Esad da ISID’i durduramiyor

ISID bu hafta Irak’ta Ramadi’yi, Suriye’de de Palmira’yi ve son sinir karakolu El Tanef’i ele geçirmek suretiyle, iki cephede birden ilerleyisini hizlandiracak güçte oldugunu gösterdi.

Geçen gün Ramadi’nin düsmesinden sonra, bunun ISID için ne kadar önemli bir basari ise, Irak hükümeti için de o kadar ciddi bir yenilgi oldugunu yazmistik. Simdi ayni seyi Esad rejimi için de söyleyebiliriz.
Gerçekten bu, Suriye ordusunun ugradigi en büyük kayiplardan biri. Suriye askerlerinin antik kent Palmira’yi savunamamasi ve ayni zamanda stratejik bir önem tasiyan bu bölgeyi ISID savasçilarina terk etmesi, artik ciddi bir güç ve moral bozuklugu içinde bulunduklarini ortaya koyuyor.
Halen Suriye topraklarinin yaklasik yarisi (95 bin kilometrekare) ISID’in kontrolü altinda. Ve Sam’da hiçbir yetkili, örnegin Palmira dahil, bu topraklarin bir karsi saldiriyla geri alinmasi olasiligindan söz etmiyor…
Esad mi, ISID mi?
Suriye cephesindeki son gelisme, Esad için en büyük tehlikenin çesitli muhalif gruplarindan ziyade, ISID’den geldigi gerçegini hatirlatiyor. Zaten Esad dahil, Sam’da resmi agizlar öteden beri bu tehlikeye isaret ediyorlardi. Ankara’da bazilarinin bir ara Esad ile ISID arasinda gizli bir anlasma oldugunu, ISID savasçilarinin Suriye ordusuna degil muhaliflere karsi savas açtigini iddia etmesinin hiç de dogru olmadigi bu son olaylarda da kanitlanmis oldu…
Diger bir degerlendirme hatasi da sadece muhalif güçlerin (Özgür Suriye Ordusu gibi) Suriye’yi Esad’dan kurtarabilecegi düsüncesiydi. Dolayisiyla, bu güçlere maddi manevi destek saglanmistir. ISID ortaya çiktiktan sonra da muhalifler için esas hedefin ISID degil, Esad oldugu söylendi.
Oysa farkli egilimli gruplardan olusan, birlesik ve güçlü bir cephe kuramayan muhalifler Esad karsisinda fazla bir sey yapamadilar. Cenevre’deki görüsmelerde tartisilan ‘Esad’li bir geçis süreci’ fikrine siddetle karsi çiktilar.
Sonuçta ne askeri ne de siyasi alanda bir çözüm saglanabildi. Bu arada ISID Suriye’deki hâkimiyet alanini genisletti ve Esad’in ordusuyla boy ölçüsecek duruma geldi…
Sonun baslangici mi?
ISID’in son askeri kazanimlarindan sonra, ‘Bu, Esad’in sonunun baslangici olabilir mi?’ sorusu gündeme geliyor.
Su anda henüz bu soruya kimse kesin bir yanit veremiyor. Ama Esad rejiminin eninde sonunda son bulacagi varsayimindan hareketle, söyle bir soru da soruluyor: ‘Esad sonrasinda ne olacak? Suriye’nin basina kim geçecek?’
En büyük endise, ülkenin yarisina hâkim olan ISID’in Sam’daki yönetimi de ele geçirmesi tehlikesidir. Diger kaygi verici bir olasilik da bu kez ISID ile muhaliflerin çatismasi, etnik ve mezhepsel sürtüsmeler ortaminda ülkenin parçalanmasi ve büsbütün kaosa sürüklenmesidir.
Bu arada simdiye kadar Esad rejiminin savunucusu ve bir tür garantörü olan Iran ve Rusya’nin, son gelismeler karsisinda ne yapacagi da büyük bir soru isaretidir.
Bu konuda onlardan bir ses yok. Yalniz bilinen sey, onlarin da ISID’in hâkim oldugu bir Suriye -ve Irak- görmek istemedikleridir. Yakin uzak, pek çok ülke gibi…

——————————————-

Milliyet-23 Mayis

Sami Kohen