Yeni dünya düzeninin çocuklari
Necla Çamlibel
Dünya insanina, en iyi aksiyon filimlerini geride biraktiracak bir film yasatildi. Bu filmin etkisinde kalmis olmamak, heycanlanmamak, korkmamis olmak elde degil. Öyle bir film çevrildiki dünya devleri tarafindan, her birey bir kez degil, birkaç kez durup düsündü. Bugüne kadar esi benzeri, bu kisa sürede bu kadar insani etkisi altina alan film çevrilmemisti.
Bir sonraki yüzyilda yasanabilecek ve çevrilecek film hakkinda da insanliga ipuçlari verdi. En görünen yönü, insanligin tümünün bu filmin basrolunde yer almasi ve milyonlarca ölümlerin olmasidir.
Normal alisa gelmis film çekimlerinde, herkes basrolu kapmak için çaba içine girer. Ancak bu aksiyon filmde tüm insanlik basrol almk istemese de, hepsi filmin içine çekildi.
Sagduyulu insan, korkusunu, heyecanini maniple edenlerin olmasi, insanliga bugüne kadar yol gösterenlerin, çikis yolu ve umut vermeyi sürdürmeleri bu sürecin iyi tarafiydi.
Yeni dünya düzenine iliskin, insanligi neler bekliyor, yorumlar ve sonuçlar çikarildi. Çikarilmaya devam edilecek.
Dikkatimi çeken en önemli özelliklerden biri de, birçok bireyin kendi evinin içinde olanlarla ilgilenmesi ve yitinme duygusunun, bu yeni sürecin en belirgin etkisi olarak kaldi hafizamda. Bu aksiyon filminin çekildigi ve izletildigi süreçte, kendimizi korumanin bu isin baslangici oldugunu çabuk kavradim.
Bireyin içinde yetistigi ve büyüdügü sosyal kosullar onun nasil biri olacagini belirliyor, tezine su örnegi vermek isterim; birçogumuz eskiden örgütler, liderler, anne- babalar, büyüklerin bize ögrettikleri ve sonradan içinde bulundugumuz sosyal-siyasal ve ekonomik kosullar etikisinde kalarak, yasamdaki durusumuz ve karekterimiz gelisti.
Yeni dünya düzenindeki gençlerin, bize benzemedigi de bir baska gerçek, tipki bizlerin bir önceki nesille farkliliklar gösterdigimiz gibi. Yeni düzende bu gençlerde, daha hizli sekilde gelisecek görünüyor.
Sizlere birkaç örnek vererek, bu konuya biraz açiklik getirmek isterim. Bir önceki makalemde, elektronik bir cihazdan Alexa’dan, sizlere söz etmistim. Bu makalede de teknolojiyle büyüyen yeni nesillerden bir tanesiyle birlikte yasadigim için, yakindan takip etme imkanini buluyorum. Biliyorsunuz, ‘yeni çagin çocuklari ‘ sözü uzun zamandir duyuyoruz. Evet, yeni çagin çocuklarini son üç dört aydir çok daha yakindan takip etme imkanini bir kez daha buldum.
Her çocuk, dogduktan itibaren annesi ve yakin ailesiyle tanismasindan sonra, ikinci olarak, her gördügü insanin, elinde olan telefonla direk akraba oluyor. Nasil mi? Onun tüm özeliklerini büyüklerinin nasil kullandigini takip ediyor. Eh! anne babayi egelendiren birsey iyi olmali diye beyninin bir kösesine not ediliyor. Evde yemek ve temizligi kolaylastiran aletleri de görüyor. Sonra çocuk büyüyor, kullandigi elektronik cihazin ne kadar renkli bir dünaya oldugunu yasayarak görerek ögreniyor. Bu aletler kullanilimini bildikten sonra, istedigi seyleri itiraz etmeden kendisine sundugunu kesfediyor.
