toplantisi, üye partilerin polit büro üyelerinin katilimiyla, 1982 Eylül’ünün sonunda, Kürdistan’da yapilacak. En iyisi genel sekreterlerin bu toplantiya katilmalaridir. Toplanti Kürdistan’da yapilamazsa, yeni bir yer tespit edilecek.

2-Israil ve ABD saldirisina karsi ve Lübnan ile Filistin ulusal hareketleriyle dayanismayi görüsmek amaciyla, Suriye’de bulunan Kürd ve Kürdistanli parti ve örgütlerle iliski kurmak, bu konuda bir çagri yayinlamak.

3-IKP’den Dr. Cevher Sawes ile YNK’den Dr. Fuad Mahsum, yeri ve tarihi önceden belirlenecek Kürdistan genel kongresi için siyasi rapor hazirlayacaklar.

4-Hazirlik Komitesi üyeleri, aidatlarini gelecek toplantida verecekler.

Toplantinin sonunda, katilimcilar Hazirlik komitesi’nin çalismalarina devam etmesinin önemine vurgu yaptilar. Kürd halkinin kurtulus ve demokrasi mücadelesine hizmet amaciyla Komite’nin aldigi kararlarin hayata geçirilmesinin zamani geldigini söylediler. Bir önceki toplantida kabul edilen Hazirlik Komitesi’nin programina iliskin belgelerin yayinlanmasinin gerekli oldugunu dile getirdiler.

Hazirlik Komitesi
6.6.1982
Sam

(**)

1983 yili basinda, Ilerici Kürd ve Kürdistanli Partiler Arasinda Isbirligi ve Dayanisma Hazirlik Komitesi’nin çalismalari açisindan, iki temel güç YNK ve IKP arasindaki sorunlar nedeniyle çok olumsuz ve kötü bir durum ortaya çikti. Sorunlar, Komite’nin çalisma ve faaliyetlerinin durdurulmasinda dogrudan etkili oldu. Görüsmeler de sorunlari çözemedi, aksine sorunlar giderek derinlesti. Öyle ki 1983 Martinda Pistasan bölgesinde iki taraf arasinda çatismalar yasanmasi noktasina kadar uzandi. Çatismalarda her iki taraftan onlarca Pêsmerge öldü. Yasananlardan sonra Komite islevsiz bir hale geldi. Çünkü IKP, YNK’ katildigi için Hazirlik Komitesi toplantilarinda yer almayacagini bildirdi. Komite’den ayrildigini resmen açiklamasa da Komite’deki çalismalarini durdurdu, SKP de IKP’yi destekledi ve böylece Komite olumsuz bir durumla yüz yüze kaldi.

Ben, durumun normale dönmesi için komite üyeleri, özellikle de IKP nezdinde çok çaba sarf ettim. Bu amaçla 6 partinin polit bürolarina asagidaki mektubu yazdim:

Partinizin de üyesi oldugu Ilerici Kürd ve Kürdistanli Partiler Arasinda Isbirligi ve Dayanisma Hazirlik Komitesi’nin toplantisini geçen Mayis ayinin yirmisinde yapma karari almistik. Ama ne yazik ki Irak Kürdistan’inda baslayan olaylar nedeniyle bu toplanti gerçeklesmedi ve yeni bir toplanti tarihi de belirlenmedi. Ortadogu’nun içinde bulundugu sartlar, Komite’nin en yakin bir zamanda toplanmasini gerekli kiliyor. Bölgedeki gelismeleri degerlendirmeliyiz. Emperyalizmin, Iran, Irak ve Türkiye’nin fasist ve gerici rejimlerinin baski ve zulmü altinda bulunan Kürd halkinin da aralarinda oldugu bölge halklarina yönelik saldirilarina karsi çikmamiz gerekiyor.

Bu nedenle emperyalizme, Siyonizm ve gericilige karsi ortak mücadelemizi güçlendirmek, Komite’nin yüklendigi görevlerini yerine getirmek için toplantimizin 15 Temmuz 1983 tarihinde yapilmasini öneriyoruz.

Toplantinin yapilacagi yer konusundaki önerilerinizi bekliyoruz.

Dostça selamlar.

