Çeviren: Nizamettin Karabenk / Petrol, Irak ve Meksika muhasebe standartlari

Çeviren: Nizamettin Karabenk

Amerika Birlesik Devletlerinden (ABD) gelen baskilara ragmen, Irak yönetimi petrol rezerv kalemlerini bilançosuna almayi kabul etmedi; basit bir muhasebe islemiyle yabanci sirketlere birakti. Ancak Meksika istenilen islemi yapti. Sonuç olarak: Bugün Irak’ta yasanmasina tanik oldugumuz isgal olaylari gibi, Meksika’nin özel bir askeri gücün istilasina ugrama ihtimali çok düsük.
Wall Street bankacilik kuruluslari (özellikle az önerilen Goldman Sachs yatirim bankasi) ABD Menkul Degerler Komisyonu kriterlerine uygun olarak, rüzgâra yelken açmis sirket bilanço kayitlarinda yer almasina imkân veren yeni düzenlenmis muhasebe standasrtlarina göre borsada islem görmesini saglamak marifetiyle, Meksika Körfezi sulari derinliklerinde bulunan rezervleri kontrol ediyorlar.
Goldman Sachs, ‘Kuzey Amerika enerji entegrasyonu’ politikasi sayesinde sirket armasini yeniden yaldizliyor. Uluslararasi yatirim yapan büyük kuruluslarin ve Kuzey Amerika enerji sektöründe faaliyet gösteren çokuluslu sirketlerin de aralarinda bulundugu, ABD, Kanada ve Meksika devletleri üst kademe kadro ve uzmanlarinin, kamu alani ve özel sektör büyük düsünürleri ve karar alici makamlarda görev yapanlarin da katildigi 10-11 Haziran tarihlerinde enerji konusunda yapilan Kuzey Amerika zirvesini destekliyor.
Mega-bankacilik kuruluslari ve Anglo-Sakson çokuluslu petrol devi sirketleri aslinda Meksika Körfezi derinliklerinde bulunan petrol yataklari ve tabaka halinde kayaliklardan, kaya gazinin çikarilmasiyla ilgileniyorlar.
ABD’de kaya gazi üretimi egilimi/egrisi iki senaryonun dile gelmesine neden oldu: Kanada ve Meksika kaya gazi üretim egrisi analizinden anlasildigi kadariyla; gerçek ‘faaliyetin’ itaatkar neoliberal ITAM’ci [1] Meksikalilar tarafindan yerine getirilecegi, ABD Kuzey Komutanligi (NortCom) jeo-politik ve jeo-ekonomik birimleri ‘patronajligina’ verilen ‘Kuzey Amerika’ üçlü proje çerçevesinde, biri ‘olumlu’ (optimist), digeri ise, ‘duragan’ (statüko) bir durumu yansitan senaryo söz konusu.
Üçlü proje, her seyden önce, ABD’nin faydasinadir. ABD menseli çokuluslu sirketlerin çikarlarini savunma egilimini gösteren hidrokarbür ürünleri Ulusal Komisyonu talihsizligi; vatandasinin çikarini savunmada gerekli hassasiyeti gösteren bir ülke olmayan Meksika’da normal yasamin seyrine tehdit olusturan sondaj çalismasi kalintilarini Meksika topraklarinda görmek dikkat çekici olur.
‘Kuzey Amerika enerji güvenliginin’ yönelim gösterecegi üç ana eksen’in ortaya çiktigini görecegiz: Askeri eksen (Kuzey Komutanligi); Anglo-Sakson çokuluslu petrol sirketleri ve iktidardaki Pena Nieto/ Luis Videgaray Kabinesinin olumlu cevap verdigi Meksika Körfezi derinliklerinde bulunan kaya gazi rezervlerinin borsada islem görmesini isteyen Wall Street mega-bankacilik kuruslari finans ekseni
Yirmi birinci yüzyili yasadigimiz bu dönemde, deregülasyon kosullarinin empoze edildigi küresel finans dünyasinda, bazi ülkelerin bankacilik sisteminin özellestirilmesi ve Wall Street büyük bankacilik kuruluslari mülkiyeti haline gelen ham madde üretim faaliyetlerinin finansallastirilmasi marifetiyle bu ülkeler artik kontrol altina aliniyor.
Bloomberg kanali (TV) geçen sene haber bültenlerine, ExxonMobil ve Chevron sirketlerin dikkatine çeken, ‘tatlandirici maddeler’ tasarisina yer vermisti. Bu tasariya göre ‘tatlandirici maddelerin’ Meksika rezervler bilançosuna yazilabilecegi haberini vermisti.
Chevron sirketi, ABD Disisleri Bakanliginca kontrol edilen kurum olan Wilson Center üyesi, ‘Meksika’ grubunu olusturan üst kademe yönetici kadrolari arasinda Condolezza Rice’in çalismalarini dikkatle izliyordu
Citigroup/Banamex Borsa stratejisti Julio Zamora, ‘rezervlerin bilanço kayitlarina alinmasi hususu, çokuluslu sirketlerin söz konusu rezervleri mali durum cetvellerinden göstermesi açisindan önemlidir. Çünkü bu durum, sirketlerin mali durum kullanicilarinin neye yatirim ver harcama yaptiklarini anlamasini kolaylastiriyor ve gelecege yönelik ürünlerini satmak üzere hangi yönde yol alacaklarini görmelerini sagliyor’ seklinde açiklama yapmisti.
