NASIL BIR ANAYASA?
Arsivimi karistirirken rastladigim bu yazi dört yil Önce Mardin Time için kaleme alinmisti. Yeni anayasa degisikliginin tartisildigi su günlerde onu okurlarla paylasiyorum:
Türkiye, hukukçularin bir ‘deli gömlegi’ olarak niteledikleri 1982 Cunta Anayasasi’ndan kurtulup sivil ve demokratik bir anayasa yapmaya hazirlaniyor. Bunu basarabilecek mi? Biz, özgür ve demokratik bir sistemi hayata geçirmek için bunu basarmak gerektigine inaniyoruz.
Bunun için öncelikle darbe anayasasinda belirlenmis olan ‘degismez maddeler’ de dahil, çagdas insan hak ve özgürlüklerine aykiri düsen tüm hükümler degismeli, demokrasiyi engelleyen tüm kayitlar ortadan kaldirilmalidir. Devletin, ‘demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti oldugu’ temel belirlemesi korunmali, buna federal sifati eklenmelidir.
Basin ve düsünce özgürlügü, örgütlenme özgürlügü, inanç özgürlügü, gösteri hakki, isçi haklari, kadin haklari dahil, tüm temel hak ve özgürlükler Avrupa Birligi standartlarina yükseltilmelidir.
Gerçek bir laiklik için Diyanet Isleri Teskilati anayasal bir kurum ve devlet kurumu olmaktan çikarilmali, vakfa dönüstürülmelidir. Tüm inanç mensuplari da kendi inançlarinin geregi olan kurumlari özgürce olusturup yönetebilmelidir. Din dersleri zorunlu olmaktan çikarilmalidir.
Venedik Sarti normlarina uygun olarak siddeti benimsemeyen her türlü dernek ve parti serbest olmalidir.
Osmanli’nin çöküsünün ardindan kurulan Türkiye Cumhuriyeti de aynen Osmanli gibi, sinirlari içinde farkli kökenden, dilden, dinden, mezhepten çok renkli bir toplumu içermektedir. Bu nedenle devletin yapilanmasinda bu çok renklilige uygun bir biçim benimsenmesi gerekirdi. Bu yapilmadigi, toplum tek renge boyanmak istendigi için 90 yil boyunca ciddi sorunlar yasandi ve bu günümüze kadar sürüp geldi. Büyük acilara yol açan, büyük bedellere mal olan Kürt sorunu bunlardan biridir.
Bu nedenle, hem ülkenin en büyük sorunu olan Kürt sorununun esitlik temelinde ve adil biçimde çözümü, hem de genel olarak demokratik ve özgür bir toplum yaratmak için yeni anayasa su ilkeleri kapsamalidir:
1- Devletin adi, kurumlarinin adi (Parlamento, yargi, hükümet vb.), vatandaslik, tek etnik gruba (Türk)atif yapmaktan çikarilmali, ülkenin çok renkli toplumsal yapisina uygun biçimde tüm etnik gruplari kapsayacak biçimde formüle edilmelidir. Devletin adi etnik degil cografi olmali, kurumlarin adi da buna uygun biçimde degismelidir;
2- Anadilde egitim serbestisi (ilkokuldan üniversiteye kadar) yeni anayasada yer almalidir;
3- Türk halkinin yani sira ülkenin ikinci büyük etnik grubu olan, üzerinde yasadigi cografya ve nüfus olarak yaklasik üçte birini olusturan Kürt halkinin anadili Kürtçe, ülkenin ikinci resmi dili olmalidir;
4- Devlet bu çok renkli yapiya uygun olarak ademi merkeziyetçi biçimde yapilanmali, federal olmalidir.
Anayasa mümkün oldugunca kisa, dili sade ve bu çok renklilige ve demokratik öze uygun biçimde formüle edilmelidir.
Kemal Burkay
Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) Genel Baskani
24 Nisan 2013
Kemal Burkay