Edepsiz Times

Geçen gün televizyonda Cumhurbaskani’ni New York Times’i terbiye ederken gördüm. Gazete, ‘edepsizlik, alçaklik, adilik’ yapmis! Daha agiri söylenemez herhalde. Bundan ‘agir’i, ana avrat küfretmek olur.

New York Times’in bu hakaretleri ‘hak etmek’ üzere ne yaptigini daha sonra gördüm. Ceylan Yeginsu’nun haberi. Tanimadigim bu hanim oralara giderek ISID’e katilmis, orada eyleme karismis, hattâ kendini begendirmis, ama nedense bu ise devam etmeyip geri dönmüs birinin hikâyesini anlatiyor. Neymis eylemi? Rakka’da iki hafta egitim almis, ‘cepheye’ gitmis. Iki adam vurdugunu ileri sürüyor. Allah ziyade etsin. Bazi idam ‘törenleri’nde de bulunmus. Anladigim kadar, yalniz seyretmemis. Ama sonunda bir adami diri diri topraga gömmüs. O zaman, ‘gerçek bir ISID’ mücahidi’ oldugunu söylemisler.

Sonra ne olmussa olmus, geri gelmis. Giderken on kisilik bir grup olarak gitmisler, sonra üçü dönmüs.

Peki, Ceylan Yeginsu nereden ögrenmis bu hikâyeyi? Sözkonusu kisiyle konusarak. Adini vermiyormus, 27 yasindaki bu genç adam; yalniz göbek adini açiklamis: Can. Vermeme nedeni, ISID’in intikamindan korkmasi. Simdi onlar hakkinda fikrini degistirmis: ‘Kuran’i kendi çikarlarina göre yorumluyorlar,’ diyormus. Allah hiçbir zaman Müslümanlar’a ‘Müslüman öldürün’ demedi.’ Yani, ISID cinayetlerinden sogudugu anlasilan bu genç adam, Müslüman- olmayanlarin öldürülmesinden –sözgelisi diri diri topraga gömülmesinden– pek o kadar tedirgin olmayacak gibi konusuyor.

Biz bu ülkede hangi mekanizmalari, hangi tornalari kullanarak böyle bir zihin yapisi sahibi insanlar yetistiriyoruz, misyoner, papaz, Ermeni öldürtüyoruz? Kaç kisi var çevrede, bu bakisi paylasan, yarin elinde satir adam dogramaya hazir?

Simdi, Ceylan Yeginsu Türkiye’den ISID’e katilmaya gitmis çok sayida insan oldugu yaziyor. Bu zaten bir ‘sir’ degil. Medeni ülkelerde gazeteciler bilgi aldiklari kaynaklari meslek kurallari içinde, mümkün oldugunca (çünkü konu kendisi tehlikeli olabilir) açiklarlar. Ceylan Yeginsu bazi isimler veriyor. Sözü geçen Bayrampasa: buradan Oguzhan Gözlemcioglu simdi ISID’in bölgesel komutanlarindan biri olmus. Bayrampasa’da yoksullara yardim sunan resmî kurulusta çalisan Mehmet Arabaci bu adamin silâhli fotograflarinin ora gençligini nasil etkiledigini anlatmis. ‘Burada simdi yedi cami var, ama okul yok,’ demis. Daha önce 14 yasinda bir oglan çocuk da (gene Bayrampasa’dan) Rakka’ya gidip gelmismis. Onun babasinin adini da ‘Yusuf’ olarak veriyor. Polis bu çocuga gelip ‘Sen ne yaptin?’ diye sormamis. Onun babasi –Yusuf– bundan sikâyetçi. Baska babalar ISID’i begeniyor, begendigini söylüyor, ‘Oglumun yasi gelsin ben de gönderecegim,’ diyor. Militan göndermenin kurumlari da kurulmus. Parayla ve imanla (bu ikisi bir arada gidiyor) yoksul çocuk devsiriyorlar. Bayrampasa’dan Arif Akbas kaba sakal bir ‘ecnebi’nin türedigini, tinerci, bonzaici olsa gerek, onlari toparladigini anlatiyor.

Bunlar Türkiye için ‘yeni’ seyler degil. Üç yüz yil önce Celâli isyanlarinda da oluyordu; yasadigimiz günlerde çesitli ‘mafya’lar da böyle adam topluyor. ‘Intisab’ ideolojisi –ve pratigi– hâlâ çalisiyor, hâlâ etkili.

Cumhurbaskani ‘edepsizlik, alçaklik, adilik’ diyor. Bu yazilanlar dogru olabilir mi diye sorusturdu mu acaba? Verilen adlardaki insanlari Ceylan Yeginsu uydurdu mu? Gazetesi, dünyaca ünlü New York Times, eline geçen her yaziyi, haberi denetlemeden basarak mi ‘dünyaca ünlü gazete’ oldu?

Ciddi basin organlarinin verdikleri haberin, bilginin dogrulugunu, denetlemelerinin yollari, yöntemleri, deneyimleri vardir. Bu yollar, yöntemler, deneyimler, ayakkabi kutusundan döviz saçilmasi durumunda ‘Paralel var! Sabotaj yapiyorlar! Darbe yapiyorlar!’ avazeleri seklinde tecelli eden yollara, yöntemlere, deneyimlere benzemez. Gerçekligin ne oldugunu bu ikinci saydigim prosedürlerle saptamayi tercih edenler, kendi yöntemlerinin isabetinden pek mutlu olabilirler; ama bunlarin geçerli olduguna dünyayi ikna etmelerinin hiçbir imkâni yoktur.

—————————————————

20 Eylül-Taraf

Murat Belge