Blommberg, 2001’de yayinladigi rehberde söyle bir açiklamayi da ilave etmisti; ABD Menkul Kiymetler ve Borsa Komisyonu (Securities and Exchange Commission – SEC), Houston’da enerji danismani George Baker’in ‘mevzuat metninde açikça yer almasi gereken ve rezervlerin islem görmesi konusunda hükümet düsüncesinde gerçek anlamda bir evrim’ olarak gördügü bu konu, ‘sirketlerin bilançolarina rezerv karsiliklari’ kaydedebileceklerine imkân veriyor. Böylesi bir gelismeden memnuniyet duyan Kongrenin ne tür bir hukuki icada dayandigina bakalim.
Iki haftada bir yayinlanan is dergisi Forbes ‘çokuluslu petrol sirketleri, normal sartlarda, pay edilen kullanim sözlesmeleriyle pek ilgilenmiyorlar. Çünkü üretilen petrolün sahibi olmak istiyorlar’ seklinde açiklama yapmisti.
Forbes dergisi, kaynaklarin pay edilme konusunda geçerli mevzuatin gün yüzüne çikmasi için Meksika hidrokarbürlerin bilanço kayitlarina alinmasina yönelik yeni muhasebe standartlarinin uygulamaya konulmasindan dolayi memnuniyet duyan, yabanci yatirimcilarin defterlerine rezerv olarak kaydettikleri gelir kalemlerini yeni muhasebe standartlarina göre isleyebilmeleri amaciyla Petroleos Mexicano (Pemex) sirketi ve Meksika hükümetinin ABD Menkul Kiymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) arasinda görüsmelerin devam ettigini söyleyen, petrol isletme sahalarinda uluslararasi petrol ve gaz hizmetleri saglayan sirket Petrofac kodamani Suriye asilli, Ingiliz vatandasi girisimci Ayman Asfari’yi ön plana çikariyor.
Forbes dergisi bir yil önce, yeni muhasebe standartlarina göre ‘rezerv kayit islemlerinin bir kurala baglama düsüncesi, Meksikalilar için bomba etkisi yaratan siyasi bir konu niteliginde’ olabilecegini bildirmisti.
ABD Kongresinde yasanan siyasal gelismeleri dikkate almasak, insanlarin büyük bir çogunlugu yeni muhasebe standartlarinin girdi ve çiktilarinin neler oldugunu zaten bilmiyor. Hal böyle olunca, bir yandan açik bir dezenformasyon hüküm sürerken, petrol devi sirketlerin lehine yapilan bir düzenlemeyle, ‘rezerv kayit islemlerinin bir kurala baglama düsüncesi, Meksikalilar için bomba etkisi yaratan siyasi bir konu niteliginde’ olmasinin nasil gerçeklesecegini pek anlamiyorum.
Amerikali gazeteci ve ayni zamanda is idarecisi, çok sayida kitap ve makale yazari Steve Coll’un, Özel Imparatorluk: ExxonMobil ve ABD Iktidari (Private Empire: ExxonMobil and American Power) adli kitabinin 26.bölümünde, çokuluslu sirket ExxonMobil firmasinin, ABD’nin Bagdat’ta bulunan Büyükelçisi araciligiyla, petrol rezervlerini yeni muhasebe standartlarina uygun olarak borsada islem görmesini kabul etmeyen, topraklari istila edilip, isgal edilen bir ülke olan Irak hükümeti üzerine ne kadar baski yaptigini yaziyor.
Kitabin bu bölümü, ‘Irak petrol rezervlerinin muhasebelestirilebilecegine ikna olduk. ABD ordusunun Kuveyt üzerinden Irak topraklarina girmesinden yedi yildan fazla bir zaman sonra, ExxonMobil sirketi hissedarlari, en azindan kâgit üzerinde, Irak petrol rezervlerinin küçük bir kismi da olsa, hisse sahibi oldular’ ifadesiyle bitiyor. Yedi yil; Lee Raymond’un (dönemin çokuluslu sirket kodamani), savasin basladigi zaman yaptigi tahminlere göre,’büyük petrol sirketlerinin faaliyetlerde bulunmak üzere gelip yerlesmesi için, Irak yönetiminin pasif hale gelmesi’ için tam da geçmesi gereken zaman dilimi.
Yazar Steve Coll kitabinda, ExxonMobil sirketi üst düzey bir bürokrati Rob Franklin’in ‘petrol rezervlerini muhasebelestirecegine ikna olduk’ ifadesine yer veriyor.
Kendi payima, ‘Irak’in isgal edilmesi yönünde oy vermenin bir hata oldugunu düsünüyorum’ diyen, önümüzdeki dönem için ABD Baskanlik adayi Hilary Clinton’un itirafini bir tarafa koyacak olursak, Irak hükümetinin, nihayetinde, ülkesinin petrol rezervlerinin yabanci bir borsada islem görmesi düsüncesini kabul etmedigi ve ExxonMobil sirketi ve Anglo-sakson diger büyük petrol sirket sahiplerini, Irak petrol rezervlerini kendi sirket bilançolarina kaydetme zevkinden mahrum ederken, Meksika topraklarinda askeri bir istila olmadigi ve atesli hiçbir silah atilmadigi halde, neoliberal itaatkâr ITAM’ci Meksika yönetimi tam tersini yapmakta istekli olmustur.

Kaynak: http://www.voltairenet.org/article184557.html

Alfredo Halife-Rahme