14.6.1983

Komite Sekreteri
Abdul Hamîd Derwês

Bu konuda SKP Genel Sekreteri Halid Bektas’a da asagidaki mektup gönderildi:

Yoldas Halid Bektas, SKP Genel Sekreteri,

Mücadeleci selamlar,

Ortadogu’nun ilerici ve yurtsever hareketlerinin içinde bulundugu tarihsel ve hassas dönemde, Kürd ulusal kurtulus hareketinin emperyalizm ve ABD’den güç alan fasist ve gerici rejimlerin her türlü saldirisi altinda bulundugu, emperyalizmin bölgeye el koymak istedigi sartlarda, Ilerici Kürd ve Kürdistanli Partiler Arasinda Isbirligi ve Dayanisma Hazirlik Komitesi’nin toplanmasi gerekiyordu. Komite, 6 aydir, Irak Kürdistan’inda YNK ve IKP arasinda yasanan olaylar nedeniyle toplanamiyor.

Üstlendiginiz önemli rol nedeniyle size yöneliyoruz ve sizden Komite’ye dönmesi ve rolünü oynamasi için IKP nezdinde çalisma yapmanizi, partiniz temsilcisinden Komite’nin yapilacak toplantisina katilmasini isteminizi bekliyoruz. Söz konusu toplantinin sosyalist bir ülkede yapilmasini saglamak amaciyla çaba sarf etmenizi rica ediyoruz.

Dostça selamlarimizla, hep yasayin.

Komite Sekreteri
Abdul Hamîd Derwês

Hazirlik Komitesi toplantisinin zorunluluk oldugunu dile getiren asagidaki mektup da IKDP Genel Sekreteri Abdulrahman Qasimlo’ya gönderildi:

Degerli kardesim Abdulrahman Qasimlo,

Mücadeleci selamlar,

Bildiginiz gibi, bir buçuk yildir, kurulusundan günümüze kadar geçen sürede, Ilerici Kürd ve Kürdistanli Partiler Arasinda Isbirligi ve Dayanisma Hazirlik Komitesi, tüm üyelerinin katilimiyla toplanamadi. Bu durum Komite’yi islevsiz hale getirdi, çalismalarin durmasina yol açti. Komite’nin olusmasiyla partilerimiz ulusal mücadelede önemli kazanimlar elde ettiler. Kürd halk yiginlari bu Komite’yi olumlu karsiladi. Komite, ilerici ve demokratik uluslararasi kamuoyunun ve Kürd dostlarinin dikkatini üstüne çekti, emperyalizm ve Kürdistani isgal eden fasist rejimlerin kin ve nefretini kazandi.

ABD emperyalizminin Kürdlere yönelik politikasini hayata geçirmek istedigi, Türkiye, Iran ve Irak’taki fasist rejimlerin halkimizi katletmek için saldiriya geçtikleri, Kürdistan ulusal hareketini yok etmek için amaciyla aralarinda ittifak olusturduklari bir dönemde, biz bu olumsuz ve zor sartlara karsi durmaliyiz. Ilerici, yurtsever Kürd ve Kürdistani partiler arasinda mücadeleci bir isbirligi olusturarak, düsmanlarin bu planina karsi çikmaliyiz, Kürdistan genelinde bu isbirligini güçlendirip sürekli hale getirmeliyiz.

Degerli kardesim,

Ben sizden bu konuda rolünüzü oynamanizi istiyorum. Partinizin, en kisa sürede kurucu üyesi oldugu Komite’nin toplantisina katilacak temsilcisini belirleyecegini umuyoruz.

Halkimizin Iran Kürdistan’indaki devrimci mücadelesine yönelik büyük umutlarla size ve kardes partinin merkez komitesi üyelerine en sicak selamlarimla…

4.8.1883

Komite Sekreteri
Abdul Hamîd Derwês

Bu iliski ve görüsmelerden sonra, Komite’nin 1984 yili basinda, Paris’te toplanmasi konusunda anlasmaya varildi.

IKDP adina Dr. Abdulrahman Qasimlo, PDPKS adina Abdul Hamîd Derwês, TKSP adina Kemal Burkay, YNK adina Polit Büro üyesi Ömer Seyhmus toplantiya katildilar. Irak ve Suriye komünist parti temsilcileri toplantiya katilmadilar. Çünkü onlar Pistasan olaylarindan sonra komite toplantilarina katilmaktan uzak durdular.

Toplantinin normal bir toplanti olmadigi anlasiliyordu. Özellikle Abdulrahman Qasimlo, Komite’nin bazi bölge hükümetlerine karsi tavrindan duydugu rahatsizligi açiga vuruyordu. Dolayli yoldan ‘Kürd sorununu çözecek bir proje var, bu konuda çalisma yapilmasi halinde Kürd halki bu projeden faydalanabilecek’ diyordu.