Anne babalarin elektronik cihazlarla ilgili kavgalarini kendimi de dahil ederek söylüyorum, bitmek bilmeyen krizlere, uzmanlardan alinan yardimlarlarda, yeni dünya düzeninde çocuk ve aile arasindaki büyük problem olarak kendini gösterdi. Sürekli konusmakla belirli bir yas grubuna kadar etkili olunabildigini ögreniyor. Evet her çocuk, yeni nesil artik elektronik bir akrabaya sahip olmus görünüyor.
Geçenlerde bir aile sohbetimizde gelisen bir olayi sizlerle paylasayim. Bizler firsat buldukça anne baba olarak, günlük haberleri bir saat de olsa takip edip izlemek isteriz. Bu hep böyle olmustur evin çocugu da bunu bilir. O küçük, biz haber dinlerken oyuncaklariyla meskul olurken, simdi zaman zaman bizimle dinliyor. Evde anne babadan edindigi politik bakis açisinin gelistigini, bunu da oldukça hümanist biri yaptigini, adalet duygusunun oldukça gelistigini izleyebiliyoruz. Zaman zaman politik yorumlarda bizden daha iyi nesnel dogru yorumlarda bulunabiliyor. Nedenini, kanimca, kendi öz düsüncesine ve kararliligina bagliyorum. Bir dinin, feodal yapinin, bir partinin, bir liderin, bir ideolojinin, etkisi altinda kalmayan taze bir beyin ve istedigi bilgiye aninda ulasabiliyor, Alexa’nin yardimini önüne sundugu seçeneklerin çoklugu ve oldugu için böyle rahat yorumlar yapabiliyor. Sakin su akliniza gelmesin, dinler konusunda, sinif, irklar ve cins kimligi konularinda bilgisiz oldugunu düsünmeyin. Tüm bunlarin farkindaligina erken kavusan, bir gençlik yetisiyor.
Konuyu asil anlatmak istedigime getirmek istiyorum. Birgün haberler sonrasi yorumlar yapilirken, gerek Türkiye’de sürdürülen politika ile, Almanya’daki politika ve ülkedeki çikmazliklari, sosyal siyasal, sosyolojik ve politik açilardan degerlendirince agzimiz açik onu denledik.
Hani biz aramizda konustugumuzda veya haber dinleyerek bu kadar birikime sahip olmasi mümkün degildi. Oglum nasil bu kadar yorum yapabildin. Arkadaslar veya ögretmenlerle mi konusuyorsunuz? ‘ Hayir anne sadece arkadaslarla degil. Ben bu ülkenin politikalarini yakindan takip eden ve onlari yorumlayanlarin videolarini izliyorum’ Birkaç isim ve fenomen olan kisileri bana söyledi. Bunu da ekledi, Dayê ev virnakin, yalan söylemiyorlar; realist olarak herseyi partiyi, lideri degerlendiriyorlar. Bence böyle insanlara bizim de ihtiyacimiz var dayê dedi.
Evet, sonra babasiyla çiktigimiz yürüyüste, gördünmü babasi, senin belki de kirkyilini verdigin bir birikim ve siyasal bakis açisina, senin oglun 13 yasinda kavusmus. Gözleri bugulanip; ses tonu titreyerek; ‘evet’ dedi babasi da. Evet yeni gençler bizim gibi, düsünmüyor ve bizim yöntemlerimizle is yapmayacagi asikar. Ama iyi bir temel almissa o, bu yeni dünya düzeninde kendi yasamini da, ülkedeki kausu da kendini, daha az yorarak, hatta pravakasyon ve tehditlere maruz kalmadan. Kendi öz iradeleriyle karar verecek gençler yetisiyor.
Mesele ne derseniz? Bu gençleri nasil kendimize yakin tutacagimiz olmali. Ya da dogru soru bu mudur, biz onlarin yaninda nasil yer almaliyiz? Onlar bizden, biz onlardan nasil etkilenmeliyiz, etkilesim içine germeliyiz?
Necla Çamlibel