Bu dönemde Irak hükümeti ile YNK arasinda görüsmelerin basladigi, Dr. Abdulrahman Qasimlo’nun taraflar arasinda arabuluculuk yaptigi haberleri yayildi. Ama Qasimlo bahsini ettigi projeyi ve bu projeyi baslatanlari net olarak açiklamiyordu. Çünkü bu konuda Komite üyelerine özellikle partimize ve TKSP’ye güvenmiyordu ve onlarin kendisi gibi düsünmediklerini biliyordu. Bu nedenle ilk iki günde toplantinin yapilmasina engel oldu, partimizin Komite üyeliginden uzaklastirilmasi konusunda Kemal Burkay ve Ömer Seyhmus’u ikna edecegini umuyordu. Çünkü partimizi Komite’nin YNK ve Irak hükümeti arasinda baslayan görüsmeleri onaylamasinin önündeki engel olarak görüyordu.

Daha sonra bana anlatildigina göre her iki kisi (Kemal Burkay ve Ömer Seyhmus) Qasimlo’nun önerisini kabul etmemisler, toplantinin üyelerle yapilmasini istemisler. Sonunda da öyle oldu. Komite birkaç toplanti gerçeklestirdi ve asagidaki kararlari aldi:

Isbirligi ve Dayanisma hazirlik komitesi…

IKDP, PDPKS, TKSP ve YNK 1-3 Aralik 1983 tarihinde toplanip asagidaki kararlari aldilar:

– Kürd ve Kürdistanli yurtsever örgütler arasinda Isbirligi ve Dayanisma Komitesi’nin (Isbirligi Komitesi) kurulmasi.

A) Isbirligi Komitesi su hedefler için mücadele eder:

1- Yurtsever güçlerin emperyalizm, gericilik ve ulusal baskiya karsi mücadelesinde birligi saglamak, Kürd halkinin ulusal, demokratik ve insani haklarini elde etmek.

2- Kürdistanli ulusal güçler arasinda isbirligi ve yardimlasmayi saglamak.

3- Ulusal güçler arasindaki sorunlari demokratik yollarla çözmek.

4- Kürd halkinin içinde bulundugu durumu ve Kürdlerin ulusal haklarini elde etme konusunu görüsmek üzere tüm yurtsever güçlerin katilacaklari bir ulusal kongre toplamak için çalismak.

5- Tüm parçalardaki Kürd sorununu tanitmak ve destek bulmak amaciyla uluslararasi demokrat ve ilerici güçlerle iliski kurmak.

B) Isbirligi Komitesi yakin dönemde asagidaki hedefler için çaba sarf eder:

1- komite’nin islerini yürütmesi için bir büro olusturmak.

2- Ingilizce aylik bir bülten çikartmak.

3- Komite’nin masraflarini karsilamak için para toplamak.

4- Üye partilerin, merkez organlarindan birisini Komite üyesi olarak belirlemesi.

5- Tüm Komite üyelerinin onayini almak kosuluyla, yeni üyelerin Komite’ye katilmasini saglamak.

Yukarida bahsedilen Paris Toplantisi, Isbirligi ve Dayanisma Komitesi’nin son toplantisi oldu. Çünkü bu toplantidan sonra, Komite üyelerinin bu konuda siyasi ve net bir karar almamalarina ragmen, Komite dagildi.

(**)

—

(*): Kürdistan Ulusal Kongresi ile ilgili yapilan tartismalarda sik sik ulusal kongre konusunun 1983 yilinda imzalanan PDK-Irak PKK protokolü ile gündeme geldigi dile getirilir. Oysa bu bilgi eksiktir. Söz konusu protokolden önce de bu konuda bir hayli çalisma yapildi.

Kemal Burkay’in Anilar ve Belgeler adli kitabinin 2. cildinin 241-254 sayfalarinda konuya iliskin bilgiler yer aliyor.

Bu konu, Suriye Kürt Ilerici Demokrat Partisi Genel Sekreteri Abdul Hamîd Derwês’in, Deng yayinlari arasinda, ‘Tevgera Kurdî li Sûriya Di Bin Roniyê da’ adiyla yayinlanan kitabinda da genis bir yer kapliyor.

Ulusal Kongre konusundaki bilgi ve tartismalara katkida bulunmak ve Kürtçe bilmeyenleri konuya iliskin olarak geçmiste yasanan gelismelerden haberdar etmek amaciyla, Abdul Hamîd Derwês’in adi geçen kitabinda ‘Bir kez daha Isbirligi Komitesi’ adi altinda yer alan bölümünü çevirerek, pey der pey yayinlayacagiz.

(**): Bölümün konumuzla ilgisi olmayan yerlerini çevirmedik (…) isaretiyle geçtik.

Dengê Azad-Hewlêr

Abdul Hamîd Derwês